 |
| REUTERS/Michael Kooren |
តើ បុគ្គលឯកជន អាចប្តឹង ទៅតុលាការ ព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិ ក្រុងឡាអេ បានដែរ ឬទេ?
RFI Khmer | ៧ មិថុនា ២០១២
តុលាការ ព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិ ដែលមានទីតាំង នៅក្នុង ទីក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់ ពេលខ្លះ ត្រូវ បានគេ ហៅថា, «តុលាការ ក្រុងឡាអេ» ដែលអាចបណ្តាល ឲ្យមានការច្រឡំគ្នា ជាមួយ នឹងតុលាការ អន្តរជាតិ មួយទៀត, គឺ តុលាការ យុត្តិធម៌ អន្តរជាតិ ដែលមានទីតាំង នៅទីក្រុងឡាអេ, ហើយ ត្រូវ គេ ហៅថា «តុលាការក្រុងឡាអេ» ដែរ។ តើ តុលាការ ព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិ មានសមត្ថកិច្ច ជំនុំជម្រះ លើសំណុំរឿង អ្វីខ្លះ? តើ អ្នកណាខ្លះ ដែលអាចប្តឹង ទៅតុលាការ នេះបាន?
តើ តុលាការ ព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិ (ICC) និងតុលាការ យុត្តិធម៌ អន្តរជាតិ (ICJ) ខុសគ្នា ត្រង់ណា?
តុលាការ ព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិ និងតុលាការ យុត្តិធម៌ អន្តរជាតិ មានទីតាំង នៅទីក្រុង ឡាអេដូចគ្នា, ហើយ ជាទូទៅ ត្រូវ គេ ហៅថា «តុលាការ ក្រុងឡាអេ» ដូចគ្នា, ក៏ប៉ុន្តែ គឺ ជាស្ថាប័ន ពីរ ដាច់ពីគ្នា ស្រឡះ។
តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ គឺជាស្ថាប័នតុលាការរបស់អ.ស.ប. បង្កើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥ ពោលគឺ បង្កើតព្រមពេលជាមួយនឹងការបង្កើតអ.ស.ប. ហើយមានចែងនៅក្នុងធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិវិញ ទើបនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម ដែលចុះហត្ថលេខា នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ហើយចូលជាធរមាន នៅឆ្នាំ២០០២។
តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះតែទៅលើវិវាទ រវាងរដ្ឋ និងរដ្ឋជាសមាជិកអ.ស.ប.ប៉ុណ្ណោះ មិនអាចជំនុំជម្រះលើបុគ្គល ហើយមិនមានសមត្ថកិច្ចខាងផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌទេ។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ គឺជាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌ មានសមត្ថកិច្ចស៊ើបអង្កេតលើបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ហើយអាចជំនុំជម្រះលើជនជាប់ចោទជាបុគ្គល។
តើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទល្មើសអ្វីខ្លះ?
យោងតាមអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម (មាត្រា ៥) តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទឧក្រិដ្ឋធំៗ ចំនួន ៤ ៖
ដូច្នេះ រហូតមកទល់ពេលនេះ (ហើយទៅដល់ឆ្នាំ២០១៧) តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទល្មើសតែ ៣ប៉ុណ្ណោះ គឺ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម។
ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋទាំង៣នេះ តើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជាស្វ័យប្រវត្តិ ឬក៏ទាល់តែមានការព្រមព្រៀងពីរដ្ឋជាសមាជិកទទួលស្គាល់សមត្ថកិច្ច តុលាការជាមុនសិន ទើបអាចជំនុំជម្រះបាន?
ឲ្យតែជាបទឧក្រិដ្ឋ ដែលចូលក្នុងដែនយុត្តាធិការរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ តុលាការអាចធ្វើការជំនុំជម្រះបាន ដោយមិនចាំបាច់ត្រូវឲ្យការការព្រមព្រៀងពីរដ្ឋជាសមាជិក ដូចជាករណីនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ តុលាការអាចអនុវត្តសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទឧក្រិដ្ឋទាំង៣នេះបាន តែក្នុងករណី៣ប៉ុណ្ណោះ គឺ៖
តើរហូតមកទល់ពេលនេះ មានប្រទេសប៉ុន្មានដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម?
គិតត្រឹមខែមេសា ឆ្នាំ២០១២ ប្រទេសដែលបានចុះហត្ថលេខា និងផ្តល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម មានចំនួន ១២១ប្រទេស។ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន មានតែប្រទេស ២ ប៉ុណ្ណោះ ដែលបានផ្តល់សច្ចាប័ន គឺ កម្ពុជា និងហ្វ៊ីលីពីន។ កម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខា នៅថ្ងៃទី២៣ តុលា ឆ្នាំ២០០០ ហើយផ្តល់សច្ចាប័ន នៅថ្ងៃទី៧ មករា ឆ្នាំ២០០២។
តើបុគ្គលឯកជនអាចប្តឹងទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានដែរឬទេ?
បើយើងនិយាយពីបណ្តឹង ដែលមានអានុភាពឲ្យតុលាការបើកការស៊ើបអង្កេត គឺមានតែរដ្ឋជាសមាជិក និងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប.ប៉ុណ្ណោះ ដែលមានសិទ្ធិប្តឹងបាន (មាត្រា ១៣ នៃអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម)។ បុគ្គលឯកជន (ជារូបវ័ន្តបុគ្គលក៏ដោយ ឬជានីតិបុគ្គលក៏ដោយ) មិនអាចប្តឹងបានទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ បើនិយាយពី “ប្តឹង” ក្នុងន័យជូនដំណឹងអំពីបទឧក្រិដ្ឋ អ្នកណាក៏អាចធ្វើបានដែរ (ទោះបីជាសមាគម ជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ជាអង្គការអន្តរជាតិ ឬជារូបវ័ន្តបុគ្គលឯកជនណាមួយក៏ដោយ) ពីព្រោះថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានចំណុចពិសេសមួយ ដែលខុសពីតុលាការអន្តរជាតិផ្សេងទៀត គឺនៅត្រង់ថា រដ្ឋអាជ្ញាតុលាការអាចផ្តួចផ្តើមគំនិតបើកការស៊ើបអង្កេតដោយ ខ្លួនឯងបាន ទោះបីគ្មានបណ្តឹងពីរដ្ឋជាសមាជិក ឬពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខក៏ដោយ។
នៅក្នុងករណីនេះ ក្រោយពីទទួលព័ត៌មានអំពីបទឧក្រិដ្ឋណាមួយ រដ្ឋអាជ្ញាត្រូវពិនិត្យមើលថា តើប្រភពព័ត៌មាននោះគួរឲ្យទុកចិត្តបានដែរឬទេ? តើព័ត៌មាននោះគ្រប់គ្រាន់អាចបើកការស៊ើបអង្កេតបាន ឬត្រូវស្វែងរកព័ត៌មានបន្ថែមពីប្រភពផ្សេង? ប្រសិនបើរដ្ឋអាជ្ញាមើលទៅឃើញថា អាចមានព័ត៌មានគួរឲ្យទុកចិត្ត និងជាមូលដ្ឋានគ្រប់គ្រាន់ គួរត្រូវបើកធ្វើការស៊ើបអង្កេត រដ្ឋអាជ្ញាបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះទៅឲ្យអង្គបុរេជំនុំជម្រះជាអ្នក សម្រេច។ ប្រសិនបើអង្គបុរេជំនុំជម្រះចេញសេចក្តីសម្រេចអនុញ្ញាតឲ្យបើកការ ស៊ើបអង្កេត ទើបរដ្ឋអាជ្ញាអាចបើកការស៊ើបអង្កេតបាន។
ប្រសិនបើជនសង្ស័យ គឺជាមេដឹកនាំកំពុងកាន់អំណាច ហើយមានអភ័យឯកសិទ្ធិជាប្រមុខរដ្ឋ តើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិអាចយកមកកាត់ទោសបានដែរឬទេ?
អនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម ត្រង់មាត្រា ២៧ មានចែងច្បាស់ថា អភ័យឯកសិទ្ធិជាប្រមុខរដ្ឋ ឬអភ័យឯកសិទ្ធិណាមួយផ្សេងទៀត ដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសនីមួយៗ មិនអាចជាឧបសគ្គរារាំងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមិនឲ្យអនុវត្ត សមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនបាននោះទេ។ ដូច្នេះ មានន័យថា ទោះបីជាជនសង្ស័យជាមេដឹកនាំកំពុងកាន់អំណាច ក៏តុលាការអាចនាំខ្លួនយកមកកាត់ទោសបានដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ នេះគ្រាន់តែជាគោលការណ៍ ដែលចែងក្នុងច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ។ រីឯក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែងវិញ បើសិនជាប្រទេសណាមួយបដិសេធមិនព្រមប្រគល់ខ្លួនជនសង្ស័យ ក៏តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមិនអាចធ្វើបានដែរ ព្រោះតុលាការមិនមានកម្លាំងប៉ូលិសផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីទៅចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យបានទេ គឺរំពឹងតែទៅលើសុឆន្ទៈរបស់រដ្ឋជាសមាជិកប៉ុណ្ណោះ។ ករណីឧក្រិដ្ឋកម្មនៅ Darfour ប្រទេសស៊ូដង់ គឺជាភស្តុតាងស្រាប់។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានធ្វើការចោទប្រកាន់ និងចេញដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ តាំងពីឆ្នាំ២០០៩ ក៏ប៉ុន្តែ រហូតមកទល់ពេលនេះ តុលាការនៅតែមិនអាចនាំខ្លួន អូម៉ា អាល់បាស្ហៀរ (Omar al-Bashir) មកកាត់ទោសបាន ហើយ អូម៉ា អាល់បាស្ហៀរ នៅតែបន្តកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ដដែល៕
តុលាការ ព្រហ្មទណ្ឌ អន្តរជាតិ និងតុលាការ យុត្តិធម៌ អន្តរជាតិ មានទីតាំង នៅទីក្រុង ឡាអេដូចគ្នា, ហើយ ជាទូទៅ ត្រូវ គេ ហៅថា «តុលាការ ក្រុងឡាអេ» ដូចគ្នា, ក៏ប៉ុន្តែ គឺ ជាស្ថាប័ន ពីរ ដាច់ពីគ្នា ស្រឡះ។
តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ គឺជាស្ថាប័នតុលាការរបស់អ.ស.ប. បង្កើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥ ពោលគឺ បង្កើតព្រមពេលជាមួយនឹងការបង្កើតអ.ស.ប. ហើយមានចែងនៅក្នុងធម្មនុញ្ញសហប្រជាជាតិ។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិវិញ ទើបនឹងត្រូវបានបង្កើតឡើង ដោយអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម ដែលចុះហត្ថលេខា នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ហើយចូលជាធរមាន នៅឆ្នាំ២០០២។
តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះតែទៅលើវិវាទ រវាងរដ្ឋ និងរដ្ឋជាសមាជិកអ.ស.ប.ប៉ុណ្ណោះ មិនអាចជំនុំជម្រះលើបុគ្គល ហើយមិនមានសមត្ថកិច្ចខាងផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌទេ។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ គឺជាតុលាការព្រហ្មទណ្ឌ មានសមត្ថកិច្ចស៊ើបអង្កេតលើបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ហើយអាចជំនុំជម្រះលើជនជាប់ចោទជាបុគ្គល។
តើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទល្មើសអ្វីខ្លះ?
យោងតាមអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម (មាត្រា ៥) តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទឧក្រិដ្ឋធំៗ ចំនួន ៤ ៖
- ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍
- ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ
- ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម
- ឧក្រិដ្ឋកម្មឈ្លានពាន
ដូច្នេះ រហូតមកទល់ពេលនេះ (ហើយទៅដល់ឆ្នាំ២០១៧) តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទល្មើសតែ ៣ប៉ុណ្ណោះ គឺ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម។
ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋទាំង៣នេះ តើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានសមត្ថកិច្ចជាស្វ័យប្រវត្តិ ឬក៏ទាល់តែមានការព្រមព្រៀងពីរដ្ឋជាសមាជិកទទួលស្គាល់សមត្ថកិច្ច តុលាការជាមុនសិន ទើបអាចជំនុំជម្រះបាន?
ឲ្យតែជាបទឧក្រិដ្ឋ ដែលចូលក្នុងដែនយុត្តាធិការរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ តុលាការអាចធ្វើការជំនុំជម្រះបាន ដោយមិនចាំបាច់ត្រូវឲ្យការការព្រមព្រៀងពីរដ្ឋជាសមាជិក ដូចជាករណីនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ តុលាការអាចអនុវត្តសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបទឧក្រិដ្ឋទាំង៣នេះបាន តែក្នុងករណី៣ប៉ុណ្ណោះ គឺ៖
- ករណីទី១ បទឧក្រិដ្ឋត្រូវបានប្រព្រឹត្តនៅលើទឹកដីរដ្ឋ ដែលជាសមាជិក (បានចុះហត្ថលេខា និងបានផ្តល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម) ឬរដ្ឋមិនមែនជាសមាជិក តែបានប្រកាសទទួលស្គាល់សមត្ថកិច្ចតុលាការ ទោះបីជាជនប្រព្រឹត្តល្មើសជាពលរដ្ឋរបស់ប្រទេសណាក៏ដោយ។
- ករណីទី២ ជនដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើស គឺជាពលរដ្ឋរបស់រដ្ឋជាសមាជិក ឬរដ្ឋមិនមែនជាសមាជិក តែបានប្រកាសទទួលស្គាល់សមត្ថកិច្ចតុលាការ ទោះបីជាបទល្មើសនោះប្រព្រឹត្តនៅក្នុងប្រទេសណាក៏ដោយ។
- ករណីទី៣ មានសេចក្តីសម្រេចពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប. ទោះបីជនល្មើសជាពលរដ្ឋប្រទេសណាក៏ដោយ ហើយបទល្មើសត្រូវប្រព្រឹត្តនៅក្នុងប្រទេសណាក៏ដោយ។
តើរហូតមកទល់ពេលនេះ មានប្រទេសប៉ុន្មានដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម?
គិតត្រឹមខែមេសា ឆ្នាំ២០១២ ប្រទេសដែលបានចុះហត្ថលេខា និងផ្តល់សច្ចាប័នលើអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម មានចំនួន ១២១ប្រទេស។ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន មានតែប្រទេស ២ ប៉ុណ្ណោះ ដែលបានផ្តល់សច្ចាប័ន គឺ កម្ពុជា និងហ្វ៊ីលីពីន។ កម្ពុជាបានចុះហត្ថលេខា នៅថ្ងៃទី២៣ តុលា ឆ្នាំ២០០០ ហើយផ្តល់សច្ចាប័ន នៅថ្ងៃទី៧ មករា ឆ្នាំ២០០២។
តើបុគ្គលឯកជនអាចប្តឹងទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានដែរឬទេ?
បើយើងនិយាយពីបណ្តឹង ដែលមានអានុភាពឲ្យតុលាការបើកការស៊ើបអង្កេត គឺមានតែរដ្ឋជាសមាជិក និងក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប.ប៉ុណ្ណោះ ដែលមានសិទ្ធិប្តឹងបាន (មាត្រា ១៣ នៃអនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម)។ បុគ្គលឯកជន (ជារូបវ័ន្តបុគ្គលក៏ដោយ ឬជានីតិបុគ្គលក៏ដោយ) មិនអាចប្តឹងបានទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ បើនិយាយពី “ប្តឹង” ក្នុងន័យជូនដំណឹងអំពីបទឧក្រិដ្ឋ អ្នកណាក៏អាចធ្វើបានដែរ (ទោះបីជាសមាគម ជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ជាអង្គការអន្តរជាតិ ឬជារូបវ័ន្តបុគ្គលឯកជនណាមួយក៏ដោយ) ពីព្រោះថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានចំណុចពិសេសមួយ ដែលខុសពីតុលាការអន្តរជាតិផ្សេងទៀត គឺនៅត្រង់ថា រដ្ឋអាជ្ញាតុលាការអាចផ្តួចផ្តើមគំនិតបើកការស៊ើបអង្កេតដោយ ខ្លួនឯងបាន ទោះបីគ្មានបណ្តឹងពីរដ្ឋជាសមាជិក ឬពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខក៏ដោយ។
នៅក្នុងករណីនេះ ក្រោយពីទទួលព័ត៌មានអំពីបទឧក្រិដ្ឋណាមួយ រដ្ឋអាជ្ញាត្រូវពិនិត្យមើលថា តើប្រភពព័ត៌មាននោះគួរឲ្យទុកចិត្តបានដែរឬទេ? តើព័ត៌មាននោះគ្រប់គ្រាន់អាចបើកការស៊ើបអង្កេតបាន ឬត្រូវស្វែងរកព័ត៌មានបន្ថែមពីប្រភពផ្សេង? ប្រសិនបើរដ្ឋអាជ្ញាមើលទៅឃើញថា អាចមានព័ត៌មានគួរឲ្យទុកចិត្ត និងជាមូលដ្ឋានគ្រប់គ្រាន់ គួរត្រូវបើកធ្វើការស៊ើបអង្កេត រដ្ឋអាជ្ញាបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះទៅឲ្យអង្គបុរេជំនុំជម្រះជាអ្នក សម្រេច។ ប្រសិនបើអង្គបុរេជំនុំជម្រះចេញសេចក្តីសម្រេចអនុញ្ញាតឲ្យបើកការ ស៊ើបអង្កេត ទើបរដ្ឋអាជ្ញាអាចបើកការស៊ើបអង្កេតបាន។
ប្រសិនបើជនសង្ស័យ គឺជាមេដឹកនាំកំពុងកាន់អំណាច ហើយមានអភ័យឯកសិទ្ធិជាប្រមុខរដ្ឋ តើតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិអាចយកមកកាត់ទោសបានដែរឬទេ?
អនុសញ្ញាក្រុងរ៉ូម ត្រង់មាត្រា ២៧ មានចែងច្បាស់ថា អភ័យឯកសិទ្ធិជាប្រមុខរដ្ឋ ឬអភ័យឯកសិទ្ធិណាមួយផ្សេងទៀត ដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសនីមួយៗ មិនអាចជាឧបសគ្គរារាំងតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមិនឲ្យអនុវត្ត សមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនបាននោះទេ។ ដូច្នេះ មានន័យថា ទោះបីជាជនសង្ស័យជាមេដឹកនាំកំពុងកាន់អំណាច ក៏តុលាការអាចនាំខ្លួនយកមកកាត់ទោសបានដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ នេះគ្រាន់តែជាគោលការណ៍ ដែលចែងក្នុងច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ។ រីឯក្នុងការអនុវត្តជាក់ស្តែងវិញ បើសិនជាប្រទេសណាមួយបដិសេធមិនព្រមប្រគល់ខ្លួនជនសង្ស័យ ក៏តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមិនអាចធ្វើបានដែរ ព្រោះតុលាការមិនមានកម្លាំងប៉ូលិសផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីទៅចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យបានទេ គឺរំពឹងតែទៅលើសុឆន្ទៈរបស់រដ្ឋជាសមាជិកប៉ុណ្ណោះ។ ករណីឧក្រិដ្ឋកម្មនៅ Darfour ប្រទេសស៊ូដង់ គឺជាភស្តុតាងស្រាប់។ តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបានធ្វើការចោទប្រកាន់ និងចេញដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ តាំងពីឆ្នាំ២០០៩ ក៏ប៉ុន្តែ រហូតមកទល់ពេលនេះ តុលាការនៅតែមិនអាចនាំខ្លួន អូម៉ា អាល់បាស្ហៀរ (Omar al-Bashir) មកកាត់ទោសបាន ហើយ អូម៉ា អាល់បាស្ហៀរ នៅតែបន្តកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីស៊ូដង់ដដែល៕
No comments:
Post a Comment