សហគមន៍ ជនជាតិដើម ភាគតិច ទំពួន ខេត្ត រតនគិរី ទទួលយក ដំណោះស្រាយ ដីធ្លី ក្រៅប្រព័ន្ធ តុលាការ
RFA / វិទ្យុ អាស៊ី សេរី | ២៤ មេសា ២០១៦
សហគមន៍ភូមិប៉ាតត់ ឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី
ជួបជុំគ្នានៅភូមិប៉ាតត់
ដោះស្រាយវិវាទដណ្ដើមដីគ្នាក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ នៅថ្ងៃទី២២
ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦។ RFA/Ratha Visal
ជម្លោះ ដណ្ដើម ដីគ្នា នៃសហគមន៍ ជនជាតិដើម ភាគតិច នៅខេត្ត រតនគិរី គឺ ជាកត្តា សំខាន់ ដែលមន្ត្រី អង្គការ សង្គមស៊ីវិល យកចិត្តទុកដាក់។ ពួកគេ ជួយសម្របសម្រួល បញ្ចប់ វិវាទនេះ ក្រៅប្រព័ន្ធ តុលាការ ដើម្បី ជួយការពារ ប្រពៃណី, វប្បធម៌, និងសាមគ្គីភាព ផ្ទៃក្នុង សហគមន៍ បានប្រសើរ ឡើងវិញ។
វិវាទ ដណ្ដើម ដីគ្នា របស់ សមាជិកសហគមន៍ ភូមិប៉ាតត់ ក្នុងឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី ដែលកើតមានប្រមាណ ២ឆ្នាំកន្លងទៅ បានដោះស្រាយបញ្ចប់ បន្ទាប់ពីភាគីជម្លោះយល់ព្រមសម្របសម្រួលចែកដីគ្នាជាពីរចំណែក ស្មើគ្នា។
ការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនេះ ធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២២ ខែមេសា នៅភូមិប៉ាតត់ ដោយមានសមាជិកសហគមន៍ភូមិប៉ាតត់ ជាង ៣០នាក់ និងសមាជិកគណៈកម្មការសហគមន៍មន្ត្រីមូលដ្ឋាន រួមទាំងមន្ត្រីមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ មន្ត្រីការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) និងមន្ត្រីអង្គការលីកាដូ (LICADHO) ខេត្តរតនគិរី បានចូលរួមសង្កេតការណ៍ និងប្រឹក្សាយោបល់ជូនភាគីជម្លោះ។
មន្ត្រីកម្មវិធីនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ លោក ឯម សុភ័ក្រ កត់សម្គាល់ថា ប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិច ប្រកាន់យកការដោះស្រាយវិវាទតាមរយៈអាជ្ញាធរប្រពៃណី ពោលគឺការដោះស្រាយវិវាទផ្អែកលើការផ្សះផ្សាគូទំនាស់ទាំងពីរ។ ហេតុនេះ មជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ សម្របសម្រួលឲ្យសមាជិកសហគមន៍ទទួលយកដំណោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធ តុលាការនេះ ដោយសារអាជ្ញាធរប្រពៃណី មិនអាចដោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះនេះបាន។ លើសពីនេះទៀត ការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ កាត់បន្ថយខាតបង់ពេលវេលា និងប្រាក់ រួមទាំងជួយពង្រឹងសាមគ្គីភាពផ្ទៃក្នុងសហគមន៍បានកាន់តែប្រសើរ៖ «ពួកគាត់ ពីដើមមិនដែលប្ដឹងផ្តល់គ្នាទៅឆ្ងាយទេ គឺដោះស្រាយផ្សះផ្សាគ្នាត្រឹមមេកន្ទ្រាញចាស់ទុំបញ្ចប់រឿង។ ដូច្នេះ ក្រោយពីយើងពន្យល់គាត់ ហើយគាត់ពិភាក្សាគ្នាមានចាស់ទុំមកបង្ហាញថាចែកគ្នាក្នុងភាព សាមគ្គី។»
សហគមន៍ជនជាតិដើមទំពួន ភូមិប៉ាតត់ មានសមាជិកជាង ១០០គ្រួសារ បានចុះបញ្ជីកំណត់អត្តសញ្ញាណជនជាតិដើមភាគតិចដោយក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ ជនបទ និងចុះបញ្ជីបង្កើតសហគមន៍ជានីតិបុគ្គលតាំងពីឆ្នាំ២០១៤។ បច្ចុប្បន្ន គណៈកម្មការសហគមន៍កំពុងរៀបចំចុះបញ្ជីដីធ្លីសហគមន៍ជាកម្មសិទ្ធិ សមូហភាព។
សមាជិកគណៈកម្មការសហគមន៍ លោក វន តុល មានប្រសាសន៍ថា មុនពេលចុះបញ្ជីដីធ្លីសហគមន៍ជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាព សមាជិកសហគមន៍ខ្លះខ្វះខាតដី បាននាំគ្នាកាប់រានយកដីត្រៀមបម្រុងរបស់សហគមន៍ ដោយមិនមានការឯកភាពពីគណៈកម្មការសហគមន៍ ទើបកើតមានជម្លោះផ្ទៃក្នុងពាក់ព័ន្ធការដណ្ដើមដីគ្នា។ លោកបន្តថា គណៈកម្មការសហគមន៍បានព្យាយាមសម្របសម្រួលដោះស្រាយវិវាទតាមរយៈ អាជ្ញាធរប្រពៃណី ប៉ុន្តែភាគីនៃជម្លោះមិនឯកភាពគ្នា ទើបវិវាទអូសបន្លាយប្រមាណ ២ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ៖ «ដី ដែលពាក់ព័ន្ ធជម្លោះ គ្នាឯង ៦០ម៉ែត្រ, ធ្វើម៉េច សម្រួលគ្នា បាន។»
របាយការណ៍របស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសេដា ឲ្យដឹងថា ដីដែលកើតមានជម្លោះមានទំហំប្រមាណ ៦០អា ជាដីដែលសមាជិកសហគមន៍ពីរគ្រួសារនាំគ្នាទៅកាប់ឆ្ការព្រៃត្រៀម បម្រុងសហគមន៍ ហើយក៏កើតមានជម្លោះដណ្ដើមដីគ្នាដោយសំអាងថា ភាគីនីមួយៗជាអ្នកកាប់ឆ្ការព្រៃមុន។
ប្រធានសហគមន៍ និងជាភាគីម្ខាងនៃទំនាស់ លោក អិន ខាំបែក ឲ្យដឹងថា ក្រុមគ្រួសារលោក ចង់ឲ្យអាជ្ញាធរប្រពៃណី បែងចែកដីជាពីរចំណែកស្មើគ្នា ក៏ប៉ុន្តែភាគីម្ខាងទាមទារយកដីទាំងអស់ ទើបអាជ្ញាធរប្រពៃណីមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបាន។ លោកទទួលស្គាល់ថា ព្រៃត្រៀមបម្រុងសហគមន៍ត្រូវបានសហគមន៍កាប់ឆ្ការយកដីធ្វើកសិកម្ម ដោយសារក្រុមគ្រួសារខ្លះមានប្ដីប្រពន្ធបែកចេញពីឪពុកម្ដាយ ហើយគ្មានដីសម្រាប់ដាំដុះ៖ «ចែកគ្នា ពាក់ កណ្ដាល។ ធ្វើម៉េច កុំ ឲ្យមាន ទំនាស់ ទាស់ទែង។ យើង អ្នកក្រីក្រ ជនជាតិដើម ភាគតិច បងប្អូន ដូចគ្នា។ រាល់ថ្ងៃ ខ្ញុំ អត់ចង់ ទៅមុខទេ។ កុំ ឲ្យ ខាតបង់។»
ចំណែកភាគីជម្លោះម្ខាងទៀត គឺអ្នកស្រី ព្យាម ពែន រៀបរាប់ដែរថា អ្នកស្រីបានកាប់ឆ្ការព្រៃនោះមុនភាគីម្ខាងទៀត។ ហេតុនេះ អ្នកស្រីសុំឲ្យភាគីម្ខាងប្រគល់ដីនោះពីរភាគបីមកគាត់គ្រប់គ្រង៖ «ខ្ញុំ សុំ ៤០ម៉ែត្រ ឲ្យគាត់ ២០ម៉ែត្រ។ អ៊ីចឹង ព្រមអត់? ខ្ញុំ ចូលមុន, ខ្ញុំ សុំប៉ុណ្ណឹង។»
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសេដា លោក ធូន សុវណ្ណ ចាត់ទុកការចូលទៅកាប់ឆ្ការព្រៃត្រៀមបម្រុងសហគមន៍យកដីរបស់ភាគី ទាំងពីរ ថាជាអំពើខុសច្បាប់ និងរំលោភទៅលើលក្ខន្តិកៈសហគមន៍។ លោកថា ដោយសារសហគមន៍មិនទាន់ចុះបញ្ជីដីធ្លីជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាព ទើបអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងគណៈកម្មការសហគមន៍ អនុគ្រោះឲ្យសមាជិកសហគមន៍ដែលខ្វះខាតដីកាប់ឆ្ការព្រៃយកដីសម្រាប់ បង្កបង្កើនផល៖ «នេះ អត់ខុស តែម្ខាងទេ។ ខុសទាំងពីរ បើ និយាយ ខាងនេះ។ ប្រជាពលរដ្ឋ, គាត់ ហ្នឹងមេសហគមន៍ តើ យើង ផ្សព្វផ្សាយ គេអត់? យើង ត្រូវ យកផែនការ ពីលើមក។ ដីនេះ ជាដី សហគមន៍។ ដី កាលណា ចុះបញ្ជីហើយ លុះ ណាតែ ចេញពីគណៈកម្មការ ឲ្យកាប់ដីហ្នឹង។»
សមាជិកសហគមន៍ភូមិប៉ាតត់ បានស្នើសុំមន្ត្រីមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ រៀបចំកម្មវិធីដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីបញ្ចប់វិវាទផ្ទៃក្នុងសមាជិកសហគមន៍មួយនេះ។
ប្រធានកម្មវិធីយុត្តិធម៌នៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់ សហគមន៍ លោក ឡាយ សុវត្ថរ៉ា ថ្លែងថា ការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលធ្វើឡើងនៅសហគមន៍ប៉ាតត់ គឺជាគំរូល្អសម្រាប់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចផ្សេងទៀតរៀនសូត្រ និងបញ្ឈប់កាប់រានព្រៃសហគមន៍យកដីដោយគ្មានការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយ គណៈកម្មការសហគមន៍៕
No comments:
Post a Comment