សង្គមស៊ីវិល៖ បក្សកាន់អំណាច មានប្រៀប ក្នុងការធ្វើ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ បោះឆ្នោតថ្មី
RFA / វិទ្យុ អាស៊ី សេរី | ៤ មិនា ២០១៥
លោក ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង (ស្ដាំ)
និងប្រធាន គណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី (ឆ្វេង)
ធ្វើសន្និសីទ កាសែត ក្រោយចប់ កិច្ចប្រជុំ នាវិមាន រដ្ឋសភា
នៅថ្ងៃ ទី២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥។ RFA/Van Vichar
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ បោះឆ្នោត ដែលក្រុមការងារ គណបក្ស ទាំងពីរ បានពិភាក្សាគ្នា ជាង៣ខែ កន្លងមក ដ៏ចម្រូងចម្រាសនោះ នៅទីបំផុត ក្រុមការងារ គណបក្ស ទាំងពីរ បានសម្រេច ជាចុងក្រោយ និងគ្រោងដាក់ ឲ្យសភា អនុម័ត នៅពេលខាងមុខ។
ក្រុមអង្គការ សង្គមស៊ីវិល លើកឡើង ថា, សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ មិនធានា ឲ្យការបោះឆ្នោត ប្រកបដោយ តម្លាភាព, ត្រឹមត្រូវ, សេរី, និងយុត្តិធម៌ ទាំងស្រុង នោះឡើយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ច្បាប់នេះ នឹងមាន ការរឹតត្បិត ជាងច្បាប់ចាស់ ទៅទៀត បើសិនជា គណបក្សទាំងពីរ មិនកែប្រែចំណុច មួយចំនួននោះ។
សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ បោះឆ្នោតថ្មី ក្រុមការងារ គណបក្សទាំងពីរ នឹងយកមក ពិភាក្សាគ្នា ជាសាធារណៈ នៅក្នុងសិក្ខាសាលា មួយ នៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី៩ មីនា សប្ដាហ៍ក្រោយ។
ក្រុមអ្នកវិភាគ លើកឡើង ថា, ទោះបីជាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ នឹងត្រូវបានក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរនឹងលើកយកមកពិភាក្សាគ្នា ពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះនៅទីបំផុតសភាជាអ្នកអនុម័តជាចុង ក្រោយដដែល។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភខ្លាចអនុសាសន៍របស់ពួកគាត់ មិនត្រូវបានសភាយកខ្លឹមសារមួយចំនួនដែលពួកគាត់ស្នើឡើងដាក់ បញ្ចូលនៅក្នុងច្បាប់នេះ ពីព្រោះថា ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់បោះឆ្នោតនេះ ហាក់ដូចជាធ្វើទៅតាមឆន្ទៈរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតហៅថា អឺរ៉ា (ERA) បានបើកកិច្ចពិភាក្សាគ្នាជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាច្រើនទៀត ស្នើឲ្យគណបក្សទាំងពីរដកចេញចំនួនពីរមាត្រាពីសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ បោះឆ្នោតនេះ រួមមានមាត្រា ៨៣ថ្មី ដែលអនុញ្ញាតឲ្យមន្ត្រីតុលាការ យោធា និងមន្ត្រីនគរបាលបានចូលរួមឃោសនាបោះឆ្នោត និងមាត្រា ៩១ថ្មី ចែងពីភាពអព្យាក្រឹតឥតលំអៀងរបស់សង្គមស៊ីវិល នឹងអាចទទួលការផាកពិន័យពី ១០លាន ទៅ ២០លានរៀល បើសិនជានិយាយដល់ការប្រមាថគណបក្សនយោបាយនោះ។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា លោក គល់ បញ្ញា និងតំណាងសម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតមានប្រសាសន៍ថា ក្រៅពី២មាត្រានេះ នៅមានចំណុចជាច្រើនទៀតដែលសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភពីការរឹតត្បិត ចំពោះច្បាប់បោះឆ្នោតនេះ។
លោកបញ្ជាក់ទៀតថា នៅមានចំណុចជាច្រើនទៀតដែលគណបក្សទាំងពីរមិនបានដាក់បញ្ចូលនៅ ក្នុងច្បាប់នេះ ដូចជាការកំណត់ថវិកាឃោសនារបស់គណបក្សនយោបាយ និងបញ្ហាជាច្រើនទៀត៖ «ក្រុមហ៊ុនជាច្រើនឲ្យលុយគណបក្សនយោបាយ ទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍ ហើយទូរទស្សន៍ជាច្រើនទៀតក៏បានផ្សព្វផ្សាយឲ្យគណបក្សនយោបាយ ក៏ទាញយកផលប្រយោជន៍ដែរ ហើយអង្គការសង្គមស៊ីវិលមិនបានស្វែងរកផលប្រយោជន៍ផង រឿងអីទៅបិទសិទ្ធិសេរីភាពគេ?»
នៅក្នុងសិក្ខាសាលានៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី៩ មីនា ដើមសប្ដាហ៍ក្រោយនេះ ក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរនឹងយកច្បាប់ចំនួនពីរដែលខ្លួនបានធ្វើ ដាក់ពិភាក្សានៅក្នុងសិក្ខាសាលានោះ គឺសេចក្ដីស្នើច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត និងសេចក្ដីស្នើច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោត ជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា ការធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់បោះឆ្នោតនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កេងចំណេញបានច្រើនជាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ហើយថា គណបក្សកាន់អំណាចគ្មានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការធ្វើឲ្យការបោះឆ្នោត មានភាពប្រសើរ និងត្រឹមត្រូវពិតប្រាកដទេ។ រាល់ការទាមទាររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឬអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាហូរហែចំពោះការធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ នៅទីបំផុតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែសម្រេចតាមការចង់បានរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដដែល។
អ្នក ឃ្លាំមើលផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គម លោកបណ្ឌិត កែម ឡី មានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើច្បាប់ថ្មីទាំងពីរនេះ មិនធានាថាស្ថាប័នគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ឯករាជ្យឥតលំអៀងនោះឡើយ។ លោកបញ្ជាក់ថា ស្ថាប័ន គ.ជ.ប នៅតែស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ពីព្រោះថា ការជ្រើសរើសអគ្គលេខាធិការដ្ឋានត្រូវសម្រេចដោយអនុក្រឹត្យនោះ។
ចំពោះច្បាប់បោះឆ្នោតវិញ លោក កែម ឡី បានចាត់ទុកច្បាប់នេះថា អាក្រក់ជាងច្បាប់ចាស់ទៅទៀត៖ «បើ សិនជាពេលឃោសនាគណបក្សមានគោលនយោបាយច្រើន គឺគ្មានពេលវេលាសម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានដឹងទេ ចុះទម្រាំគណបក្សនយោបាយបង្កើតថ្មី មានពេលឯណាឃោសនាពីគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន?»
ឆ្លើយតបនឹង ការលើកឡើងនេះ តំណាងក្រុមការងាររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៊ិន ឈិន មានប្រសាសន៍ថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះល្អជាងច្បាប់ចាស់។ លោកបញ្ជាក់ថា រាល់ការស្នើសុំរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល អាចយកទៅជជែកគ្នានៅក្នុងអង្គសិក្ខាសាលាខាងមុខ៖ «អាហ្នឹងជា ទស្សនៈរបស់បុគ្គលទេ ឲ្យខ្ញុំទៅប្រាប់គេថា សរសេរសុទ្ធតែល្អទាំងអស់ ខ្ញុំក៏មិនពេញចិត្តខ្លួនឯងដែរ។ (សំណួរ៖ ហេតុអីមិនធ្វើឲ្យល្អតែម្ដងទៅ?) ប៊ិន ឈិន៖ យី! ល្អឥតខ្ចោះទៅរកឯណា គេថាទាល់ធ្វើដូច្នេះទើបល្អ តែខ្ញុំថា គណៈកម្មការខ្ញុំធ្វើបានប៉ុណ្ណឹងគួរសមហើយ។»
មកទល់ពេលនេះ ទោះបីជាថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលគណបក្សទាំងពីរបានជួបគ្នា និងឯកភាពគ្នាកាលពីថ្ងៃទី២៨ កុម្ភៈ លើចំណុចដែលក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរមិនចុះសម្រុងគ្នានោះ គឺគណបក្សទាំងពីរនៅមិនទាន់លាតត្រដាងពីចំណុចដែលព្រមព្រៀងគ្នាជា សាធារណៈនៅឡើយ។
នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានចុងក្រោយកាលពី ថ្ងៃទី២ មីនា បន្ទាប់ពីក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរពិនិត្យឡើងវិញ ក្រោយពេលថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលបានជួបគ្នានោះ ក៏មិនបានលាតត្រដាងចំណុចដែលមិនត្រូវគ្នាជាង ១០ចំណុចនោះជូនអ្នកសារព័ត៌មានដែរ។ ប្រធានក្រុមការងារគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប៊ិន ឈិន បានបង្ហើបប្រាប់ចំណុចមួយចំនួនដូចជា ក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរយល់ព្រមបង្កើនអាសនៈសភា ១២៥ គឺបន្ថែម ២អាសនៈនៅខែត្រព្រះសីហនុ។ រយៈពេលឃោសនាមាន ២១ថ្ងៃ និងថ្ងៃបើកក្បួនឃោសនាសម្រាប់គណបក្សនយោបាយមាន ៤ថ្ងៃ គឺ ២ថ្ងៃបើក និង២ថ្ងៃបិទឃោសនា។
ចំពោះមន្ត្រីតុលាការយោធា និងនគរបាលជាតិ ត្រូវបានគណបក្សទាំងពីរឯកភាពឲ្យពួកគេមានសិទ្ធិចូលរួមឃោសនាបោះ ឆ្នោត។ ចំណែកឯចំណុចដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីស្នើឲ្យបន្ថែមចំពោះគណបក្សណា មួយមិនចូលរួមប្រជុំសភានៅក្រោយពេលព្រះមហាក្សត្រយាងចូលបើកសម័យ ប្រជុំដំបូងរយៈពេលយ៉ាងយូរ ៦០ថ្ងៃគឺស្មើនឹងបោះបង់អាសនៈ ចំណុចនេះអ្នកវិភាគលើឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន នៅតែប្រើឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនក្នុងការជ្រៀតជ្រែកក្រុមការងារគណបក្ស ទាំងពីរក្នុងការធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីនេះ។
ប្រធានក្រុមការងារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក គួយ ប៊ុនរឿន មានប្រសាសន៍ថា ចំណុចដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្នើនេះ ក្រុមការងារគណបក្សទាំងពីរនឹងពិនិត្យមើលថា តើចំណុចនេះត្រូវដាក់បញ្ចូលនៅក្នុងច្បាប់ណា ហើយស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យដែរឬទេ៖ «តើវាមានការប៉ះពាល់ ទៅលើអីខ្លះ? គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស ឬឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ បើសិនជាអត់ប៉ះពាល់ទេ អាចចែងនៅក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោត រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់គណបក្សនយោបាយ តែចំណុចទាំងនេះយើងមិនទាន់បានជជែកគ្នានៅឡើយទេ។»
អ្នក សម្របសម្រួលសម្ព័ន្ធសុចរិតភាពដើម្បីគណនេយ្យភាពសង្គម លោក ហឹម យន់ មានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ នៅមិនទាន់មានតម្លាភាពនៅឡើយ។ ការធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ចំណុចខ្លះធ្វើឲ្យមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភយ៉ាង ខ្លាំង ដែលច្បាប់នេះហាក់ដូចជាអ្នកនយោបាយចង់ដាក់សម្ពាធទៅលើសង្គមស៊ីវិល ឬអ្នករិះគន់។
ក្រៅពីនេះទៀត មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលចោទជាសំណួរថា ចុះហេតុអីក្រុមឈ្មួញមិនត្រូវបានច្បាប់សរសេរបញ្ចូលផង បើសិនជាពួកគេប្រមាថដល់គណបក្សនយោបាយដែរនោះ? លើសពីនេះទៀត ទោះបីជានៅដើមសប្ដាហ៍ក្រោយគណបក្សទាំងពីរនឹងបើកសិក្ខាសាលាដើម្បី បើកឲ្យមានការជជែកវែកញែកក៏ដោយ ប៉ុន្តែការសម្រេចចុងក្រោយអាស្រ័យលើសភាជាអ្នកអនុម័ត។
ពិសេស ទៅទៀតនោះ សមាជិកសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានចំនួន ៦៨អាសនៈ រីឯគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានតែ ៥៥អាសនៈទេ ដូច្នេះសមាជិកសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានកូរ៉ុមគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ព្រោះការអនុម័តច្បាប់របស់សភាត្រូវការតែសំឡេង ៥០% បូក ១ទេ។ សង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ថ្មីទាំងពីរនេះ អាចនឹងមិនមានការកែប្រែច្រើនទេ ហើយនៅទីបំផុតគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅតែសម្រេចគោលបំណងរបស់ខ្លួនចង់បានដដែល៕
No comments:
Post a Comment