 |
| លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន (ស្តាំទី២) ជាមួយលោក ស ខេង រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ នៅរាជធានីភ្នំពេញ នៃប្រទេសកម្ពុជា។ |
សហរដ្ឋ អាមេរិក និងសហភាព អឺរ៉ុប ព្រមាន កម្ពុជា
VOA / វីអូអេ |២០ វិច្ឆិកា ២០១៧
ការអនុគ្រោះពន្ធ ដល់ទីផ្សារ នាំចេញ ធំបំផុត របស់ កម្ពុជា អាចនឹងត្រូវ បានដកចេញ, ហើយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ របស់ រដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា ទាំងអស់ អាចនឹងត្រូវ បានហាម មិន ឲ្យធ្វើ ពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយ នឹងក្រុមហ៊ុននានា របស់ សហរដ្ឋ អាមេរិក ក្នុងការឆ្លើយតប ទៅនឹង សេចក្តីសម្រេច របស់ តុលាការកំពូល ក្នុងការរំលាយ គណបក្សប្រឆាំង។ នេះ បើ យោងតាម សេចក្តី ថ្លែងការណ៍នានា កាលពីថ្ងៃសុក្រ។
តុលាការកំពូលរបស់កម្ពុជាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍បានសម្រេចរំលាយគណបក្សប្រឆាំងគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងហាមប្រាមមិនឲ្យសមាជិកគណបក្សនោះចំនួន១១៨នាក់ចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយចំនួនប្រាំឆ្នាំ ដោយសម្រេចថា គណបក្សនេះមានផែនការក្បត់ជាតិដែលឃុបឃិតជាមួយនឹងមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
សេចក្តីសម្រេចនេះធ្វើឡើងមុនពេលមានការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំក្រោយ ក្រោយពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានសំឡេងពីការបោះឆ្នោតសភានិងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ពីអាណត្តិមុនជាង៤០ភាគរយ។
សហភាពអឺរ៉ុប សេតវិមាន និង ព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិកបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ព្រមានថា នឹងចាត់វិធានការជាក់លាក់មួយចំនួនក្នុងការឆ្លើយតបនឹងការសម្រេចនេះដែលធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
ប្រតិកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក
នៅរដ្ឋធានី វ៉ាស៊ីនតោន ក្រសួង ការបរទេស ស.រ.អ. បានឲ្យដឹង ថា, វាជារឿងគួរឲ្យបារម្ភខ្លាំងណាស់ចំពោះការសម្រេចរបស់តុលាការកម្ពុជាក្នុងការបំបាត់គណបក្សប្រឆាំង ហើយការធ្វើបែបនេះនឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជារឹតតែឯកោ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសស.រ.អា.គឺអ្នកនាង Heather Nauert បានថ្លែងប្រាប់សារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃសុក្រថា៖
«ការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងមិនត្រឹមតែរាំងស្ទះដំណើរប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជាទេ វាក៏បានបំផ្លាញទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហគមន៍អន្តរជាតិផ្សេងទៀតផងដែរ។ វាធ្វើឲ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងវិបុលភាពរបស់កម្ពុជាចុះខ្សោយ ហើយថែមទាំងធ្វើឲ្យកម្ពុជាឃ្លាតឆ្ងាយពីប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យក្នុងតំបន់។»
អ្នកនាង Nauert បានបន្ត ថា៖
«រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែលុបចោលការសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោះលែងប្រធានគណបក្សដែលជាប់ឃុំឃាំងគឺលោកកឹម សុខា ហើយអនុញ្ញាតឲ្យគណបក្សប្រឆាំង អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងបណ្តាញសារព័ត៌មានអាចបន្តសកម្មភាពស្របច្បាប់របស់ពួកគេ។»
សំណើ ដែលសម្រេចជាឯកច្ឆ័ន្ទដោយព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍បានជំរុញឲ្យក្រសួងការបរទេស និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានា «ពិចារណាដាក់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាន់ខ្ពស់ទាំងអស់ដែលបានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភបំពានដែលត្រូវបានកត់សម្គាល់ខាងលើនេះ ចូលទៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅ។»
ទណ្ឌកម្មទៅលើអ្នកក្នុងបញ្ជីខ្មៅគឺបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិរបស់បុគ្គល របបគ្រប់គ្រង ក្រុមហ៊ុន ឬ ប្រទេសនានា ដែលត្រូវបានគេកំណត់ ហើយជាទូទៅហាមប្រាមឲ្យស្ថាប័នសហរដ្ឋអាមេរិកទាំងអស់ឲ្យធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយពួកគេទេ រួមទាំងផ្តល់ប្រាក់កម្ចីផងដែរ។
ទណ្ឌកម្មទាំងនេះ ដូចជាបង្កកផលប្រយោជន៍អចលនទ្រព្យគឺត្រូវបានអនុវត្តដោយការិយាល័យគ្រប់គ្រងទ្រព្យសម្បត្តិបរទេស និងត្រូវបានអនុវត្តនៅប្រទេសដូចជា ស៊ីមបាវ៉េ ស៊ីរី កូរ៉េខាងជើង និងអ៊ីរ៉ង់។
ព្រឹទ្ធសភាអាមេរិកក៏បានអំពាវនាវឲ្យលោកប្រធានាធិបតីដូណាល់ ត្រាំធ្វើអន្តរាគមន៍ដោយផ្ទាល់និងធ្វើឲ្យប្រាកដថា លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតជាតិកម្ពុជានៅខែកក្កដាឆ្នាំក្រោយនេះ នឹងមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ ក្រោមស្ថានភាពដូចបច្ចុប្បន្ននេះ។
សេតវិមានបានបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាលើកទី២ដែលបានចេញសេចក្តីបន្ទោសកម្ពុជានៅសប្តាហ៍នេះ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះនិយាយថា ស.រ.អា.បញ្ឈប់ការគាំទ្រគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) នៅកម្ពុជា និងកិច្ចការរដ្ឋបាលសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនេះទាំងអស់ ដែលនេះជាជំហានទី១។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដដែល បានបញ្ជាក់ ថា៖
«ពិភពលោកកាន់តែឃើញច្បាស់ឡើងថា ការរឹតបន្តឹងរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល ការគាបសង្កត់ទៅលើសារព័ត៌មាន និងការហាមឃាត់មិនឲ្យមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងជាង១០០នាក់ធ្វើសកម្មភាពនយោបាយនោះ បានធ្វើឲ្យដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដើរថយក្រោយយ៉ាងលឿន ហើយបានធ្វើឲ្យការលូតលាស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងតួនាទីរបស់កម្ពុជានៅលើឆាកអន្តរជាតិប្រឈមនឹងហានិភ័យ។ សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងចាត់វិធានការជាក់លាក់មួយចំនួនក្នុងការឆ្លើយតបនឹងសកម្មភាពដ៏គួរឲ្យសោកស្តាយយ៉ាងខ្លាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។»
ការលើកឡើងរបស់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង
លោកសម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដែលបានចុះចេញពីដំណែងកាលពីខែកុម្ភៈ បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសពីការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ដែលបានបណ្តាលឲ្យមានការរំលាយគណបក្សនេះ បានប្រាប់វីអូអេខ្មែរថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាគួរតែទាមទារឲ្យលោកហ៊ុនសែនចុះចេញពីតំណែង ហើយអះអាងថាបើសិនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅបន្តកាន់អំណាច «នឹងមានទណ្ឌកម្ម ហើយនឹងមានទណ្ឌកម្មខាងសេដ្ឋកិច្ច។»
ច្បាប់ដែលរំលាយគណបក្សប្រឆាំងត្រូវបានអនុម័ត ហើយរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
យោងតាម លោក សម រង្ស៊ី, លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវតែ «ប្តូរ នយោបាយ របស់លោក ឈប់ គាបសង្កត់ គណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ , ផ្តល់ សិទុ្ធសេរីភាព ជាមូលដ្ឋាន ជូនប្រជារាស្ត្រខ្មែរ វិញ , ហើយ ដោះលែង អ្នកទោស នយោបាយ ទាំងអស់ រួមមាន លោក កឹម សុខាដែលជាប្រធាន គណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ។»
លោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនទៅទស្សនិកជនខ្មែរ តាមកម្មវិធីវិទ្យុគឺ Hello VOA ដែលពលរដ្ឋអាចទូរស័ព្ទចូលសួរជាសំណួរ។ លោកបាននិយាយថា ទណ្ឌកម្មទាំងអស់គឺអាចចៀសវាងបាន។
លោក បន្ត ថា, បើសិន «ជាគេ លុបចោល សេចក្តីសម្រេចរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដំណើរការវិញភ្លាម។ រចនាសម្ព័ន្ធយើងនៅដដែល។ តិចណាស់ស្ទើរតែគ្មានអ្នកដែលទៅចុះចូលគណបក្សប្រជាជនតាមការអំពាវនាវរបស់លោកហ៊ុន សែននោះទេ។»
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតគឺលោកហង្ស ពុទ្ធាបាននិយាយថា កង្វះជំនួយពីសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជានោះទេ ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានថវិកាសម្រាប់បោះការឆ្នោតគ្រប់គ្រាន់រួចមកហើយដើម្បីជំនួសឲ្យថវិកាដែលត្រូវកាត់ផ្តាច់។
លោក បានបន្តថា៖
«ថវិកាបោះឆ្នោតហ្នឹងគឺមានគម្រោងរួចហើយ ហើយនេះគឺជាថវិការបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា ដែលនឹងត្រូវផ្តល់មកសម្រាប់រៀបចំការបោះឆ្នោត។»
ការគាំទ្រផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ
លោកសុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាគណបក្សកាន់អំណាច បាននិយាយថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមានជំនួយហិរញ្ញវត្ថុច្រើន ដូចជាជំនួយពីប្រទេសចិន រុស្ស៊ី និង ជប៉ុន។
លោក បានថ្លែងថា៖
«បើ លោក អាមេរិក, លោក អឺរ៉ុប មិនជួយទេ, ខ្ញុំ យល់ថា ក៏មាន បណ្តាប្រទេស ធំៗ នៅលើ ពិភពលោក ដែលគេ ចង់បាន យុត្តិធម៌ហ្នឹង គេ ក៏ជួយកម្ពុជា ដើម្បី ដំណើរការ បោះឆ្នោតដែរ។»
សហភាពអឺរ៉ុបមានសក្តានុពលដ៏ធំធេងក្នុងការស្រូបយកការនាំចេញប្រមាណជាពាក់កណ្តាលនៃការនាំចេញសរុបរបស់កម្ពុជា ដែលមានតម្លៃប្រមាណ៥ពាន់លានដុល្លារ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ សហភាពអឺរ៉ុបបានស្នើថា ការអនុគ្រោះពន្ធសម្រាប់ទីផ្សារដែលកម្ពុជាអាចទទួលបានការអនុគ្រោះតាមរយៈគម្រោង «អនុគ្រោះពន្ធគ្រប់បែបយ៉ាងលើកលែងតែសព្វាវុធ» នោះ គួរ តែ ដកចេញ ហើយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ នោះ បានបន្ថែម ថា៖
«ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋានគឺជាការចាំបាច់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីបន្តទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីគម្រោងនៃការអនុគ្រោះពន្ធគ្រប់បែបយ៉ាង លើកលែងតែសព្វាវុធនេះ។»
អ្នកនាំពាក្យរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅមិនទាន់បានឆ្លើយតបនឹងសណើសុំក្នុងការធ្វើអត្ថាធិប្បាយឲ្យច្បាស់អំពីជំហានដែលសហភាពអឺរ៉ុបនឹងធ្វើក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការកំពូលរបស់កម្ពុជានោះទេ ហើយវីអូអេព្យាយាមទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យរបស់ស្ថានទូតសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា តែមិនទាន់ទាក់ទងបាននៅឡើយ។
លោកខេន លូ អគ្គលេខាធិការនៃសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា បានថ្លែងថា លោកមិនអាចព្យាករណ៍ថា តើរោងចក្រទាំងឡាយនៅកម្ពុជានៅតែអាចនាំចេញទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប ដោយមិនមានគម្រោងនៃការអនុគ្រោះពន្ធគ្រប់បែបយ៉ាងលើកលែងតែសព្វាវុធនេះ ដែរឬទេ។ ប៉ុន្តែលោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា គ្រប់យ៉ាងគឺអាស្រ័យទៅលើអ្នកនយោបាយ មិនមែនពាណិជ្ជករទេ ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះបែបនេះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា៖
«ប្រសិនបើសហភាពអឺរ៉ុបបានដកសិទ្ធិអនុគ្រោះ ឬព្យួរការទទួលបានការអនុគ្រោះ ដូច្នេះពិតណាស់ វាប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ឧស្សាហកម្មរបស់យើងដែលមាន៤៣%ឬ ៤៤% នាំចេញទៅកាន់សហភាពអឺរ៉ុប។»
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារគឺលោក ហេង សួរ បាននិយាយថា សហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកគួរតែបញ្ឈប់ការព្រួយបារម្ភពីស្ថានភាពនយោបាយរបស់កម្ពុជា ហើយផ្តោតសំខាន់ទៅលើពាណិជ្ជកម្មវិញ។
លោក បានមាន ប្រសាសន៍ ថា៖
«កម្ពុជាក៏មិនមែនពឹងអាស្រ័យតែទៅលើសហគមន៍អឺរ៉ុបមួយនោះទេ។ កម្ពុជានៅមានទីផ្សារប្រទេសផ្សេងទៀត ហើយកម្ពុជាបានជឿជាក់ថា សហគមន៍អឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនសម្លាប់ការលើកទឹកចិត្តឲ្យគោរពលក្ខខណ្ឌការងារភ្ជាប់ជាមួយពាណិជ្ជកម្មនោះទេ។»
ប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណ៦សែននាក់ធ្វើការជាផ្លូវការនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ ហើយគេជឿថា មនុស្សជាច្រើនទៀតធ្វើការក្រៅផ្លូវការនៅក្នុងវិស័យដដែលនេះ ដែលធ្វើឲ្យវិស័យនេះក្លាយទៅជាប្រភពចំណូលធំជាងគេនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ភាពអត់ការងារធ្វើ
ឱកាសការងារនៅកម្ពុជាគឺនៅមានភាពខ្វះខាតខ្លាំងណាស់ ដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណជា១លាននាក់ត្រូវទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ បើទោះជាប្រទេសថៃមានកេរ្តិ៍ឈ្មោះថា ជាប្រទេសដែលកេងប្រវ័ញ្ចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើពលករចំណាកស្រុកក៏ដោយ។
ដោយហេតុនេះ ការព្យូរការអនុគ្រោះពន្ធគ្រប់បែបយ៉ាងលើកលែងតែសព្វាវុធគឺជាវិធានការទណ្ឌកម្មដែលពេលខ្លះត្រូវគេហៅ ថា «ជម្រើស នុយក្លេអ៊ែរ», ហើយត្រូវក្រុមអ្នកវិភាគចាត់ទុកថា ជាវិធានការដែលមិនល្អទេ។
លោកបណ្ឌិត Lee Jones សាស្ត្រាចារ្យរងផ្នែកនយោបាយអន្តរជាតិនៃសាកលវិទ្យាល័យ Queen Mary នៃទីក្រុងឡុងដ៍ បាននិយាយថា បទពិសោធន៍នៃការដាក់ទណ្ឌកម្មស្រដៀងគ្នានេះ គឺទណ្ឌកម្មទៅលើប្រទេសភូមាឬមីយ៉ាន់ម៉ាកន្លងមក បានបង្ហាញថា ទណ្ឌកម្មនេះបានត្រឹមតែធ្វើឲ្យមានការខាតបង់លើវិស័យកាត់ដេរប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែវាមិនមានឥទ្ធិពលអ្វីទៅលើរបបគ្រប់គ្រងនោះទេ។
លោក បានបន្ត ថា៖
«ការផ្ដោតទណ្ឌកម្មទៅលើវិស័យកាត់ដេរអាចធ្វើឲ្យខូចខាតយ៉ាងខ្លាំងដល់ផលប្រយោជន៍មួយផ្នែកក្នុងសង្គមកម្ពុជា ដែលវាពិតជាមិនអាចជួយក្នុងការដាក់សម្ពាធលើរបបនេះទេ។ ជាការពិតណាស់ វាអាចផ្តល់ផលផ្ទុយស្រឡះ។ ខ្ញុំចង់និយាយថា ប្រទេសនេះនឹងខាតបង់ប្រាក់ចំណេញពីការនាំចេញ ហើយនឹងផលប៉ះពាល់ផ្សេងៗទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកដែលរងគ្រោះខ្លាំងជាងគេគឺកម្មកររបស់រោងចក្រទាំងនោះ ហើយពួកគេគឺជាមនុស្សចម្បងដែលជាអ្នកប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតអាណត្តិមុន។»
លោកបន្ថែមថា ទណ្ឌកម្មដែលមានការកំណត់គោលដៅលើមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលគឺជាគំនិតប្រសើរជាង ក៏ប៉ុន្តែទណ្ឌកម្មបែបនេះក៏នៅតែមានអត្រាជោគជ័យតិចតួចប៉ុណ្ណោះក្នុងការផ្លាស់ប្តូរអាកប្បកិរិយារបស់របបបែបនេះ៕
Only warning?! LOL...it's called, lips service.
ReplyDelete