អង្គការ សិទ្ធិមនុស្ស អន្តរជាតិ ជំរុញ ឲ្យកម្ពុជា កែលំអ ការអនុវត្ត ច្បាប់ ឲ្យស្មើភាពគ្នា
RFA / វិទ្យុ អាស៊ី សេរី | ៧ វិច្ឆិកា ២០១៥
ជនសង្ស័យទាំង៣នាក់ ដែលវាយតំណាងរាស្ត្របក្សសង្គ្រោះជាតិ
ពេលបញ្ជូនចេញពីសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា
ឆ្នាំ២០១៥។ RFA/Brach Chev
អ្នកឃ្លាំមើល សិទ្ធិមនុស្ស អន្តរជាតិ ជំរុញ ឲ្យកម្ពុជា កែលម្អ ការអនុវត្ត ច្បាប់ របស់ខ្លួន ឲ្យមាន ភាពស្មើគ្នា រវាង គ្រប់ គណបក្ស នយោបាយ និងគ្រប់ មជ្ឈដ្ឋាន ទាំងអស់។ ក្រុម អ្នក សង្កេតការណ៍ ទាំងនេះ និយាយ ថា, កម្ពុជា កំពុង អនុវត្តច្បាប់ ដែលមាន ស្តង់ដារ ពីរ និងខ្វះ តម្លាភាព។ ប៉ុន្តែ ដូចសព្វ មួយដង សមត្ថកិច្ច កម្ពុជា តែង បដិសេធ ចំពោះ ការលើកឡើង នេះ។
សហគមន៍ អន្តរជាតិ នៅតែ ចាត់ទុក កម្ពុជា ថា, ជាប្រទេស ដែលនៅ តែមាន និទ្ទណ្ឌភាព ធ្ងន់ធ្ងរ, ការរើសអើង ផ្នែកនយោបាយ, និងការអនុវត្ត ច្បាប់ របស់ អាជ្ញាធរ មានសមត្ថកិច្ច គ្មាន ប្រសិទ្ធភាព។
នាយកប្រតិបត្តិ ទទួលបន្ទុក កិច្ចការ តំបន់ អាស៊ី របស់ អង្គការ ឃ្លាំមើល សិទ្ធិមនុស្ស អន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ប្រ៊ែដ អាដាម (Brad Adams) ប្រាប់វិទ្យុ អាស៊ី សេរី តាមទូរស័ព្ទ ថា, អ្វី ដែលអាច បញ្ជាក់ ថា, កម្ពុជា មានស្តង់ដារ ពីរ នោះ ដូចជាករណី ហិង្សា លើតំណាងរាស្ត្រ គណបក្ស ជំទាស់ ជាឧទាហរណ៍ ស្រាប់។
លោក បន្តថា, ប្រសិនបើ បក្សប្រឆាំង ធ្វើបាតុកម្ម នៅតាម ទីសាធារណៈ, នោះ គេ នឹងឃើញ មានកម្លាំង សមត្ថកិច្ច ជាច្រើន ចេញព្រោងព្រាត ទៅរារាំង និងទប់ស្កាត់ ភ្លាមៗ បើ ទោះបី ជាបាតុកម្មនោះធ្វើឡើងដោយសន្តិវិធីក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែក្នុងបាតុកម្មទម្លាក់លោក កឹម សុខា កាលពីចុងខែតុលា កន្លងទៅនោះ ធ្វើឡើងបានសម្រេច ហើយមានការបើកភ្លើងខៀវពីសមត្ថកិច្ចបើកដៃឲ្យក្រុមបាតុករគាំទ្រ បក្សកាន់អំណាចប្រើអំពើហិង្សាទៅលើតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងថែម ទៀត។
លោក ប្រ៊ែដ អាដាម៖ «សម្រាប់ អំពើហិង្សា ដែលកើតឡើង ក្នុងបាតុកម្ម របស់ គណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ភាគច្រើន ជាការបង្ក បញ្ហា ដោយកម្លាំង រដ្ឋាភិបាល ឬគណបក្ស កាន់អំណាច ទៅវិញទេ។ ជាងនេះ ទៅទៀត ក្រុមអ្នក ដឹកនាំ បាតុកម្ម របស់ បក្សប្រឆាំង បានទទួលទោស ជាទម្ងន់ បើ ទោះបី មានភស្តុតាង បញ្ជាក់ថា ពួកគេ ព្យាយាម បញ្ឈប់ អំពើហិង្សានោះ ក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែ ករណី បាតុកម្ម របស់ បក្សកាន់អំណាច ដែលនាំ ឲ្យមាន អំពើហិង្សា ទៅលើ តំណាងរាស្ត្រ បក្សប្រឆាំង ពីររូប ស្ទើរស្លាប់ បាត់បង់ ជីវិតនោះ នៅមិនទាន់ ឃើញមាន ការចាប់ មេដឹកនាំ បាតុកម្ម មកផ្ដន្ទាទោស នោះឡើយ។ រដ្ឋាភិបាល ក៏គ្មាន ចេតនា ក្នុងការ ស៊ើបអង្កេត អ្នករៀបចំ បាតុកម្ម ហិង្សានេះ ទៀត។ នេះហើយ ដែលវា ជាប្រទេស មានស្តង់ដារ ពីរ នោះ។»
ទោះ ជាមាន ការអះអាង បែបនេះក្តី កាលពីថ្ងៃ ទី២៨ ខែតុលា កន្លងទៅ, លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អះអាង ថា, កម្ពុជាមានស្តង់ដារ តែ មួយទេ ក្នុងការ អនុវត្តច្បាប់ របស់ខ្លួន៖ «នៅកម្ពុជា មានស្តង់ដារ តែមួយទេ គឺ អ្នក ប្រព្រឹត្ត កំហុស ត្រូវតែ ទទួលផ្ដន្ទាទោស តាមច្បាប់។»
នាយកប្រតិបត្តិទទួល
បន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ីរបស់អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights
Watch) លោក ប្រ៊ែដ អាដាម (Brad Adams)
ផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី៦ កុម្ភៈ ២០១៥។
RFA/Yun Samean
ជុំវិញ ការចោទប្រកាន់ របស់លោក ប្រ៊ែដ អាដាម ដែលថា សមត្ថកិច្ចកម្ពុជា ជាអ្នកបើកដៃឲ្យមានអំពើហិង្សាទៅលើតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះ ជាតិ ពីររូបនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ បានទទួលស្គាល់ថា កម្លាំងសមត្ថកិច្ចពិតជាមានភាពធ្វេសប្រហែសក្នុងករណីបាតុកម្ម ហិង្សា៖ «ទីមួយគឺបាតុកម្មហ្នឹងទើបរំសាយហើយ ហើយអ៊ីចឹងទើបមានការធ្វេសប្រហែសទៅ។ និយាយរួមគឺទទួលស្គាល់ថា មានការធ្វេសប្រហែស។ កម្លាំងរបស់យើងពេលនោះគឺវាដល់ម៉ោង ១២ថ្ងៃត្រង់ហើយ ហើយវារំសាយទៅបាត់ហើយ តែវានៅកន្ទុយបាតុករហ្នឹង។»
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គេឃើញមានភស្តុតាងជាច្រើនដែលអាចចាត់ទុកបានថា កម្ពុជាមានស្តង់ដារពីរ ជាក់ស្ដែងដូចជាករណីតុលាការក្រុងភ្នំពេញ កាត់ទោសសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចំនួន ១១នាក់ ពីបទឧក្រិដ្ឋដែលក្នុងម្នាក់ៗមានទោសពី ៧ឆ្នាំ ដល់ ២០ឆ្នាំក្នុងករណីបាតុកម្មហិង្សានៅក្បែរទីលានប្រជាធិបតេយ្យកាលពី ឆ្នាំ២០១៤។ ប៉ុន្តែតុលាការក្រុងភ្នំពេញ គ្រាន់តែចោទប្រកាន់ជនសង្ស័យទាំង ៣ ដែលចូលសារភាពពីបទមជ្ឈិមដែលអាចមានទោសពី ២ឆ្នាំ ដល់ ៥ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ក្នុងករណីវ៉ៃតប់តំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងពីរនាក់ឲ្យរបួសធ្ងន់។ លើសពីនេះ តុលាការក៏មិនបានបញ្ជាឲ្យមានការតាមចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំបាតុកម្ម នោះដែរ។
នៅមានទៀត ដូចជាករណីដីធ្លីនៅភូមិឡពាង ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង តុលាការមិនបានយកចិត្តទុកដាក់បណ្ដឹងរបស់អ្នកស្រុកដែលប្ដឹង ក្រុមហ៊ុន ខេ.ឌី.ស៊ី (KDC) ដែលម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនជាភរិយារបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក ស៊ុយ សែម ពីរឿងជម្លោះដីធ្លី។
ករណីដែលអាចចាត់ទុកថា សមត្ថកិច្ចទីក្រុងភ្នំពេញ អនុវត្តច្បាប់មានស្តង់ដារពីរនេះ រួមមានការចាប់ជនដៃដល់ពីររូបភា្លមៗ ក្នុងករណីអ្នកគំរាមសម្លាប់លោក សុខ ទូច និងលោក ស ខេង តាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook)។ ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចមិនទាន់បាននាំខ្លួនជនដៃដល់ដែលគំរាមសម្លាប់អនុ ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា មកផ្ដន្ទាទោសនៅឡើយទេ បើទោះបីជាសាធារណជនស្គាល់អត្តសញ្ញាណអ្នកគំរាមឈ្មោះ ផែង វណ្ណៈ ជាមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ក៏ដោយ។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោក កែម ឡី មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាធំៗដែលនាំឲ្យកម្ពុជា មានស្តង់ដារពីរគឺដោយសារអំពើពុករលួយ និងការជ្រៀតជ្រែកខាងផ្នែកនយោបាយ៖ «ហើយការកាត់ក្ដីមានភាពខុស គ្នាទៀត ដូចថាអំពើហិង្សាអ៊ីចឹង អ្នកខ្លះជាប់គុកវែងឆ្ងាយ យូរអង្វែងទៅ ហើយអ្នកខ្លះជាប់គុកតិច។ ឧទាហរណ៍រឿង ឈូក បណ្ឌិត បាញ់ទៅលើកម្មករកាត់សេចក្ដីរយៈពេលតិចទេ ប៉ុន្តែដូចករណី ម៉ម សូណង់ដូ នៅភូមិប្រមា ស្រុកឆ្លូង ខេត្តក្រចេះ កាត់ទោសដល់ ២០ ទៅ ៣០ឆ្នាំឯណោះ ជាឧទាហរណ៍។ របាយការណ៍របស់អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា បង្ហាញថា ប្រព័ន្ធសុចរិតភាពខាងប្រព័ន្ធតុលាការមានកម្រិតទាប។ អាហ្នឹងក៏បញ្ជាក់អំពីភស្តុតាងថា មានស្តង់ដារពីរដែរ។»
អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោកដែលមានមូលដ្ឋានក្នុងរដ្ឋធានី វ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក បានឲ្យពិន្ទុកម្ពុជា លើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៥ នេះ គឺ 0.៣៧ ក្នុងលេខរៀងទី ៩៩ ក្នុងចំណោមប្រទេស ១០២ លើពិភពលោក។ ពិន្ទុរបស់កម្ពុជា ក្នុងវិស័យតុលាការនៅពេលនេះ អន់ជាងប្រទេសវៀតណាម ថៃ មីយ៉ាន់ម៉ា ឬ ភូមា (Myanmar) នេប៉ាល់ (Nepal) បង់ក្លាដេស (Bangladesh) ទៅទៀត។
អង្គការនេះវាយតម្លៃថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់កម្ពុជា ខ្វះខាតការស៊ើបអង្កេតដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ខ្វះខាតយន្តការក្នុងការរក្សាភស្តុតាង ប្រព័ន្ធការពារសាក្សី សមត្ថភាពក្នុងការស៊ើបអង្កេត គ្មានធនធានគ្រប់គ្រាន់ ខ្វះឯករាជ្យភាព មានអំពើពុករលួយក្នុងដំណើរការស៊ើបអង្កេត និងអំពើពុករលួយនៃស្ថាប័នព្រះរាជអាជ្ញា៕
No comments:
Post a Comment