១០-ធ្នូ-២០១២៖ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់ផ្សារទំនើបរបស់ជប៉ុន នៅក្បែរមជ្ឈមណ្ឌលកម្សាន្តកោះពេជ្រ រាជធានីភ្នំពេញ។
អង្គការ អន្តរជាតិ៖ រដ្ឋប្រហារ មិនសម្រេច ឆ្នាំ១៩៩៤ ធ្វើឲ្យ លោក ហ៊ុន សែន កាន់តែខ្លាំង
ដោយ យន់ សាមៀន / អាស៊ីសេរី | ០៣ កក្កដា ២០១៤
មន្ត្រី អង្គការ សិទ្ធិមនុស្ស អន្តរជាតិ អះអាងថា ការធ្វើរដ្ឋប្រហារ មិនបានសម្រេច កាលពីឆ្នាំ១៩៩៤ បង្កឡើងដោយ មន្ត្រី ជាន់ខ្ពស់ គណបក្ស ប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុនប៉ងទម្លាក់ សហនាយក រដ្ឋមន្ត្រី គឺសម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងលោក ហ៊ុន សែន បានបណ្ដាលឲ្យ កម្ពុជា ជួបប្រទះផលវិបាកអាក្រក់ រហូតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ បរាជ័យ នៃរដ្ឋប្រហារនោះ បានផ្ដល់ឱកាស ឲ្យ លោកនាយក រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្ដោបក្ដាប់អំណាច ប៉ូលិស និងយោធាទាំងស្រុងរហូតមកដល់ ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោក ប៊្រែដ អាដាម (Brad Adams) នាយកប្រតិបត្តិផ្នែកអាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) អះអាងថា រដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៩៤ បណ្ដាលឲ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែ បង្កើតកម្លាំងប៉ូលិស និងយោធាគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១។
ព្រឹត្តិការណ៍ប៉ុនប៉ងរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សហនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ សម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ និងសហនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី២ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤ គិតមកដល់ថ្ងៃនេះមានរយៈពេល ២០ឆ្នាំគត់។
មេដឹកនាំប៉ុនប៉ងរដ្ឋប្រហារដែលមិនបានជោគជ័យនៅឆ្នាំ១៩៩៤ នោះ រួមមានព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម ចក្រពង្ស បុត្រារបស់ព្រះមហាវីរក្សត្រ សម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ លោក ស៊ិន សុង អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងលោក ស៊ិន សេន អតីតប្រធានសន្តិសុខផ្ទៃក្នុងនៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាប្រធានក្រុមធ្វើឃាត កាលពីសម័យអ៊ុនតាក់។
មេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារទាំងបីនាក់នោះ ខឹងសម្បាខ្លាំងនឹងសហនាយករដ្ឋមន្ត្រីទាំងពីរ ដោយសារមិនបានទទួលតំណែងជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣។ ក្រៅពីមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មន្ត្រីថៃ និងក្រុមឈ្មួញថៃ ក៏ជាប់ពាក់ព័ន្ធគាំទ្រក្នុងការប៉ុនប៉ងរដ្ឋប្រហារនោះដែរ។ ក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទ និងទូរទស្សន៍ IBC របស់លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រ (Thaksin Shinawatra) ក៏ខឹងសម្បាយ៉ាងខ្លាំងនឹងសហនាយករដ្ឋមន្ត្រីទាំងពីរ ដែលបានលុបចោលកិច្ចសន្យា ៩៩ឆ្នាំរបស់ក្រុមហ៊ុននេះជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមុន។
ការប៉ុនប៉ងរដ្ឋប្រហារមិនបានសម្រេចនោះ ត្រូវបានទប់ស្កាត់ទាន់ពេលវេលាដោយកងទ័ពរដ្ឋាភិបាលដែលមានស្វាមីភក្ដិចំពោះសម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ សហនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ហើយមេដឹកនាំទាំងបីត្រូវបានចាប់ខ្លួន។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ឈាង វុន ដែលធ្លាប់រិះគន់លោក ហ៊ុន សែន ដោយប្រយោលនៅក្នុងរដ្ឋសភា ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយបន្ទាប់មកត្រូវលោក ហ៊ុន សែន បញ្ជូនអោយទៅធ្វើជាឯកអគ្គរាជទូតប្រចាំកម្ពុជា នៅប្រទេសអូស្ត្រាលីនោះ បានអះអាងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារ ទី២ កក្កដា ថា លោក ប៊្រែដ អាដាម ប្រឌិតប្រវត្តិសាស្ត្រ។
លោកច្រានចោលព័ត៌មានដែលថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ធ្លាប់មានវិបត្តិផ្ទៃក្នុងជាយូរយារណាស់មកហើយ៖ «ធ្វើឡើងដើម្បីញុះញង់ ដើម្បីឲ្យអាប់កិត្តិយសសម្ដេច ហ៊ុន សែន។»
បើតាមការកត់ត្រារបស់លោក ប៊្រែដ អាដាម ឲ្យដឹងថា កាលពី ២០ឆ្នាំមុន ថ្ងៃទី២ កក្កដា ក្បួនរថក្រោះគាំទ្រមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមិនពេញចិត្តនឹងលោក ហ៊ុន សែន បានចាប់ផ្ដើមក្បួនពីខេត្តព្រៃវែង។ នៅពេលនោះ លោក ហ៊ុន សែន មានការភ័យរន្ធត់ដោយសារមិនទាន់មានកម្លាំងប្រដាប់អាវុធគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីការពារសុវត្ថិភាព ក៏ស្នើឲ្យអតីតមេទ័ពគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ជួយសង្គ្រោះ។ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ក៏បានបញ្ជូនកងទ័ពរបស់ខ្លួនទៅទប់ស្កាត់កងប្រដាប់អាវុធទាំងនោះទាន់ពេលវេលា មិនអោយចូលមកទីក្រុងភ្នំពេញ បាន ដែលអាចជួយសង្គ្រោះលោក ហ៊ុន សែន និងសម្ដេចក្រុមព្រះពីការធ្វើរដ្ឋប្រហារ។
លោក ប៊្រែដ អាដាម បញ្ជាក់ថា លោកមិនបានដឹងច្បាស់ថា តើមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារនោះ មានគម្រោងចាត់វិធានការយ៉ាងណាចំពោះលោក ហ៊ុន សែន និងសម្ដេចក្រុមព្រះ។ ប៉ុន្តែព្រឹត្តិការណ៍ក្រឡាប់ចាក់ដែលនឹកស្មានមិនដល់នោះ គឺ ៣ឆ្នាំក្រោយមក លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ ដែលធ្លាប់ជួយសង្គ្រោះលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវលោក ហ៊ុន សែន ដេញតាមសម្លាប់នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៩៧ ទៅវិញ។
ទោះបីជាយ៉ាងក៏ដោយ លោក ប៊្រែដ អាដាម បន្តអះអាងថា លោកបានរំលឹកប្រវត្តិនៃរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៩៤ ដើម្បីឲ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយកត់ទុកក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។
លោក ប៊្រែដ អាដាម បន្តទៀតថា បទពិសោធន៍នៃការធ្វើរដ្ឋប្រហារនេះ បង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវមានស្ថាប័នកងកម្លាំងសន្តិសុខ និងយោធាឯករាជ្យ ជៀសវាងពាក់ព័ន្ធចូលរួមនឹងនយោបាយដើម្បីបង្ការកុំឲ្យមានរដ្ឋប្រហារទៅថ្ងៃក្រោយ៕
No comments:
Post a Comment