អង្គការ អន្តរជាតិ ប្រតិកម្ម នឹងការបាញ់សម្លាប់ យុវជនម្នាក់ ក្នុងជម្លោះដីធ្លី នៅព្រះវិហារ
RFA | ៣១ កក្កដា ២០១៤
និមិត្តសញ្ញារបស់អង្គការ Global Witness
www.globalwitness.org
អង្គការ ការពារ ធនធានធម្មជាតិ ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស (Global Witness, GW) ចាត់ទុក ការបាញ់សម្លាប់ យុវជន ដោយទាហាន ក្នុងជម្លោះដីធ្លី នៅខេត្ត ព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃ ទី២៧ ខែកក្កដា ថា, ជាសោកនាដកម្ម ចុងក្រោយបង្អស់មួយ បង្កឡើង ដោយវិបត្តិ រឹបអូស យកដីធ្លី នៅកម្ពុជា។
អង្គការ អន្តរជាតិមួយនេះ ក៏អំពាវនាវ ឲ្យសហគមន៍ អន្តរជាតិ ដាក់សម្ពាធ លើរដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា ឲ្យការពារ ជីវិតពលរដ្ឋ និងសកម្មជន ព្រៃឈើ ដែលហ៊ាន ចេញមុខ តវ៉ា ចំពោះ ការរំលោភ យកដីធ្លី និងការពារ បរិស្ថាន។ ចំណែក អង្គការ សង្គមស៊ីវិល ក្នុងស្រុកវិញ ស្នើឲ្យ រដ្ឋាភិបាល វែកមុខ ជន ដែលបានបញ្ជា ពីក្រោយ ឲ្យមាន អំពើហិង្សានេះ។
ប្រតិកម្ម របស់ អង្គការ ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ ពីយុវជន អាយុ ១៨ឆ្នាំម្នាក់ ឈ្មោះ ទ្រី ចំរើន ត្រូវ បានទាហាន កងពលតូច លេខ៤១ នៅខេត្ត ព្រះវិហារ ឈ្មោះ ពឿន ប៉ះ (ហៅ លិន) បាញ់សម្លាប់ ក្នុងពេល ដែលមានជម្លោះ ដណ្ដើមដីធ្លីគ្នា ដែលទាហាន ដៃដល់ រូបនោះ អះអាងថា ជាដី របស់ មេគេ។ អង្គការ ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស ហៅការបាញ់សម្លាប់ នេះថា ជាការបង្ហាញ ឲ្យឃើញ កាន់តែច្បាស់ ពីស្ថានភាព តានតឹង និងអំពើហិង្សា ដោយសារ ការរឹបអូស យកដីធ្លី នៅកម្ពុជា។
នៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួន ចុះថ្ងៃទី៣០ ខែកក្កដា អង្គការ ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស លើកឡើងថា ទឹកដីកម្ពុជា កំពុងត្រូវបានពុះចែកលក់ទៅឲ្យអ្នកដេញថ្លៃ ដោយក្រុមអ្នកនយោបាយ អ្នកជំនួញ និងក្រុមយោធាមានអំណាច ស្រែកឃ្លានទ្រព្យសម្បត្តិមិនចេះចប់មិនចេះហើយនេះ។ អង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ ដែលតែងរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនសំចៃមាត់មួយនេះ ក៏លើកឡើងថា សកម្មភាពរបស់ក្រុមមនុស្សពុករលួយមួយក្តាប់នេះ កំពុងធ្វើឲ្យពួកគេមានបានយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយទង្វើរបស់ពួកគេទាំងអស់នេះ ក៏បានធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែររាប់ពាន់នាក់ ត្រូវបានបណ្ដេញចេញពីដីធ្លី និងធ្វើឲ្យពួកគេធ្លាក់ខ្លួនកាន់តែក្រទៅៗ។ អង្គការ ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ នូវការប្រគល់ដីទាំងដំៗទៅឲ្យអ្នកវិនិយោគឯកជន ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវបើកចំហអំពីប្រព័ន្ធនៃការធ្វើដីសម្បទាន ដើម្បីអាចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដឹងថា តើដីរបស់ពួកគេនឹងត្រូវប្រើប្រាស់ក្នុងគោលបំណងអ្វី ហើយបានផលប្រយោជន៍ទៅដល់អ្នកណាខ្លះ?
អង្គការ ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡុងដ៍ (London) និងវ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី (Washington D.C.) នេះ កត់សម្គាល់ដែរថា ដោយសារធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា កំពុងតែខ្សត់ទៅៗ ពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវតែប្រថុយប្រថានយកជីវិតមកប្ដូរ ដើម្បីការពារដីធ្លី ផ្ទះសម្បែង និងជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ។ ប្រការនេះហើយ ទើប ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស យល់ឃើញថា វាជាការចាំបាច់ជាងពេលណាៗទាំងអស់ ដែលអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល និងតុលាការ ត្រូវតែការពារពលរដ្ឋដែលក្លាហាន ហ៊ានចេញមុខបរិហារអំពើរំលោភយកដីធ្លី។
រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា ការអះអាងរបស់ ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស ដែលថាការបាញ់សម្លាប់យុវជននៅព្រះវិហារ បង្កឡើងដោយវិបត្តិការរឹបអូសយកដីធ្លីនៅកម្ពុជា នេះ មិនមែនជាការពិតទាំងស្រុងនោះទេ។ លោក ផៃ ស៊ីផាន ថា បញ្ហាជម្លោះដីធ្លី និងអំពើហិង្សា ជារឿងពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នា គេមិនអាចវិនិច្ឆ័យថា វាកើតឡើងដោយសារការរឹបអូសយកដីធ្លីនោះឡើយ។ តែទោះជាយ៉ាងណា លោកថា បុគ្គលណាដែលបង្កហិង្សាមានរបួសស្នាមដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ជននោះត្រូវទទួលកំហុសតាមច្បាប់។
លោក ផៃ ស៊ីផាន៖ «រឿងវិវាទដីធ្លីជារឿងដាច់ដោយឡែក រហូតមកដល់ពេលនេះ យើងកំពុងស្រាវជ្រាវ ថាតើហេតុដូចម្តេចបានមានវិវាទដីធ្លី ក៏ប៉ុន្តែការវាយតម្លៃថាមកពីការរឹបអូស មកពីការរឹបអូសអ៊ីចេះអ៊ីចុះ នេះគ្រាន់តែជាការនិយាយគ្មានមូលដ្ឋាន គ្រាន់តែជាការនិយាយបន្តុះបង្អាប់វាយប្រហារសុទ្ធសាធ សូមទុកការងារនេះទុកឲ្យអាជ្ញាធរដែលមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការ ស្វែងរកការពិត គឺមន្ត្រីយុត្តិធម៌ ឲ្យលោកចាត់ចែង ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា ការប្រើអាវុធប៉ះពាល់ដល់រាងកាយរបស់មនុស្ស ជាអំពើខុសច្បាប់។»
ទាក់ទងការចោទប្រកាន់របស់ ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស ដែលថា កម្ពុជា កំពុងត្រូវបានពុះចែកលក់ដោយមន្ត្រី និងអ្នកមានអំណាចនោះ លោក ផៃ ស៊ីផាន ពោលថា ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស មិនមែនជាប្រជាជាតិខ្មែរ មិនស្គាល់វប្បធម៌ខ្មែរ និងមិនស្គាល់រឿងពិតរបស់ខ្មែរឡើយ ហើយថាអ្វីដែល ក្លូបប៊ល វីតណែស្ស លើកឡើង គ្រាន់តែឆ្លុះបញ្ចាំងការយល់ឃើញមួយចំហៀងរបស់អង្គការនេះប៉ុណ្ណោះ។
នេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេ ដែលប្រជាពលរដ្ឋត្រូវបានបាញ់សម្លាប់ក្នុងជម្លោះដីធ្លី។ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១២ អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល បានបាញ់សម្លាប់ក្មេងស្រីអាយុ ១៤ឆ្នាំ ឈ្មោះ ហេង ចាន់ថា ក្នុងខេត្តក្រចេះ ក្នុងពេលដែលអាជ្ញាធរធ្វើប្រតិបត្តិការបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋចេញពីភូមិ ដើម្បីរឹបអូសយកដីពួកគេទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន។ ចំណែកសកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងបរិស្ថានវិញ ក៏ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ មានដូចជា លោក ឈុត វុទ្ធី ជាដើម។ ក្រៅពីនេះ ប្រជាពលរដ្ឋច្រើនរយនាក់ផ្សេងទៀត ក៏បានរងនូវរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារការបង្ក្រាបរបស់ក្រុមហ៊ុន និងអាជ្ញាធរ ដោយសារជម្លោះដីធ្លីនេះ។
ចំណែកអនុប្រធានផ្នែកអង្កេតនៃសមាគម អាដហុក (Adhoc) លោក ចាន់ សុវ៉េត វិញមានប្រសាសន៍ថា ការបាញ់សម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ដោយសារបញ្ហាវិវាទដីធ្លី គឺរឿងមួយគួរឲ្យភ័យខ្លាច និងព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់។ លោកថា ប្រសិនជាពុំមានការស៊ើបអង្កេត និងផ្ដន្ទាទោសជនដៃដល់ និងអ្នកបញ្ជាពីក្រោយនោះទេ បញ្ហាបាញ់សម្លាប់អាចនឹងកើតឡើងទៅថ្ងៃខាងមុខទៀត ព្រោះថា សព្វថ្ងៃមិនត្រឹមតែទាហានទេ សូម្បីក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយចំនួន ក៏មានឱកាសប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដើម្បីគំរាមកំហែង ឬបាញ់បំភិតបំភ័យប្រជាពលរដ្ឋដែរ។
លោក ចាន់ សុវ៉េត៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងការគំរាមកំហែងប្រើប្រាស់កង កម្លាំងប្រដាប់អាវុធទៅលើពលរដ្ឋនេះ ខ្ញុំមើលឃើញរដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាបរាជ័យ នៅក្នុងការដែលគាត់ការពារយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះ ជាទូទៅ គឺយើងឃើញថា អ្នកនៅពីក្រោយខ្នង កម្រត្រូវបានគេចាប់យកមកផ្ដន្ទាទោសណាស់ ហើយការចាំបាច់ត្រូវតែរកឃើញនេះ គឺត្រូវតែមានសុឆន្ទៈមាំមួន ហើយមានការយកច្បាប់អនុវត្តឲ្យបានពេញលេញ អាហ្នឹងបានអាចទៅរួច ប៉ុន្តែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលយើង គឺពួកគាត់ស្រឡាញ់ឋានៈ ស្រឡាញ់អំណាច ហើយជាពិសេស ក្រុមការងារដែលធ្វើការជិតស្និទ្ធហ្នឹង គឺភាគច្រើន គឺមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនេះឯង ដែលជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងទំនាស់។»
ជុំវិញរឿងបាញ់សម្លាប់ពលរដ្ឋនៅខេត្តព្រះវិហារ នេះ ទាហានដៃដល់ឈ្មោះ ពឿន ប៉ះ ហៅ លិន ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរួចហើយ ដើម្បីរង់ចាំការកាត់ទោសក្នុងពេលខាងមុខ ចំណែកគូកនរបស់គេម្នាក់ទៀតឈ្មោះ យេន ដែលបានកាប់រំលំដើមឈើ បំផ្លាញដំណាំពលរដ្ឋមុនពេលបាញ់ប្រហារនោះ បានរត់គេចខ្លួននៅពេលកើតហេតុ៕
No comments:
Post a Comment