Paris Peace Accords 23 Oct. 1991

Monday, September 1, 2014

ជនជាតិ​ដើម​ ភាគ​តិច ​កួយ ​នៅ​ខេត្ត ​ព្រះវិហារ​ បារម្ភ​ខ្លាច​ បាត់បង់​ បរិស្ថាន​ធម្មជាតិ | Ethnic minority Kuoy in Preah Vihear concerned about losing natural environment

ជនជាតិ​ដើម​ ភាគ​តិច ​កួយ ​នៅ​ខេត្ត ​ព្រះវិហារ​ បារម្ភ​ខ្លាច​ បាត់បង់​ បរិស្ថាន​ធម្មជាតិ

RFA / ​វិទ្យុ ​អាស៊ី សេរី | ៣០ សីហា ២០១៤
ឡាន ហ្វេង ព្រះវិហារ ៦២០
៧-សីហា-២០១៤៖ គំនរ​ ដើម​ឈើ​ ជា​ច្រើន​ប្រភេទ​ ដែល​ក្រុម​ហ៊ុន​ចិន ឡាន ហ្វេង បាន​ឈូស​ផ្ដួល ដើម្បី ​យក​ដី​ ដាំ​អំពៅ នៅ​ភូមិ សាស្ត្រ, ​ឃុំ ​ប្រមេរ, ស្រុក​ ត្បែងមានជ័យ ជាប់ ​នឹង​ព្រំប្រទល់ ​ស្រុក​ឆែប ខេត្ត​ ព្រះវិហារ។  RFA/Hang Savyouth

ជនជាតិ​ដើម​ ភាគតិច ជា​ច្រើន​អំបូរ នៅ​ប្រទេស​ កម្ពុជា ដែល​មិន​ងាយ​ ទទួល​យក ​វប្បធម៌​ និង​ប្រពៃណី ​ពី​សង្គម​ស៊ីវិល័យ, គឺ ​ពួកគេ​ តែង​ រស់នៅ ​ពឹង​ផ្នែក​ លើ​តំបន់​ភ្នំ និង​ព្រៃឈើ​ សម្រាប់​ ប្រកប​របរ​ ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ ប្រចាំថ្ងៃ។  ក៏ប៉ុន្តែ ​រយៈពេល ប្រហែល ៣​ឆ្នាំ​មក​នេះ, ក្រុម​ ជនជាតិ​ដើម​ ភាគ​តិច​ កួយ នៅ​ស្រុក​ ត្បែងមានជ័យ, ខេត្ត​ ព្រះវិហារ កំពុង​ប្រឈម​មុខ ​នឹង​ក្រុមហ៊ុន ​ដី​សម្បទាន​ សេដ្ឋកិច្ច ​មក​ពី​បរទេស ឈូស​បំផ្លាញ ​ព្រៃ​ដែល ​ជា​កន្លែង​ពួកគេ ​ធ្លាប់​ប្រកប​របរ​ ចិញ្ចឹម​ជីវិត។

បញ្ហា​នេះ មិន​ត្រឹមតែ ​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់ ​ដល់​បរិស្ថាន ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ, គឺ ​វា ​ថែមទាំង ​ធ្វើ​ឱ្យ​ បាត់បង់​កន្លែង ​ដែល​ក្រុម​ ជនជាតិ​ដើម​ ភាគតិច ​ប្រកប​របរ​ ចិញ្ចឹម​ជីវិត ​ផង។

ក្រុម​ ជន​ជាតិ​ដើម ​ភាគ​តិច​ កួយ នៅ​ឃុំ​ ប្រមេរ ជាង៥០០ ​គ្រួសារ និង​អង្គការ​ ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ខ្លះ ​កំពុង​ព្រួយ​បារម្ភ ​យ៉ាង​ខ្លាំង ​ចំពោះ​ ការ​បាត់បង់​ បរិស្ថាន​ ធម្មជាតិ​ និង​ព្រៃឈើ​ យ៉ាង​គំហុក ចាប់​តាំង​ ពី​មាន​ក្រុមហ៊ុន​ ដី​សម្បទាន​ សេដ្ឋកិច្ច​ ចូល​ទៅ​វិនិយោគ ​នៅ​ជិត​ តំបន់ ​ពួកគេ ​រស់​នៅ។

ទាំង​ក្រុម ​ជន​ជាតិ​ដើម​ ភាគ​តិច និង​អង្គការ ​ផ្នែក​ការពារ ​ព្រៃឈើ ឱ្យ​ដឹង​ ថា, រយៈពេល ៣​ឆ្នាំ​ ចុង​ក្រោយ​នេះ ​ព្រៃ​ឈើ​ ដែល​ជា​ប្រភេទ ​ព្រៃស្រោង និង​ពាក់​កណ្ដាល ​ស្រោង​ រាប់ពាន់​ហិកតារ ​នៅ​ក្នុង​ឃុំ​ប្រមេរ ត្រូវ ក្រុមហ៊ុន ​ដី​សម្បទាន​ សេដ្ឋកិច្ច ចិន ឈូស​បំផ្លាញ។

តំណាង​សហគមន៍ ​ជនជាតិ​ដើម​ ភាគតិច ​កួយ​ម្នាក់ ក្នុង​ចំណោម​ ជា​ច្រើន​ទៀត, គឺ ​លោក សិទ្ធិ សាវន។  លោក មាន​ប្រសាសន៍​ ថា, ជនជាតិ​ដើម ​ភាគតិច ​របស់​លោក គឺ ​រស់​នៅ​ ពឹង​ផ្នែក​ ទៅ​លើ​ ការ​ចូល​ព្រៃ ​រក​អនុផល​ ដើម្បី ​ប្រកប​របរ ​ចិញ្ចឹមជីវិត ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ។  ក៏ប៉ុន្តែ​ នៅ​ពេល​ ដែល​ក្រុមហ៊ុន​ ដី​សម្បទាន​ សេដ្ឋកិច្ច​ចិន ឈ្មោះ ឡាន ហ្វេង ទៅ​ឈូស​ឆាយ ​ព្រៃ​ចោល​អស់, ហើយ​ យក​ដី​ ទៅ​ដាំ​អំពៅ គឺ​ ធ្វើ​ឱ្យ​ក្រុម​ របស់​លោក​ អស់​សង្ឃឹម​ ជា​ខ្លាំង។

បុរស​ដដែល​ បញ្ជាក់​ថា, លោក​ ព្រួយ​បារម្ភ​ នៅ​ពេល ​ដែល​ព្រៃឈើ ​ចេះ​តែ​ បាត់បង់​ទៅៗ, គឺ ​ធ្វើ​ឱ្យ​សត្វព្រៃ ​ជា​ច្រើន​ប្រភេទ​ បាត់បង់​ ទីជម្រក។  ចំណែក ​ឯ​ជនជាតិ​ដើម ​ភាគ​តិច ក៏​គ្មាន​ទីកន្លែង ​ប្រកប​របរ ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ ដែល​ធ្វើ​ ឱ្យ​បាត់បង់ ​ប្រាក់​ចំណូល៖ «ដូច​ជាដើម​ ច្បោះ​ជ័រ​ ជាដើម, កាល​ពី​មុន ​ពួក​ក្រុមហ៊ុន មិន​ទាន់​ ឈូស​ឆាយ​ហ្នឹង, បង​ប្អូន​ អាច​ដង​ជ័រ​ច្បោះ​ ក្នុង​១​ដើម​ កន្លះ​លីត្រ។  បង​ប្អូន​ខ្លះ​ មាន​ដល់​ទៅ ១០០​ដើម, ៥០​ដើម។  ក្នុង​១​អាទិត្យ​ គាត់​ មក​ដង, ហើយ ​គាត់​ ដង១​ជើងៗ បាន២​កាន, ៣​កាន ទៅ៤​កាន។  រក​កម្រៃ​ បាន១​អាទិត្យ ​ពី ៣០ទៅ ៤០​ម៉ឺន​ រៀល។  ការ​បាត់បង់​ ព្រៃឈើ​ហ្នឹង, វា ​ប៉ះពាល់ ​ទៅ​ដល់​ អារម្មណ៍, ទៅ​ដល់​ស្មារតី​ របស់​ បងប្អូន ​នៅ​ក្នុង​ឃុំ​ ប្រមេរ​ណាស់។»

ចំការ​អំពៅ ព្រះវិហារ ៦២០
៧-សីហា-២០១៤៖ ចម្ការ​អំពៅ​ របស់ ​ក្រុមហ៊ុន​ចិន ឡាន ហ្វេង។ RFA/Hang Savyouth


អ្នកស្រី នួន រ៉េត គឺ​ជា​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​នៅ​ភូមិ​ប្រមេរ ម្នាក់​ទៀត មាន​ប្រសាសន៍​ថា ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​គាត់ ក៏​ដូចជា​គ្រួសារ​ជា​ច្រើន​ទៀត តែង​ចូល​ព្រៃ​ដើម្បី​បោច​វល្លិ ផ្ដៅ យក​ទៅ​ធ្វើ​ទ្រូ ឬ​ក៏​ដង​ជ័រ ដើម្បី​យក​ទៅ​លក់​បាន​ប្រាក់​ផ្គត់ផ្គង់​ជីវភាព​ប្រចាំ​ថ្ងៃ ក៏ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន ព្រៃ​នៅ​ជុំវិញ​កន្លែង​ពួកគាត់​រស់​នៅ គឺ​បាត់បង់​បន្តិច​ម្ដងៗ ដោយសារ​តែ​ក្រុមហ៊ុន​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ចិន ឈូស​បំផ្លាញ​និង​យក​ដី​ដាំ​អំពៅ។

អ្នកស្រី នួន រ៉េត មាន​ប្រសាសន៍​ទៀត​ថា គ្រួសារ​របស់​គាត់​ដែល​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានភាព​ក្រីក្រ​ស្រាប់ ប្រសិនបើ​អស់​ព្រៃឈើ​នៅ​ជិតៗ​កន្លែង​រស់​នៅ គឺ​ពិត​ជា​ប្រឈម​មុខ​នឹង​បញ្ហា​ជា​ច្រើន​មុន​គេ៖ «ដើម​ឈើ​នៅ​តែ​ម្ដុំ​ នេះ​ទេ ពី​ដើម​ព្រៃ​បេះ​ផ្សិត​បាន ត្រពាំង​បឹងបួ បាច ១​គ្រលុក​ស្មើ​ក្បាល​ជង្គង់ បាន​ត្រី ១​ឡាំង។ ឈើ​ឥឡូវនេះ​វា​អស់​ហើយ ឃើញ​តែ​អំពៅ ល្ហល្ហេវ! ខ្ញុំ​ភ័យ ព្រួយ​បារម្ភ​ទៅ​មុខ​ទៀត​បាន​អី​ដុត​អុស​ដាំ​បាយ? គេ​ថា​ប្រើ​ចង្ក្រានហ្គាស បើ​ខ្ញុំ​អត់​ចេះ​ដាំ​ផង បើ​យើង​គ្មាន​លុយ​គ្មាន​អី​ធ្វើ​យ៉ាងម៉េច? ខ្ញុំ​នឹក​ឃើញ​ថា ចង់​ការពារ​ថា​ចង់​បា​ន​ដីធ្លី ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឱ្យ​លោក​ឪ លោក​យាយ លោកតា ជួយ​ផង ឱ្យ​បាន​នៅ​សល់។»

អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ក៏​សំដែង​ក្ដី​ព្រួយ​បារម្ភ​ដូច​គ្នា​នឹង​ក្រុម​ ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ទាំង​នោះ​ដែរ ក៏ប៉ុន្តែ​គេ​មិន​មាន​គោលការណ៍​ឱ្យ​ប្រសើរ​ណា​មួយ​ដែល​អាច​បញ្ឈប់​ការ​ បាត់បង់​ព្រៃ​ដ៏​ធំធេង​នោះ​ទេ។

មេ​ឃុំ​ប្រមេរ លោក ណែម ថាំង មាន​ប្រសាសន៍​ថា បច្ចុប្បន្ន​លោក​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ជា​ខ្លាំង ដោយសារ​ការ​បាត់បង់​ព្រៃ​ឈើ​នេះ ក្រៅ​តែ​ពី​ប៉ះពាល់​ដល់​បរិស្ថាន និង​ជម្រក​សត្វព្រៃ ក៏​វា​កំពុង​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​តំបន់​របស់​លោក​ជួប​ប្រទះ​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​ អាកាសធាតុ​ទៀត​ផង។

លោក​មេឃុំ​បញ្ជាក់​ថា ការ​បាត់បង់​ព្រៃឈើ​ដ៏​ធំ​នៅ​តំបន់​របស់​លោក កំពុង​ធ្វើ​ឱ្យ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​កួយ ជាង ៥០០​គ្រួសារ ប្រឈម​មុខ​នឹង​ភាព​ខ្វះ​មុខរបរ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ប្រចាំថ្ងៃ ដោយសារ​តែ​ពួកគេ​ភាគ​ច្រើន​ជា​អ្នក​មិន​ចេះ​អក្សរ​ជ្រៅជ្រះ និង​មិន​ចេះ​ប្រកប​របរ​លក់​ដូរ​នៅ​ទីផ្សារ​ទេ។

លោក ណែម ថាំង៖ «ការ​បាត់បង់​ព្រៃឈើ​នេះ ជា​ទំហំ​ដ៏​ធំ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ឃុំ​ប្រមេរ មាន​តាំងពី​អនាធិបតេយ្យ​ព្រៃឈើ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ ហើយ​មាន​ទាំង​ក្រុមហ៊ុន​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ចម្ការ​អំពៅ​ឈូស​ឆាយ​ព្រៃឈើ។ ឥឡូវ​នេះ​នៅ​ក្នុង​ឃុំ​ប្រមេរ​នេះ វា​ទទួល​រង បើ​បាន​ជា​រាំង គឺ​រាំង​មិន​ងាយ​ភ្លៀង។ ធ្លាប់​តែ​ទៅ​រក​អុស​តាម​ភូមិ​ជិត​ផ្ទះ ឥឡូវ​នេះ​ទាល់តែ​ទៅ​ឆ្ងាយ​ទើប​បាន​អុស​មក​ដុត។ ខ្ញុំ​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​ណាស់ ហើយ​មាន​អារម្មណ៍​ភ័យ​ខ្លាច​ថា ថ្ងៃ​មុខ​ថ្ងៃ​ក្រោយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្វះ​ជីវភាព ខ្វះ​មុខ​របរ​អី​សម្រាប់​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ហ្នឹង ព្រោះ​ជនជាតិ​ភាគ​តិច ខ្វះ​បទពិសោធន៍​ក្នុង​ការ​ជួញដូរ​ផ្សេងៗ​គាត់​អត់​មាន​ទេ។»

ចាប់​តាំង​ពី​ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០១១ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​ផ្ដល់​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ទំហំ ៩.០១៥​ហិកតារ​ទៅ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន ចិន​មួយ​ឈ្មោះ ឡាន ហ្វេង ខេមបូឌា អ៊ីនធឺណេហ្សិនណល (Lan Feng [Cambodia] International) ដើម្បី​ដាំ​អំពៅ និង​កៅស៊ូ។

ការ​ផ្ដល់​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ដ៏​ធំធេង​នេះ ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​ឈូស​បំផ្លាញ​ព្រៃ​ឈើ​ដែល​ធ្លាប់​តែ​មាន​ពណ៌​បៃតង​ស្រស់​ ប្រែក្លាយ​ទៅ​ជា​ស្រឡះ​ស្លេវ និង​ធាតុអាកាស​ក្ដៅ​ហែង។

មន្ត្រី​ផ្នែក​តស៊ូ​មតិ​របស់​អង្គការ​ពន្លក​ខ្មែរ​ដែល​ធ្វើការ​ពាក់ព័ន្ធ និង​កិច្ច​ការពារ​ព្រៃឈើ​ក្នុង​ខេត្ត​ព្រះវិហារ លោក ប៉ិក សោភ័ណ មាន​ប្រសាសន៍​ថា កាល​ពី ៤-៥​ឆ្នាំ​មុន ព្រៃឈើ​នៅ​ឃុំ​ប្រមេរ គឺ​ក្រាស់ឃ្មឹក ក៏ប៉ុន្តែ​រយៈពេល ៣​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ ក្រុមហ៊ុន​បាន​ឈូស​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ​ទាំង​នោះ​អស់​ប្រមាណ​ជា ៣០%។

លោក ប៉ិក សោភ័ណ បញ្ជាក់​ថា ចាប់​តាំង​ពី​ព្រៃ​ជា​ច្រើន​ពាន់​ហិកតារ​នៅ​ឃុំ​ប្រមេរ បាត់បង់ គឺ​ធ្វើ​ឱ្យ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ដែល​មិន​ធ្លាប់​ជួប​ប្រទះ​គ្រោះ​ធម្មជាតិ​ អ្វី​ទាល់​តែ​សោះ​នោះ ចាប់​ផ្ដើម​រងគ្រោះ​ធម្មជាតិ​ជា​ច្រើន​ប្រភេទ​ជា​បន្តបន្ទាប់៖ «គឺ​គាត់​បាន​ជួប​ប្រទះ​ឃើញ​អស់​ហើយ មាន​តាំង​ពី​ខ្យល់​ព្យុះ រន្ទះបាញ់ មាន​តាំងពី​គ្រោះ​រាំង​ស្ងួត ហើយ​និង​ទឹក​ជំនន់​ជាដើម។ ទាំង​អស់​នេះ គឺ​គាត់​បាន​គិត​និង​វិភាគ​ខ្លួន​គាត់​ថា គឺ​ជា​ការ​ហិនហោច ការ​បំផ្លាញ​ព្រៃឈើ ដោយសារ​តែ​ក្រុមហ៊ុន​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច ដែល​ចូល​មក​រាប់​សិប​ក្រុមហ៊ុន​នេះ​ឯង។ ដូច្នេះ អា​នេះ​វា​ជះ​ឥទ្ធិពល​ដល់​ជីវភាព និង​ការ​រស់​នៅ​របស់​គាត់​ដែរ។

អង្គការ​ពន្លក​ខ្មែរ​ឱ្យ​ដឹង​ថា នៅ​ឃុំ​ប្រមេរ  ព្រៃឈើ​រាប់ពាន់​ហិកតារ ដែល​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​តែង​ប្រើប្រាស់​នោះ គឺ​ជា​ប្រភេទ​ព្រៃស្រោង និង​ពាក់​កណ្ដាល​ស្រោង ហើយ​ជា​គោលការណ៍​រដ្ឋាភិបាល​មិន​ត្រូវ​ផ្ដល់​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ទៅ​ឱ្យ​ ក្រុមហ៊ុន​វិនិយោគ នៅ​តំបន់​ព្រៃស្រោង និង​ពាក់កណ្ដាល​ស្រោង​ទាំង​នោះ​ទេ៕


No comments:

Post a Comment