ក្បួនដង្ហែរបស់បណ្ដាញសហគមន៍ទូទាំងប្រទេស ជិត ១ពាន់នាក់ ទាមទារឲ្យតុលាការកាត់ក្ដីដោយយុត្តិធម៌ នៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣។
RFA/Van Vichar
សង្គមស៊ីវិល៖ រដ្ឋាភិបាល គួរបើកទូលាយ ឲ្យមាន ការចូលរួម ពិនិត្យ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់
ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា / អាស៊ីសេរី | ០៦ មីនា ២០១៤
ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ត្រូវបានមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិ រិះគន់ជារឿយៗថា តុលាការមិនឯករាជ្យ ហើយឥទ្ធិពលនយោបាយបានលុកលុយចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការ និងអំពើពុករលួយកើតមានជាប្រចាំ។ ដើម្បីបញ្ចប់ការរិះគន់ទាំងនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានប្ដេជ្ញាចិត្តនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ដោយជំរុញឲ្យសភាអនុម័តច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំអង្គការតុលាការ និងច្បាប់មួយចំនួនទៀត ដើម្បីឲ្យតុលាការស្ថិតនៅឯករាជ្យ។
ទោះបីជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្ដេជ្ញាចិត្តយ៉ាងដូច្នេះក្ដី ប៉ុន្តែអ្នកច្បាប់ និងអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស បានលើកឡើងថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទាំងនេះស្ថិតនៅក្នុងភាពអាថ៌កំបាំង ដែលរដ្ឋាភិបាលមិនបើកឲ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលចូលរួមត្រួតពិនិត្យនោះទេ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្ដេជ្ញាចិត្តថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ទាំងបីនេះ រដ្ឋាភិបាលនឹងជំរុញឲ្យសភាអនុម័តនៅឆមាសទី១ ឆ្នាំ២០១៤ នេះ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកច្បាប់បានសាទរចំពោះការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ ក៏ប៉ុន្តែពួកគាត់បានលើកឡើងថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ រដ្ឋាភិបាលមិនបានបើកទូលាយឲ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលចូលនោះទេ ទោះបីជាពួកគាត់ធ្លាប់បានស្នើសុំហើយក៏ដោយ ដែលបញ្ហានេះ ពួកគាត់ចាត់ទុកថា ការបង្កើតច្បាប់នេះនៅតែមានភាពមិនច្បាស់លាស់។
ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានគណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្មនៃអង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក សួន ប៊ុនស័ក្ដិ មានប្រសាសន៍ថា ច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំការប្រព្រឹត្តទៅរបស់តុលាការ ដើម្បីដាក់ឲ្យស្ថាប័នតុលាការនៅឯករាជ្យស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាមទារយូរណាស់មកហើយ តែយ៉ាងនេះក្ដី ពេលវេលានេះមិនមែនជាពេលវេលាដែលរដ្ឋាភិបាលប្រញាប់ប្រញាល់អនុម័តច្បាប់នេះទេ ពីព្រោះថា នៅមានបញ្ហាជាច្រើនទៀត ដែលត្រូវរដ្ឋាភិបាលត្រូវបើកឲ្យទូលាយឲ្យសង្គមស៊ីវិល ជួយឲ្យមតិយោបល់៖ «គ្រាន់តែជាការប្ដេជ្ញាចិត្ត ដើម្បីឲ្យដំណើរការជឿនលឿនក្នុងន័យរៀបចំទាក់ទងនឹងរដ្ឋបាលតុលាការ ប៉ុន្តែរៀបចំសំខាន់ ថាតើគោលការណ៍ច្បាប់ឲ្យមានឯករាជ្យ ឬអនាគតិ ឬយ៉ាងម៉េច ត្រូវតែមានពិគ្រោះយោបល់ជាមុនសិន»។
ការលើកឡើងដូច្នេះ នៅបន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងក្នុងវេទិការដ្ឋាភិបាល និងវិស័យឯកជនលើកទី១៧ នៅវិមានសន្តិភាព កាលពីថ្ងៃទី៤ កុម្ភៈ ដោយលោកសន្យាថា លោកជំរុញឲ្យច្បាប់ទាំងបីនេះអនុម័តឲ្យបានឆាប់ៗ ដើម្បីធានាប្រសិទ្ធភាពតុលាការ។
ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា កន្លងមកនេះ ត្រូវបានសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ រិះគន់ចំៗថា តុលាការមិនឯករាជ្យ និងស្ថិតនៅក្រោមសម្ពាធនយោបាយគណបក្សកាន់អំណាច។
មានទឡ្ហីករណ៍ជាច្រើនដែលឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីតុលាការមិនឯករាជ្យ គឺរដ្ឋាភិបាលពុំទាន់មានការបែងចែកអំណាចឲ្យពិតប្រាកដនៅឡើយ។ ឥទ្ធិពលរបស់អង្គនីតិប្រតិបត្តិកំពុងតែបន្តរាលដាលទៅក្នុងស្ថាប័នតុលាការ ជាដើម។ ម្យ៉ាងវិញទៀត មានគម្លាតពីគ្នាកាន់តែខ្លាំងរវាងការធានាស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ទាក់ទិននឹងឋានៈនៃស្ថាប័នតុលាការ និងវិធីសាស្ត្រដែលស្ថាប័នតុលាការអនុវត្តមុខងាររបស់ខ្លួនជាក់ស្ដែង។
នៅគ្រាដែលគម្លាតនេះកាន់តែធំទៅៗ ទំហំសម្រាប់ការរិះគន់ និងកិច្ចការពិភាក្សាកំពុងតែរួមតូច និងរឹតត្បិត ដោយសារតែតុលាការត្រូវបានគេប្រើជាឧបករណ៍នយោបាយ ដើម្បីបំបិទសំឡេងប្រឆាំងនឹងអ្នកមាននិន្នាការជំទាស់។ ទោះបីជារដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា បានបញ្ញត្តិពីឯករាជ្យភាពរបស់ប្រព័ន្ធតុលាការ និងកំណត់មុខងាររបស់តុលាការ ដើម្បីធានា និងប្រកាន់ភ្ជាប់នូវភាពមិនលម្អៀង ព្រមទាំងការការពារសិទ្ធិ និងសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋក្ដី។
បន្ថែមពីលើបញ្ហានេះ អ្នកច្បាប់បានអះអាងថា ការបង្ហាញសុឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅពេលនេះ គឺដើម្បីចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ពីព្រោះប្រព័ន្ធតុលាការពុករលួយ និងមិនឯករាជ្យនេះហើយ ជាផ្នែកមួយធ្វើឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ធ្លាក់សំឡេងឆ្នោតកន្លងមក។
ប្រធានកម្មវិធីនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ លោក ហួន ជុនឌី មានប្រសាសន៍ថា ច្បាប់ទាំងបីនេះមានសារសំខាន់ណាស់ ដើម្បីឲ្យមន្ត្រីតុលាការធ្វើការដោយឯករាជ្យ និងមិនមានការភ័យខ្លាចពីការជ្រៀតជ្រែកពីស្ថាប័នណា ឬពីមន្ត្រីមានអំណាចណាមួយ។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ការលាក់លៀមរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើសេចក្តីព្រាងនេះ តើច្បាប់នេះអាចធានាឲ្យស្ថាប័នតុលាការស្ថិតនៅឯករាជ្យមែនឬយ៉ាងណា?
លោក ហួន ជុនឌី បន្ថែមទៀតថា នៅខណៈដែលគណបក្សនយោបាយទាំងពីរមិនទាន់ចុះសម្រុងគ្នានៅឡើយនេះ រដ្ឋាភិបាល ឬសភាឯកបក្សមិនអាចអនុម័តច្បាប់នេះបានទេ៖ «ស្រុកខ្មែរយើងមានច្បាប់ច្រើនគួរសមដែរ ក្នុងការយកមកប្រើប្រាស់ ក៏ប៉ុន្តែការអនុវត្តនោះឯង អ្នកណាក៏ដឹងថា តុលាការមិនឯករាជ្យដែរ ដូចជាទាក់ទងនឹងរឿងនយោបាយ រឿងរិះគន់ អ្នកទាំងអស់ហ្នឹងមិនដែលទទួលបានយុត្តិធម៌ទេ តែងតែជាប់គុក»។
នៅក្នុងបរិបទកម្ពុជា បច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកវិភាគបានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលហាក់ដូចជាកំពុងបង្ហាញអំពីសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងការកែទម្រង់នៃការដឹកនាំរបស់ខ្លួន ក៏ប៉ុន្តែមិនមែនជាយុទ្ធសាស្ត្រកែទម្រង់ពិតប្រាកដនោះទេ ដោយហេតុថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះមិនបានបើកទូលាយឲ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលចូលរួម ហើយច្បាប់នេះនឹងមិនមានភាពច្បាស់លាស់ មិនខុសពីច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយដែលមិនមានតម្លាភាព និងប្រសិទ្ធភាពនោះឡើយ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ អ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី (Surya Subedi) បានឲ្យដឹងនៅពេលលោកមកជួបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីខែមករា ថា លោក ហ៊ុន សែន បានប្ដេជ្ញាចិត្តចំពោះការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នេះដែរ ប៉ុន្តែលោកបញ្ជាក់ថា បញ្ហាសំខាន់នោះអាស្រ័យលើសកម្មភាពអនុវត្តជាក់ស្ដែងរបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី សង្កត់ធ្ងន់ថា អ្នកតាក់តែងច្បាប់គប្បីត្រូវដឹងថា ច្បាប់ធ្វើឡើងសម្រាប់គោរព និងការពារសិទ្ធិមនុស្សទូទៅ មិនមែនសម្រាប់ការពារបុគ្គលមួយក្រុមនោះទេ។ មនុស្សអាចស្លាប់បាត់ ប៉ុន្តែច្បាប់នៅមានជីវិតជារៀងរហូត ដូច្នេះគេគប្បីធ្វើច្បាប់អោយបានល្អ ជៀសវាងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
ប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី ចរិយា មានប្រសាសន៍ថា សកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលធ្វើច្បាប់ដែលមិនបើកចំហនេះ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈពិតប្រាកដរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការនោះទេ។ ក្រៅពីនេះទៀត លោក នី ចរិយា បានសង្កត់ធ្ងន់ថា សភាបច្ចុប្បន្នជាសភាមិនទាន់ស្របច្បាប់នៅឡើយ ដូច្នេះបើសភាអនុម័តច្បាប់ដោយឯកបក្សនោះ ច្បាប់នេះក៏មិនទាន់ធម្មនុញ្ញភាពដែរ៖ «ច្បាប់មួយអាចមានធម្មនុញ្ញភាពបាន លុះត្រាណាស្ថាប័នអនុម័តច្បាប់ សភាមានធម្មនុញ្ញភាពជាមុនសិន មួយទៀត លុះត្រាណាខ្លឹមសារនៃច្បាប់នោះមានធម្មនុញ្ញភាពដែរ»។
នៅក្នុងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំអង្គការតុលាការនេះ មានគោលបំណងធានាឯករាជ្យភាពនៃអំណាចតុលាការ ធានារក្សាអនាគត និងការពារសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ធានាឲ្យមានកិច្ចដំណើរការល្អរបស់អង្គការតុលាការ និងអង្គការអយ្យការ លើកកម្ពស់សេវាសាធារណៈឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងឆាប់រហ័ស ធានាក្នុងការផ្ដល់យុត្តិធម៌លើរឿងក្ដីគ្រប់ប្រភេទ ដើម្បីបង្កើនជំនឿទុកចិត្តពីប្រជាពលរដ្ឋ និងរួមចំណែកពង្រឹងសុវត្ថិភាពសង្គម៕
No comments:
Post a Comment