អង្គការ សិទ្ធិមនុស្ស អន្តរជាតិ អំពាវនាវ ឲ្យបក្សទាំងពីរ កែប្រែចំណុច មួយចំនួន នៃច្បាប់ បោះឆ្នោតថ្មី
RFA / វិទ្យុ អាស៊ី សេរី | ១៧ មិនា ២០១៥
ទីស្ដីការគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) RFA
អង្គការ ឃ្លាំមើល សិទ្ធិមនុស្ស អន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) ចាត់ទុក សេចក្ដីស្នើ ច្បាប់បោះឆ្នោត ថ្មី ដែលរៀបចំ ដោយគណបក្ស នយោបាយ មានអាសនៈ ក្នុងសភា គឺ ជាច្បាប់ ដែលរំលោភ លើមូលដ្ឋាន សិទ្ធិសេរីភាព របស់ ពលរដ្ឋ និងប៉ះពាល់ដល់ ដំណើរការ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
ការលើកឡើង របស់ អង្គការ អន្តរជាតិនេះ គឺ ស្របពេល ដែលរដ្ឋសភា គ្រោង នឹងបើក កិច្ចប្រជុំ ពិភាក្សា អនុម័ត សេចក្ដីស្នើ ច្បាប់បោះឆ្នោត ថ្មី នៅថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍ ទី១៩ មីនា សប្ដាហ៍នេះ។
អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ អំពាវនាវ ឲ្យគណបក្ស នយោបាយ ទាំងពីរ ត្រូវ កែប្រែចំណុច មួយចំនួន នៃសេចក្ដីស្នើ ច្បាប់បោះឆ្នោត ថ្មី ដើម្បី ធានាថា, ច្បាប់នេះ មិនបាន រំលោភ សិទ្ធិមនុស្ស និងងាកចេញ ពីគោលការណ៍ ប្រជាធិបតេយ្យ មុនពេល បញ្ជូនទៅ ឲ្យរដ្ឋសភា ពិភាក្សាអនុម័ត។
សេចក្ដី ថ្លែងការណ៍ ចេញនៅថ្ងៃ ទី១៧ ខែមីនា របស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ បញ្ជាក់ថា, មានចំណុច ដែលបញ្ជាក់ ថា ច្បាប់ថ្មីនេះ រឹតត្បិត សិទ្ធិសេរីភាព បញ្ចេញមតិ, សមាគម, និងការជួបប្រជុំ នៅពេល ឃោសនា បោះឆ្នោត, ក្នុងនោះ រួមមាន៖ ការដាក់ទោសទណ្ឌ សកម្មជន ឬរំលាយ គណបក្ស ពីបទប្រមាថ គណបក្ស នយោបាយ ឬអ្នកឈរឈ្មោះ, រារាំង អ្នកបោះឆ្នោត និងបង្កើត ឲ្យមាន ការរើសអើង, ការបង្រួញ រយៈពេល ឃោសនា បោះឆ្នោត, ការអនុញ្ញាត ឲ្យកងកម្លាំង រក្សាសន្តិសុខ ចូលរួម គណបក្ស ក្នុងរូបភាព, បំភិតបំភ័យ រារាំង គណបក្ស នយោបាយ មិនឲ្យ ពហិការ ប្រឆាំង ការបន្លំ ការបោះឆ្នោត, និងភាព មិនប្រក្រតី ដទៃទៀត, និងបន្ត ឲ្យ គ.ជ.ប. ឋិតក្រោម ឥទ្ធិពល នយោបាយ។
នាយក ប្រចាំតំបន់ អាស៊ី នៃអង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លោក ប៊្រែត អាដាម (Brad Adams) លើកឡើង នៅក្នុងសេចក្ដី ថ្លែងការណ៍ នោះថា, ស្របពេល មាត្រា ដែលរឹតត្បិត សេរីភាព ត្រូវ គណបក្ស ប្រជាជនកម្ពុជា ស្នើឡើង, គណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ បែរ ជាព្រមព្រៀង តាម៖ «ការរឹតបន្តឹង សេរីភាព បញ្ចេញមតិ, ការជួបប្រជុំ, និងសមាគម នឹងនាំ ឲ្យការបោះឆ្នោត លែងជាការ បោះឆ្នោត តាមបែប ប្រជាធិបតេយ្យ។ ច្បាប់នេះ ផ្តល់លទ្ធភាព ឲ្យគណបក្ស ប្រជាជនកម្ពុជា បន្តប្រវត្តិសាស្ត្រ ប្រើប្រាស់ តុលាការ ប្រឆាំង អ្នករិះគន់, ហើយ ក៏ជាច្បាប់ ដែលអាច ប្រើប្រាស់ ប្រឆាំងអង្គការ មិនមែន រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការ ស្ទង់មតិ ដែលរកឃើញ ថា, បក្សប្រឆាំង នាំមុខ ក្នុងការបោះឆ្នោត ឬរិះគន់ បក្សនយោបាយ តាមប្រព័ន្ធ ផ្សព្វផ្សាយ។»
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ដដែល បានស្នើ ឲ្យលុបចោល មាត្រា៨៤ ដែលនិយាយ ដល់ការ ដាក់ទោស អង្គការ មិនមែន រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការរិះគន់, ធ្វើការស្ទង់មតិ, ថ្លែងការណ៍, ឬផ្ដល់ បទសម្ភាសន៍ ដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលត្រូវ ចាត់ទុក ថា, លម្អៀង ទៅរក គណបក្ស នយោបាយ ណាមួយ។
ឆ្លើយតប នឹងការ លើកឡើងនេះ តំណាងរាស្ត្រ និងជាអ្នកនាំពាក្យ គណបក្ស ប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍ ថា, ការលើកឡើង របស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ពុំបានឈរ លើមូលដ្ឋាន ត្រឹមត្រូវ។ លោក សុខ ឥសាន បន្តថា, សេចក្ដីស្នើ ច្បាប់ថ្មីនេះ គឺ ជាការរៀនសូត្រ បទពិសោធន៍ ក្នុងពេល បោះឆ្នោត អាណត្តិ មុនៗ, ហើយ ក៏ពុំមែន ជាការបំបិទ សិទ្ធិពលរដ្ឋ ឡើយ៖ «ដើម្បី ធ្វើយ៉ាងណា វិធានការ យ៉ាងណា ទប់ស្កាត់បាតុភាព អសកម្ម ដែលរំលោភច្បាប់។ ហើយ មាត្រា ដែលដាក់ពិន័យ អង្គការ ក្រៅរដ្ឋាភិបាល មួយចំនួន ដែលកម្រិតព្រំដែន សកម្មភាព របស់គាត់ មិនមែន ជារឿងបិទសិទ្ធិទេ។»
ចំណែក មន្ត្រី គណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ មានប្រសាសន៍ដែរ ថា, ពិតមែន ថា មានចំណុច ខ្វះខាត, ប៉ុន្តែ ច្បាប់នេះ បានបង្កើត គ.ជ.ប. ថ្មី ដែលមាន ការទទួលខុសត្រូវ ច្រើនជាងមុន។ លោក ថា, អនុសាសន៍ របស់ អង្គការ មិនមែន រដ្ឋាភិបាល នឹងត្រូវ ពិចារណា នៅពេល មានកែប្រែ ណាមួយ នៅពេលក្រោយ៖ «ជារួម គឺ ការផ្តល់ សិទ្ធិអំណាច ដល់ គ.ជ.ប. ច្រើន ដែលគាត់ ទទួល គណនេយ្យភាព ចំពោះ រដ្ឋសភា, ហើយ តួនាទីទទួលខុសត្រូវ ភារកិច្ច, គាត់ មានសិទ្ធិអំណាច ច្រើនជាងមុន ក្នុងការចាត់ចែង ការងារ; ដូចជាក្រុមចុះឈ្មោះ គឺ ត្រូវ បានគាត់ ជាអ្នកចាត់តាំង។ ដូច្នេះ កំណែទម្រង់ហ្នឹង, យើង ឃើញមាន ភាពវិជ្ជមាន ច្រើន ថ្វីត្បិត តែ មានចំណុច ខ្វះខាត ខ្លះទៀត ត្រូវ ពិនិត្យ។»
ទាក់ទិននឹងច្បាប់ថ្មីនេះ សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតហៅថា អឺរ៉ា (ERA) មានអនុសាសន៍សំខាន់ៗចំនួន៤ សុំឲ្យក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរលុបចោលមាត្រា៨៤ និយាយពីការដាក់ទោសអង្គការសង្គមស៊ីវិល សុំឲ្យដកចេញមាត្រា១៦០ ដែលចែងពីការផាកពិន័យអ្នកសង្កេតការណ៍ស្ម័គ្រចិត្ត សុំឲ្យពិនិត្យឡើងវិញមាត្រា៨៣ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមន្ត្រីតុលាការ យោធា មានសិទ្ធិចូលរួមឃោសនាបោះឆ្នោត និងមាត្រា១៦២ ចែងពីបទល្មើសបុគ្គលផ្សារភ្ជាប់ទៅគណបក្សនយោបាយ។
ចំណែកឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិក ប្រចាំកម្ពុជា លើកឡើងថា ច្បាប់ថ្មីបានរឹតបន្តឹងសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ការជួបជុំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងសង្គមស៊ីវិល។ លោកក៏ជំរុញឲ្យសភាពិចារណាឲ្យបានល្អិតល្អន់៕
No comments:
Post a Comment