គូកន លោក ផៃ ស៊ីផាន ដែលជាប់ចោទ រឿងឆបោក លុយ១លាន ដុល្លារ ប្ដឹងបក ដើមចោទ
RFA / វិទ្យុ អាស៊ី សេរី | ១៥ តុលា ២០១៤
(ពីឆ្វេង) សមាជិក ក្រុមប្រឹក្សា ក្រុមហ៊ុន ក្លែងក្លាយ ឈ្មោះ
អាក្រា (Akra) លោក សាន រីច្ឆឺ (Richer San) អ្នកចាត់ការ ទូទៅ ធនាគារ
អង្គរ ខាប់ភីថល (Angkor Capital Bank), លោក ហឺវ ឡាខន (Herve Lacorne)
និងមន្ត្រី នាំពាក្យ ទីស្ដីការ គណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន
ថតរូប នៅភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃ ទី៣១ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៣។ Photo Courtesy of Cambodian American Chamber of Commerce
ករណី ឆបោក ប្រាក់មួយលាន ដុល្លារ ដែលមាន ពាក់ព័ន្ធ នឹងមនុស្ស មានមុខ មានមាត់ មួយចំនួន, ដូចជាលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ និងលោក ផៃ ស៊ីផាន ជាដើមនោះ, ឥឡូវនេះ ឈានចូល របត់ថ្មី មួយទៀតហើយ។ នៅក្នុងការ វិវត្តន៍ ចុងក្រោយនេះ ភាគី ចុងចោទ ដែលជាមិត្តភ័ក្ដិ របស់លោក ផៃ ស៊ីផាន, គឺ លោក សាន រីច្ឆឺ (San Richer) បានប្ដឹង បកទៅភាគី ដើមចោទ លោកស្រី អេង លីគង់ ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងគំរាម ទារប្រាក់។ ឥឡូវនេះ តុលាការ រាជធានីភ្នំពេញ គ្រោង នឹងសាកសួរ លោកស្រី អេង លីគង់ នៅថ្ងៃ ទី២២ ខែតុលា ខាងមុខ។ ការកោះហៅនេះ ធ្វើឡើង បន្ទាប់ ពីសាលាឧទ្ធរណ៍ បដិសេធ មិនដោះលែង លោក សាន រីច្ឆឺ ឲ្យនៅក្រៅឃុំ បណ្ដោះអាសន្ន ដើម្បី រង់ចាំ សវនាការ។
សាលាដំបូង រាជធានី ភ្នំពេញ ដែលធ្លាប់ចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោក សាន រិច្ឆឺ ជាស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុនក្លែងក្លាយ ឈ្មោះ អាក្រា (Akra) ដែលបង្កើតឡើងដើម្បីបោកប្រាស់លោកស្រី អេង លីគង់ មួយលានដុល្លារនោះ ឥឡូវនេះ បែរជាកោះហៅលោកស្រី អេង លីគង់ ទៅបំភ្លឺពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្ដឹង បរិហារកេរ្តិ៍ និងគំរាមទារប្រាក់ទៅវិញ។
ឯកសារដីការបស់ព្រះរាជអាជ្ញារង ហៀង សុភក្ត្រ បានចោទប្រកាន់លោកស្រី អេង លីគង់ ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ និងគំរាមទារប្រាក់តាមបណ្ដឹងរបស់លោក សាន រិច្ឆឺ។ ពាក្យបណ្ដឹងលោក សាន រីច្ឆឺ ដាក់នៅតុលាការកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ចោទប្រកាន់លោកស្រី អេង លីគង់ ពីបទសក្ខីកម្មក្លែងក្លាយដែលបណ្ដាលឲ្យចៅក្រមយល់ច្រឡំ ទើបចេញដីកាឲ្យសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន និងបន្តឃុំឃាំងលោកមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោក សាន រីច្ឆឺ បច្ចុប្បន្នកំពុងជាប់ពន្ធនាគារពីបទឆបោកទឹកប្រាក់លោកស្រី អេង លីគង់ មួយលានដុល្លារ បន្ទាប់ពីតុលាការបានចេញដីកាឲ្យសមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួនលោកពីបទឆបោក។
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបណ្ដឹងរបស់លោក សាន រីច្ឆឺ នោះ លោកស្រី អេង លីគង់ កាលពីថ្ងៃទី១៣ តុលា អះអាងថា លោកស្រីមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបញ្ជាក់ថា លោក សាន រិច្ឆឺ ជាអ្នករៀបចំគម្រោងផែនការបោកប្រាស់អ្នកស្រីអស់ទឹកប្រាក់ ១លានដុល្លារ៖ «មែនទែនទៅ គឺលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ និង សាន រីច្ឆឺ ដែលជាអ្នកធ្វើការងារហ្នឹងសំបើមជាងគេ បានសេចក្ដីថា គាត់ខ្មែរគាត់មកបញ្ចុះបញ្ចូលខ្មែរក្នុងនាមគាត់ជោគជ័យ គាត់ចង់កសាងអ្វីដើម្បីជួយខ្មែរ។»
ឯកសារមួយចំនួនដែលវិទ្យុអាស៊ីសេរីទទួលបានបញ្ជាក់ថា លោក សាន រីច្ឆឺ បានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្រុមហ៊ុនក្លែងក្លាយនេះតាំងពីដំបូងទី។ ក្នុងឯកសារអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នាបង្កើតក្រុមហ៊ុន អាក្រា កាលពីឆ្នាំ២០១២ បង្ហាញថា ស្ថាបនិកដំបូងក្នុងក្រុមហ៊ុននេះ មានបួននាក់ រួមមាន លោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ អតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ ជាខ្មែរ-អាមេរិកាំង លោក ថូម៉ាស វីលីម (Thomas Willems) វីល្លៀម ណូចាយ (William Nojay) និងលោក សាន រិច្ឆឺ។
ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវមានដើមទុនសរុប ៤លានដុល្លារ ដោយសមាជិកម្នាក់ត្រូវតម្រូវឲ្យបង់ថវិកា ១លានដុល្លារក្នុងភាគហ៊ុន។ លោកស្រី អេង លីគង់ អះអាងថា លោកស្រីបានបង់ប្រាក់ ១លានដុល្លារ ដើម្បីក្លាយជាក្រុមប្រឹក្សាក្រុមហ៊ុននេះ ប៉ុន្តែក្រោយពេលលោកស្រីបង់លុយហើយ ក្រុមហ៊ុននេះមិនមានដំណើរការ ហើយអ្នកទាំងបួននាក់ បដិសេធរៀងៗខ្លួនថា មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុននេះទៅវិញ។
ចំណែកឯកសារអេឡិចត្រូនិក (Email) នៃទំនាក់ទំនងរវាងលោកស្រី អេង លីគង់ និងលោក សាន រិច្ឆឺ កាលពីថ្ងៃទី២៤ សីហា ឆ្នាំ២០១២ បង្ហាញថា លោក សាន រិច្ឆឺ បានសរសេរសារមួយណែនាំដោយផ្ទាល់ទៅលោកស្រី អេង លីគង់ ថា លោកឈ្មោះ សាន រិច្ឆឺ ជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មម្នាក់ក្នុងក្រុមហ៊ុន អាក្រា ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ លោកបានស្វាគមន៍លោកស្រី អេង លីគង់ ដោយរៀបចំឲ្យលោកស្រីជួបនឹងដៃគូពាណិជ្ជកម្មផ្សេងទៀតនៅ សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១២។ ក្នុងសារដដែលនោះ លោក សាន រីច្ឆឺ ក៏ស្នើឲ្យលោកស្រី អេង លីគង់ បញ្ជូនព័ត៌មានបន្ថែមទៀតពីរូបលោកស្រីផ្ទាល់ទៅឲ្យលោក។
ក្រោយពីបានផ្លាស់ប្ដូរព័ត៌មានរួចមក លោក សាន រិច្ឆឺ ក៏បានណែនាំលោកស្រី អេង លីគង់ ពីរបៀបផ្ញើប្រាក់មួយលានដុល្លារទៅធនាគារមួយឈ្មោះថា First Niagara Bank ដែលមានទីតាំងនៅរដ្ឋញីវយ៉ក (New York) សហរដ្ឋអាមេរិក។ លោក សាន រិច្ឆឺ អះអាងថា ក្រុមហ៊ុន អាក្រា នឹងជួយរត់ឯកសារឲ្យលោកស្រី អេង លីគង់ ទទួលបាន Green card ឬលិខិតស្នាក់នៅជាអចិន្ត្រៃយ៍នៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
ឯកសារអេឡិចត្រូនិកមួយចុងក្រោយរបស់លោក សាន រិច្ឆឺ បានបញ្ជាក់ថា លោកបានទទួលប្រាក់ទាំងគ្រប់ចំនួនពីលោកស្រី អេង លីគង់ ហើយ។
លោកស្រី អេង លីគង់ បញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា លោក សាន រិច្ឆឺ ជាមនុស្សដំបូងគេបង្អស់ដែលទាក់ទងរូបលោកស្រីឲ្យចូលនឹងភាគហ៊ុន ក្លែងក្លាយនេះ។ ប៉ុន្តែក្រោយពេលសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនរូបលោករួចមក លោកបដិសេធថា លោកជាសមាជិកធម្មតា ហើយបញ្ជាក់ថា ប្រាក់ដែលលោកស្រី អេង លីគង់ បានដាក់ទុននោះ បានខាតបង់អស់ទៅហើយ។
លោកស្រី អេង លីគង់ អះអាងថា ក្រុមហ៊ុនក្លែងក្លាយនេះ មិនទាន់បានដំណើរការ ហើយក៏គ្មានឯកសារណាបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុននោះខាតបង់ក្នុងពាណិជ្ជកម្មឡើយ គឺអ្នកទាំងបួននោះ បង្កើតគម្រោងឆបោកអ្នកស្រីទាំងស្រុង៖ «ខ្ញុំមើលតាមអ្វីដែលគាត់ ដែលគាត់ធ្វើ តាំងពីខ្ញុំស្គាល់គាត់ ទាំងអស់ អ្នកទាំងបួន សហការដើម្បីរៀបគម្រោងបោកប្រាស់វិនិយោគិនក្នុងប្រទេសក្រីក្រដែលចង់ វិនិយោគប៉ុន្តែចំណោះដឹងទាបជាងពួកគេ។»
លោក សាន រីច្ឆឺ មុនពេលចាប់ខ្លួនកាលពីដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៤ បានប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា លោកសោកស្ដាយដែលលោកស្រី អេង លីគង់ ប្ដឹងគាត់។ លោកបដិសេធមិនផ្ដល់ព័ត៌មានលម្អិតពីការចោទប្រកាន់នេះទេ ដោយអះអាងថា មេធាវីលោកមិនអនុញ្ញាតឲ្យនិយាយ។ មេធាវីលោក សាន រិច្ឆឺ គឺលោក អ៊ិន កាយា ក៏បដិសេធមិនឆ្លើយសំណួរពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបណ្ដឹងរបស់លោកស្រី អេង លីគង់ ដែរ។
ឯកសារចុងក្រោយដែលលោក សាន រីច្ឆឺ បានដាក់ទៅឲ្យតុលាការដើម្បីបង្ហាញថា លោកគ្មានពាក់ព័ន្ធទៅនឹងក្រុមហ៊ុន អាក្រា នោះ គឺជាឯកសារចុះបញ្ជិកាក្រុមហ៊ុន អាក្រា នៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មដែលបង្ហាញថា អភិបាលក្រុមហ៊ុននេះ មានចំនួនបីនាក់ ដោយគ្មានឈ្មោះលោកទេ។ ប៉ុន្តែឯកសារចុះបញ្ជីនោះ ក៏បង្ហាញថា ឈ្មោះអ្នកទាំងបីនាក់ក្នុងបញ្ជីនោះ ជាឈ្មោះក្លែងក្លាយពីឈ្មោះដើម ផ្ទុយទៅនឹងឯកសារនៃការចុះអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា (MOU) រវាងលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ ជាតំណាងក្រុមហ៊ុន និងលោកស្រី អេង លីគង់។
អ្នកផ្ដើមបង្កើតក្រុមហ៊ុន អាក្រា ដំបូង ក្នុងអនុស្សរណៈរួមមាន លោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ ជាប្រធាន ថូម៉ាស វីលីម នាយកប្រតិបត្តិ វិល្លៀម ណូចាយ ជាហិរញ្ញិក និងលោក សាន រីច្ឆឺ ជាអនុប្រធានជាន់ខ្ពស់របស់ក្រុមហ៊ុន ប៉ុន្តែនៅពេលក្រុមហ៊ុននេះចុះបញ្ជីនៅឯក្រសួងពាណិជ្ជកម្មវិញ បានប្ដូរឈ្មោះលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ ទៅជា ស៊ី ស៊ីចាន់ អូន (Siv sichan Aun) លោក ថូម៉ាស វីលីម ទៅជាឈ្មោះ វីលីម ថូម៉ាស អាល្លិន (Willems Thomas Allen) លោក វិល្លៀម ណូចាយ ទៅជា វិល្លៀម ណូចាយ រីឆាដ (William Nojay Richard) ហើយមិនបានបញ្ចូលឈ្មោះ Richer San ឡើយ។
ការចោទប្រកាន់របស់លោក សាន រីច្ឆឺ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសាលាឧទ្ធរណ៍កាលពីថ្ងៃទី៩ តុលា បានបដិសេធសំណើសុំនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នរបស់លោក សាន រិច្ឆឺ បើទោះបីជាមានអន្តរាគមន៍ពីលោ ផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីក៏ដោយ។
លិខិតសុំធានាឲ្យលោក សាន រីច្ឆឺ នៅក្រៅឃុំរបស់លោក ផៃ ស៊ីផាន ដាក់ទៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ចុះថ្ងៃទី៣ កញ្ញា ឆ្នាំ២០១៤ សរសេរថា ក្នុងនាមលោកជារដ្ឋលេខាធិការនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោកសូមការអនុញ្ញាតពីឯកឧត្ដមប្រធានតុលាការដើម្បីឲ្យលោក សាន រីច្ឆឺ ស្ថិតនៅក្រៅឃុំជាបណ្ដោះអាសន្ន។
លិខិតលោក ផៃ ស៊ីផាន បន្ថែមទៀតថា ហេតុផលដែលត្រូវតុលាការដោះលែងលោក សាន រីច្ឆឺ គឺមកពីលោក សាន រីច្ឆឺ ជាទីប្រឹក្សាប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ជា ស៊ីម និងជាសមាជិកសហគមន៍ខ្មែរ-អាមេរិកាំងនៅកម្ពុជា ជាចុងក្រោយលោក ផៃ ស៊ីផាន បន្ថែមទៀតថា លោកសុំអនុញ្ញាតប្រធានតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ ផ្ដល់នូវកិត្តិយសឲ្យលោកជាសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាលោក សាន រីច្ឆឺ ជាទីប្រឹក្សាលោក ជា ស៊ីម ទទួលបានដើម្បីសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរក្នុងកិច្ចបម្រើការងាររដ្ឋ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត បញ្ជាក់ថា ការដាក់លិខិតធានាជនសង្ស័យដោយប្រើប្រាស់តំណាងក្នុងរដ្ឋាភិបាលជា ការជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការរបស់តុលាការ។ លោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែតាមដានទង្វើរបស់លោក ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បីធានាថា លោកគោរពទៅតាមក្រមសីលធម៌របស់មន្ត្រីរាជការ។
លោក អំ សំអាត៖ «ប្រសិនបើក្នុងនាមគាត់ជាមិត្ត ឬតាមរយៈមេធាវីជាការត្រឹមត្រូវក្នុងការធានា ប៉ុន្តែបើគាត់យកតួនាទីក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលក្នុងការធានានឹងនាំ ឲ្យមានការរិះគន់ថា ពាក់ព័ន្ធគ្នា ពីព្រោះគេគិតថា តុលាការមិនឯកសារផង។ នៅពេលដាក់តួនាទីជារដ្ឋលេខាធិការដាក់ធានានាំឲ្យគេមើលថា តុលាការនិងនីតិប្រតិបត្តិហាក់ប្រឡាក់ប្រឡូសនឹងគ្នា។»
លោក អេង ឆៃអ៊ាង ប្រធានគណៈកម្មការការពារសិទ្ធិមនុស្សទទួលពាក្យបណ្ដឹងអង្កេត និងទំនាក់ទំនងរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភាមានប្រសាសន៍ថា លិខិតរបស់លោក ផៃ ស៊ីផាន អាចប៉ះពាល់ដល់ឯករាជ្យរបស់តុលាការ។
លោកអះអាងថា គណៈកម្មការរបស់លោកនឹងតាមដានករណីជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការតុលាការរបស់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនេះ៖ «ធម្មតា ការសុំធានាយន្តការតុលាការ គឺមេធាវីជាអ្នកដាក់សុំឲ្យនៅក្រៅឃុំដោយដាក់ហេតុផល ប៉ុន្តែលិខិតរបស់គាត់ហាក់បីដូចជាគាត់បញ្ជាប្រើអំណាចរបស់គាត់ ទៅតុលាការ។ យើងរង់ចាំមើលតុលាការ នឹងដោះស្រាយបែបណា តុលាការធ្វើតាមសំណើរបស់លោក ផៃ ស៊ីផាន ឬតុលាការគោរពនៅក្នុងសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនឯង។»
មន្ត្រីនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន មិនបានឆ្លើយសំណួរវិទ្យុអាស៊ីសេរី ជុំវិញលិខិតស្នើសុំអន្តរាគមន៍ឲ្យដោះលែងលោក សាន រីច្ឆឺ ឡើយ កាលពីថ្ងៃទី១៤ តុលា។ ប៉ុន្តែកន្លងមកលោកអះអាងថា លោកជួយអន្តរាគមន៍លោក សាន រីច្ឆឺ ដោយសារលោកជាមិត្តនឹងគ្នា។
រូបភាពឯកសារជាច្រើនដែលដាក់នៅលើគេហទំព័រសភាពាណិជ្ជកម្មខ្មែរ- អាមេរិកាំង ដែលលោក សាន រីច្ឆឺ ជាស្ថាបនិកនោះបានបង្ហាញភាពស្និទ្ធស្នាលរវាង លោក ផៃ ស៊ីផាន និងលោក សាន រីច្ឆឺ ព្រមទាំងលោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ ក្នុងកិច្ចប្រជុំសាធារណៈក្នុងស្រុកនិងក្រៅស្រុកមួយចំនួន។ ពាក់ព័ន្ធនឹងលោក ផៃ ស៊ីផាន ដែរ លោកស្រី អេង លីគង់ អះអាងថា លោក ផៃ ស៊ីផាន នៅមិនទាន់បានសងបំណុលជិតមួយពាន់ដុល្លារដែលលោកបានធ្វើធ្មេញបី ដាក់បង្គោលមាសនៅមន្ទីរពេទ្យនៅឡើយទេ បើទោះបីជាលោកធ្លាប់អះអាងថា លោកនឹងសងក៏ដោយ។
មកទល់ពេលនេះ លោក ស៊ីវ ស៊ីចាន់ និងជនជាតិអាមេរិក ពីរនាក់ផ្សេងទៀត ក៏មិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹងតុលាការរាជធានីភ្នំពេញ ដែលបានចោទប្រកាន់ពួកគេពីបទឆបោកនៅឡើយដែរ៕
No comments:
Post a Comment