Paris Peace Accords 23 Oct. 1991

Monday, June 22, 2015

រដ្ឋាភិបាល ​ច្រានចោល ​របាយការណ៍ ​វាយ​តម្លៃ​ ថា​, សន្តិភាព ​នៅ​កម្ពុជា ​ធ្លាក់​ចុះ | Govt dismisses report that says peace in decline in Cambodia

រដ្ឋាភិបាល ​ច្រានចោល ​របាយការណ៍ ​វាយ​តម្លៃ​ ថា​, សន្តិភាព ​នៅ​កម្ពុជា ​ធ្លាក់​ចុះ

RFA / ​វិទ្យុ ​អាស៊ី សេរី | ១៨ មិថុនា ២០១៥

ទាហាន វ៉េងស្រេង ៦១០
៤-មករា-២០១៤៖ ទាហាន​យាម​ល្បាត​នៅ​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង បន្ទាប់​ពី​មាន​ការ​​ប៉ះ​ទង្គិច​ជាមួយ​ក្រុម​បាតុករ​បណ្ដាល​ឲ្យ​មនុស្ស​យ៉ាង ​តិច ៤​នាក់​ស្លាប់​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣ មករា ឆ្នាំ​២០១៤។  RFA

របាយការណ៍​ស្ដីពី​សន្តិភាព​ក្នុង​ពិភពលោក​ឆ្នាំ​២០១៥ ចេញ​ផ្សាយ​ដោយ​វិទ្យាស្ថាន​ដើម្បី​សេដ្ឋកិច្ច និង​សន្តិភាព បង្ហាញ​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា ជា​ប្រទេស​ដែល​មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ផ្នែក​សន្តិភាព​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៤ ដោយសារ​ប្រទេស​នេះ រឹតត្បិត​ទៅ​លើ​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ និង​ការ​បង្ក្រាប​ដោយ​ហិង្សា​ទៅ​លើ​ក្រុម​អ្នក​តវ៉ា​អហិង្សា។ ប៉ុន្តែ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​អះអាង​ថា កម្ពុជា​មាន​សន្តិភាព​ល្អ ហើយ​របាយការណ៍​នោះ មិន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ការពិត​នៅ​កម្ពុជា នោះ​ទេ។
​បើ​ទោះ​ជា​មាន​របាយការណ៍​ចេញ​ពី​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ធំៗ រិះគន់​ទៅ​លើ​ស្ថានភាព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អំពី​នីតិរដ្ឋ ឬ​សន្តិភាព​ចំពោះ​ប្រទេស​កម្ពុជា ជា​ហូរហែ​ក្នុង​ខែ​មិថុនា ក្តី ប៉ុន្តែ​របាយការណ៍​របស់​ពួកគេ​មិន​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ចាប់​អារម្មណ៍​ឡើយ ហើយ​ជា​រឿយៗ ត្រូវ​បាន​រដ្ឋាភិបាល​ចាត់​ទុក​ថា គ្រាន់តែ​ជា​របាយការណ៍​មួលបង្កាច់​គ្មាន​ការ​ពិត​ប៉ុណ្ណោះ។
​ក្នុង​របាយការណ៍​របស់​ខ្លួន​មាន​ចំណងជើង​ថា «សុច្ចនាករ​សន្តិភាព​សកល​ឆ្នាំ​២០១៥» វិទ្យាស្ថាន​ដើម្បី​សេដ្ឋកិច្ច និង​សន្តិភាព បាន​ចាត់​​ចំណាត់​ថ្នាក់​កម្ពុជា លេខ ១១១ ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន ១៦២​លើ​សកលលោក។ ចំណាត់​ថ្នាក់​នេះ បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​ថា ស្ថានភាព​សន្តិភាព​នៅ​កម្ពុជា មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះបើ​ប្រៀប​ទៅ​នឹង​របាយការណ៍​ដែល​ចេញ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​ ២០១៤។
​បើ​ទោះ​ជា​កម្ពុជា ស្ថិត​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ពណ៌​លឿង​ក្នុង​របាយការណ៍​ដែល​មាន​ន័យ​ថា ជា​ប្រទេស​មាន​សន្តិភាព «មធ្យម» ប៉ុន្តែ​បើ​ប្រៀបធៀប​ជាមួយ​ប្រទេស​ក្នុង​សមាគម​អាស៊ាន ដូចគ្នា​វិញ ចំណាត់​ថ្នាក់​១១១ របស់​កម្ពុជា គឺ​ស្ថិត​នៅ​ពី​ក្រោយ​ប្រទេស​សិង្ហបុរី (Singapore) ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី (Malaysia) ប្រទេស​ឡាវ (Laos) ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី (Indonesia) និង​ប្រទេស​វៀតណាម (Vietnam)។ ប៉ុន្តែ​ចំណាត់ថ្នាក់​នេះ ធ្វើ​ឲ្យ​កម្ពុជា មាន​ស្ថានភាព​សន្តិភាព​ប្រសើរ​ជាង​ប្រទេស​ថៃ (Thailand) ប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar) និង​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន (Philippines)។
របាយការណ៍​វាយ​តម្លៃ​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ផ្អែក​ទៅ​លើ​ស្ថានភាព​សន្តិសុខ សុវត្ថិភាព​ផ្ទៃក្នុង ស្ថានភាព​ជម្លោះ និង​ការ​ប្រើប្រាស់​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ ក៏​បាន​បង្ហាញ​ដែរ​ថា ដោយសារ​តែ​ការ​បង្ក្រាប​អំពើ​ហិង្សា​ទៅ​លើ​ក្រុម​បាតុករ និង​អ្នក​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី​របស់​បក្ស​ប្រឆាំង​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៤ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​កម្ពុជា ខាតបង់​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ​ជាង ២៣០០​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក។ លើស​ពី​នេះ វិទ្យាសា្ថន​ដើម្បី​សេដ្ឋកិច្ច និង​សន្តិភាព​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​បុរី​ញីវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក មួយ​នេះ ក៏​ឲ្យ​ដឹង​ដែរ​ថា ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៣ រដ្ឋាភិបាល​បាន​ចំណាយ​ប្រាក់​អស់ ១៥០០​លាន​ដុល្លារ ដើម្បី​ទប់ស្កាត់ និង​បង្ក្រាប​អំពើ​ហិង្សា​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស។
យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ​ចុះ របាយការណ៍​នេះ មិន​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ឈឺ​ក្បាល​វិល​មុខ​ឡើយ។

បង្ក្រាប​អ្នក​តវ៉ា​ដឹក​នាំ​ដោយ​លោក ម៉ម សូណង់ដូ
កម្លាំង​អាជ្ញាធរ​ រាជធានី​ភ្នំពេញ បង្ក្រាប​ក្រុម​អ្នក​តវ៉ា​ដែល​ដឹក​នាំ​ដោយ​លោក ម៉ម សូណង់ដូ នៅ​ខាង​មុខ​ក្រសួង​ព័ត៌មាន កាល​ពី​​ថ្ងៃ​ទី​២៧ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៤។ មនុស្ស​ប្រមាណ ៧​នាក់ ក្នុង​នោះ​រួម​ទាំង​ព្រះសង្ឃ​ផង បាន​របួស​របួស​ធ្ងន់​និង​ស្រាល​ក្នុង​ពេល​បង្ក្រាប។ RFA

មន្ត្រី ​រដ្ឋាភិបាល និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ ​អង្គភាព និង​ប្រតិកម្ម ​រហ័ស​ នៃ​ទីស្ដីការ​ គណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ទិត សុធា មាន​ប្រសាសន៍ ​នៅ​ថ្ងៃ ទី​១៨ ខែ​មិថុនា ថា, លោក​ មិន​ចាប់​អារម្មណ៍​ ទៅ ​នឹង​របាយការណ៍ ​នេះ​ទេ ព្រោះ ​លោក ​ថា, វា​ គ្រាន់តែ ​ជា​របាយការណ៍​ ដែល​គេ​ បង្កើត​ឡើង, ប៉ុន្តែ​ វា​ មិន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង ​ពី​ស្ថានភាព​ ពិត ​នៅ​កម្ពុជា នោះ​ទេ។


​លោក ទិត សុធា អះអាង​ទៀត​ថា រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បាន​ធានា​នូវ​សុខ​សន្តិភាព ប្រជាពលរដ្ឋ​អាច​ដើរហើរ​គ្រប់​ទីកន្លែង និង​ប្រកប​របរ​ទទួលទាន​ដោយ​សេរី ប៉ុន្តែ​លោក​ថា ការ​ប្រើប្រាស់​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​មនុស្ស​ម្នាក់ៗ​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​ ក្របខ័ណ្ឌ​ច្បាប់ មិន​ត្រូវ​រំលោភបំពាន​លើ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​អ្នក​ដទៃ​ឡើយ។
លោក​អះអាង​ដែរ​ថា ហេតុការណ៍​ហិង្សា​ដែល​បាន​កើត​ឡើង​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៤ គឺ​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ក្រុម​ជ្រុល​និយម ញុះញង់​មួយ​ក្ដាប់​តូច ដូច្នេះ​គេ​មិន​អាច​និយាយ​បានទេ​ថា អំពើ​ហិង្សា​នេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សន្តិភាព​ដែល​កម្ពុជា មាន​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​បាន​នោះ​ទេ៖ «ការ​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​វា​មិន​ដែល​ថា រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​រក្សា​បាន​ស្ថិរភាព​ទាំង​ស្រុង​នោះ​ទេ នៅ​ពេល​ណា​ដែល​មាន​ក្រុម​ជ្រុលនិយម​ដោយ​មាន​ការ​ញុះញង់ ដោយ​ផ្នែក​នយោបាយ​នៅ​ពីក្រោយ​ខ្នង​ផង ជួនកាល​ស្ថិរភាព​ដែល​កំពុង​មាន​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​ចរិត​របស់​ក្រុម​ប្រឆាំង​តែងតែ​បង្ក​ភ្នក់​ភ្លើង​ឲ្យ​ទៅ​ជា​ហិង្សា​ កើត​ឡើង។ អ៊ីចឹង​យើង​មិន​អាច​ថា នៅ​ពេល​ដែល​មាន​អំពើ​ល្មើស​ច្បាប់​ណាមួយ​ហើយ រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​អង្គុយ​ស្ងៀម​ដោយ​មិន​ចាត់​វិធានការ​នោះ​ទេ យើង​មិន​អាច​ប្រែក្លាយ​សន្តិភាព​ឲ្យ​ទៅ​ជា​ហិង្សា ហើយ​ទម្លាក់​កំហុស​លើ​រដ្ឋាភិបាល​នៅ​ពេល​ដែល​ចាត់​វិធានការ​នោះ​ទេ»

​ការ​បង្ក្រាប​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ទៅ​លើ​អ្នក​គាំទ្រ​បក្ស​ប្រឆាំង សកម្មជន​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស និង​កម្មករ​កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៤ បាន​បណ្ដាល​ឲ្យ​កម្មករ​ចំនួន ៥​នាក់​បាត់​បង់​ជីវិត និង​មនុស្ស​ច្រើន​នាក់​ផ្សេង​ទៀត​រង​របួស និង​ត្រូវ​បាន​អាជ្ញាធរ​ចាប់​ខ្លួន។ កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ អង្គការ​លើកលែងទោស​អន្តរជាតិ (Amnesty International) ក៏​បាន​ទទូច​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ឯករាជ្យ ដើម្បី​នាំ​ខ្លួន​កម្លាំង​សមត្ថកិច្ច​ដែល​បាន​បាញ់​សម្លាប់​កម្មករ​ ផ្ដន្ទាទោស​តាម​ច្បាប់។ អង្គការ​លើកលែងទោស​អន្តរជាតិ លើក​ឡើង​ថា ខណៈ​ដែល​កម្មករ និង​គ្រួសារ​ពួកគេ​កំពុង​ទទួល​រង​នូវ​អំពើ​អយុត្តិធម៌ ចំណែក​អ្នក​ប្រព្រឹត្ត​វិញ​កំពុង​ដើរហើរ​យ៉ាង​សេរី។

​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ យល់​ឃើញ​ថា របាយការណ៍​ដែល​បង្ហាញ​ពី​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ផ្នែក​សន្តិភាព​នៅ​កម្ពុជា ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៤ គឺ​ជា​ការ​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ទៅ​នឹង​ស្ថានភាព​ជាក់ស្ដែង​នៅ​កម្ពុជា នៅ​ពេល​នោះ។ លោក​ថា ក្នុង​កំឡុង​ឆ្នាំ​២០១៣ និង​ឆ្នាំ​២០១៤ រដ្ឋាភិបាល​បាន​រឹតត្បិត​ទៅ​លើ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ ការ​តវ៉ា​របស់​ពលរដ្ឋ​ជុំវិញ​រឿង​លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត និង​រឿង​ដីធ្លី​ជាដើម។

លោក​ថា បើ​ទោះ​ជា​ពេល​នេះ កម្ពុជា​ហាក់​មាន​ស្ថានភាព​ល្អ​ជាង​ឆ្នាំ​មុនៗ​បន្តិច​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​លោក​សង្ឃឹម​ថា ការ​ប្រសើរ​នេះ គួរ​តែ​ឈរ​លើ​គោលការណ៍​ច្បាប់ និង​យុត្តិធម៌​សង្គម​ពេញលេញ៖ «អ្វី​ដែល​ត្រូវ​បន្ត​ទៅ​ទៀត​នោះ គឺ​កំណែទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទទួល​បាន​យុត្តិធម៌ នៅ​ពេល​មាន​យុត្តិធម៌​ក្នុង​សង្គម​យើង​អាច​ដោះស្រាយ​ការ​រំលោភ ហើយ​ពលរដ្ឋ​មាន​សន្តិភាព​ទាំង​ផ្លូវ​កាយ និង​ផ្លូវ​ចិត្ត​បាន។ កង្វះ​ខាត​យុត្តិធម៌​សង្គម​ ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទទួល​បាន វា​ប្រាកដ​ជា​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ទៀត។ ការ​រំលោភ​ប្រជាពលរដ្ឋ​យក​ដី ចាប់​ម្ចាស់​ដី​ដាក់​គុក ហើយ​យើង​ទម្លាក់​កំហុស​មក​ពី​អ្នក​តវ៉ា ជា​ការងារ​មួយ​ដែល​យើង​ឲ្យ​ឈ្មោះ​ថា ការ​ដឹកនាំ​ដោយ​គ្មាន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ»

​ជា​ការ​ពិត​ណាស់ សង្គម​មួយ​មាន​សន្តិភាព​ពេញលេញ​ទៅ​បាន​លុះណាតែ​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​សង្គម​នោះ​មាន​ សន្តិភាព​ទាំង​ក្នុង​ផ្លូវ​កាយ និង​ផ្លូវ​ចិត្ត ឬ​គេ​ហៅ​ម្យ៉ាង​ទៀត​ថា សន្តិភាព​អវិជ្ជមាន និង​សន្តិភាព​វិជ្ជមាន។

​សន្តិភាព​អវិជ្ជមាន​គឺ​សំដៅ​លើ​ភាព​គ្មាន​សង្គ្រាម គ្មាន​អំពើ​ហិង្សា គ្មាន​ជម្លោះ ឬ​គ្មាន​ការ​ភ័យ​ខ្លាច។ រី​ឯ​សន្តិភាព​វិជ្ជមាន គឺ​សំដៅ​លើ​នីតិរដ្ឋ យុត្តិធម៌​សង្គម ការ​អភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច ការ​បែងចែក​ផល​សេដ្ឋកិច្ច​ដោយ​សមធម៌ ការ​គោរព​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ពល​រដ្ឋ និង​ការ​លុប​បំបាត់​អំពើ​ពុករលួយ​ជាដើម។

​មន្ត្រី​ស៊ើបអង្កេត​ជាន់​ខ្ពស់​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​លីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត កត់សំគាល់​ថា បើ​ទោះ​ជា​កម្ពុជា បាន​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​សន្តិភាព​ពេញលេញ​នៅ​ឡើយ ព្រោះ​លោក​ថា ពួកគេ​នៅ​តែ​ប្រឈម នឹង​ការ​រំលោភ​បំពាន​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្ស និង​អំពើ​ហិង្សា។
​លោក អំ សំអាត៖ «នៅ​ឆ្នាំ​២០១៤ យើង​ឃើញ​ហើយ​ថា ជា​ឆ្នាំ​មួយ​ដែល​យើង​ចាត់​ទុក​ថា សិទ្ធិមនុស្ស​បាន​ធ្លាក់​ចុះ​យ៉ាង​ធ្ងន់ ទាក់ទង​នឹង​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញមតិ ទាក់ទង​នឹង​ការ​បង្ក្រាប​ទៅ​លើ​ការ​តវ៉ា​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង និង​ការ​ប្រើប្រាស់​អំពើ​ហិង្សា ការ​បង្ក្រាប​លើ​កម្មករ​ដែល​តវ៉ា​ ហើយ​មាន​ការ​បាញ់​ស្លាប់ ហើយ​និង​រង​របួស​ជា​ច្រើន​នាក់។ នេះ​ហើយ​ដែល​របាយការណ៍​នេះ​បាន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ថា សន្តិភាព​នៅ​កម្ពុជា ធ្លាក់​ចុះ ហើយ​មាន​ចំណាត់​ថ្នាក់ ១១១»

​លោក អំ សំអាត មាន​ប្រសាសន៍​ថា ដើម្បី​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា មាន​សន្តិភាព​ពេញលេញ ទាំង​ផ្លូវ​កាយ និង​ផ្លូវចិត្ត រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​អនុវត្ត​ច្បាប់​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ ត្រូវ​គោរព​តាម​បទដ្ឋាន​ច្បាប់​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ​នានា ដែល​កម្ពុជា​ជា​ភាគី​ត្រូវ​បើក​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ពេញលេញ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ត្រូវ​ ដោះស្រាយ​បញ្ហា​សង្គម​ផ្សេងៗ ជាពិសេស​បញ្ហា​រំលោភ​បំពាន​ដីធ្លី ឬ​ត្រូវ​លុប​បំបាត់​នូវ​ការ​លាប​ពណ៌​គ្នា​ជាដើម៕



No comments:

Post a Comment