 |
| រូបឯកសារ៖ ប្រជាពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺននាក់ចូលរួមជូនដំណើរលោក កែម ឡី នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៤ ខែកក្ដដា ឆ្នាំ ២០១៦នេះ។ សពអ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យលោក កែម ឡី ត្រូវយកទៅបូជានៅឯស្រុកកំណើតរបស់លោកនៅស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ លោក កែម ឡីត្រូវឃាតករបាញ់សម្លាប់នៅថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដាកន្លងទៅនេះ។ (ឡេង ឡែន/VOA) |
កម្ពុជា កំពុង ងាកទៅរក ស្ថានភាព មុន ការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលពលរដ្ឋ គ្មាន សិទ្ធិសេរីភាព
VOA / វីអូអេ
នៅមុនឆ្នាំ ១៩៩៣
ប្រទេសកម្ពុជា បានស្ថិតក្រោម ការដឹកនាំ តាមលទ្ធិកុម្មុយនិស្ត
ដែលពុំ បានផ្តល់ សិទ្ធិពលរដ្ឋ ក្នុងការនិយាយ ប្រឆាំង គោលនយោបាយ របស់
បក្សកុម្មុយនិស្ត ដ៏ឆ្អិនឆ្អៅ នោះទេ។
ភ្នំពេញ — សកម្មជន សិទ្ធិមនុស្ស
និងអ្នក សិក្សាស្រាវជ្រាវ ការអភិវឌ្ឍសង្គម នៅប្រទេស កម្ពុជា បង្ហាញ
ការព្រួយបារម្ភ ខ្លាំង អំពី ការគាបសង្កត់ សិទ្ធិសេរីភាព លើប្រជាពលរដ្ឋ
ខ្មែរ ដែលធ្វើការ សម្ដែងមតិ ដោយអហិង្សា
តែត្រូវ អាជ្ញាធរ ចាប់ឃុំខ្លួន ជាបន្តបន្ទាប់។
ពួកគេ និយាយថា, ប្រទេសកម្ពុជា អាចនឹងវិលរក ស្ថានភាព មុនឆ្នាំ ១៩៩៣ ប្រសិនបើ អំពើ ចាប់ឃុំខ្លួន នេះ នៅតែ បន្ត ទៅមុខ ទៀតនោះ។ ពួកគេ បញ្ជាក់បន្ថែមទៀត ថា, កម្ពុជា ក៏អាច នឹងវិល ទៅរក របប នយោបាយ ចាស់ របស់ ប្រទេសភូមា ឬ មីយ៉ាន់ម៉ា ដែលធ្លាប់ គ្រប់គ្រង ដោយក្រុម យោធា។
ក្តីបារម្ភរបស់សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គមនេះកើតមានឡើង នៅស្របពេលដែលអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញបានបើកយុទ្ធនាការបង្ក្រាប ក្រុមធ្វើយុទ្ធនាការថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ ដែលមានគោលដៅទាមទារឲ្យមានការដោះលែងអ្នកជាប់ចោទចំនួនប្រាំរូប ដែលជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សរបស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក និងអគ្គលេខាធិការរងគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) និងការទាមទារយុត្តិធម៌ជូនលោក កែម ឡី អ្នកវិភាគនយោបាយដ៏សំខាន់របស់កម្ពុជា ដែលត្រូវខ្មាន់ភ្លើងបាញ់ស្លាប់កណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដាកន្លងទៅជាដើម។
ក្រុមអ្នករៀបចំយុទ្ធនាការថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ យ៉ាងហោចណាស់ប្រាំមួយនាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅទីតាំងដាច់ដោយឡែកពីគ្នា កាលពីថ្ងៃច័ន្ទម្សិលមិញនេះ។ លោកស្រី ទេព វន្នី ជ័យលាភីរង្វាន់ស្ត្រីជាអ្នកដឹកនាំរបស់អង្គការ Vital Voices និងជាសកម្មជនដីធ្លីក្នុងតំបន់បឹងកក់ ក៏ស្ថិតក្នុងចំណោមមនុស្សដែលត្រូវបានឃាត់ខ្លួននោះដែរ។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី
តំណាងសហគមន៍បឹងកក់ថ្លែងនៅក្នុងយុទ្ធនាការ«ថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ»នៅ
ថ្ងៃច័ន្ទ ទី០១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦
ដើម្បីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធសពអ្នកវិភាគការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមលោក កែម ឡី
ដែលត្រូវឃាតករបាញ់សម្លាប់កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា
និងឲ្យមានការដោះលែងមន្រ្តីសិទ្ធិមនុស្សចំនួនបួនរូប និងមន្រ្តី
គ.ជ.ប មួយរូបដែលជាប់ពន្ធនាគារតាំងពីដើមខែឧសភាកន្លងមក។
(ឡេងឡែន/VOA)
«ទៅអនាគត វាអាចឈានចូលទៅដល់ប្រទេសកម្ពុជាយើងវិលទៅរករបបមុនឆ្នាំ១៩៩៣ ឡើងវិញ បើសិនជានៅតែមិនមានការផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ពង្រឹងនីតិរដ្ឋក៏ដូចជាប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ នៅកម្ពុជា, បាទ។»
លោក អំ សំអាត ប្រធានការងារបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ
លោកបញ្ជាក់ទៀតថា រាជរដ្ឋាភិបាលមិនអាចមកគាបសង្កត់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនតាមរយៈការ បណ្ដោយឲ្យមានការចាប់ខ្លួនក្រុមជំទាស់ ដោយសារតែមានការជួយជ្រោមជ្រែងខ្លាំងក្លាពីប្រទេសចិន ទាំងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងយោធានោះទេ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសដែលចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស បានរក្សាការឃ្លាំមើលទង្វើរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទៀតសោតក៏មិនព្រមបោះបង់សិទ្ធិរបស់ពួកគេ ដែរ។
«លោកបណ្ឌិត កែម ឡី យើង ឃើញហើយ ប្រជាពលរដ្ឋ ជិត ២លាននាក់ ដែលងើបឡើងនេះ មិនមែន ជាការចូលរួមទេ ក៏ជាការបង្ហាញ ក្នុងការទាមទារ រកភាពយុត្តិធម៌ និងសេរីភាព ក្នុងការបញ្ចេញមតិហ្នឹង ផងដែរ, បាទ។»
នៅមុនឆ្នាំ១៩៩៣ ប្រទេសកម្ពុជាបានស្ថិតក្រោមការដឹកនាំតាមលទ្ធិកុម្មុយនិស្ត ដែលពុំបានផ្តល់សិទ្ធិពលរដ្ឋក្នុងការនិយាយប្រឆាំងគោលនយោបាយរបស់ បក្សកុម្មុយនិស្តដ៏ឆ្អិនឆ្អៅនោះទេ។ សេរីភាពក្នុងការធ្វើដំណើរគឺមានដែនកំណត់ និងមិនអនុញ្ញាតឲ្យប្រមូលផ្តុំគ្នាជជែករឿងនយោបាយនោះឡើយ។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គម
«អាហ្នឹងវា វានឹងចេញទៅច្រកហ្នឹងហើយ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនបានពិចារណាឡើងវិញ ព្រោះអីកាលណា ឧបមាថា ថ្ងៃច័ន្ទហ្នឹងចាប់ពីរបី ដល់ពេលថ្ងៃច័ន្ទក្រោយ បើមានទៀតចាប់ពីរ បីទៀត បាទ។ ដល់យូរៗទៅ វាទៅជាការចាប់អ្នកអាវខ្មៅហ្នឹង វាចាប់រាល់អាទិត្យ ហើយខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលក៏ចាប់ហ្នឹងបែបមើលដែរ ថាតើចាប់ពេលហ្នឹង តើថ្ងៃច័ន្ទក្រោយ ស្រកស្រុតទៀតដែរឬអត់?»
លោកបានថ្លែងបញ្ជាក់ទៀតថា សកម្មភាពឃាត់ខ្លួន និងការប្រឹងប្រែងបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនេះបានធ្វើ ឲ្យខូចដល់មុខមាត់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយថា នយោបាយកម្ពុជាសព្វថ្ងៃបានមកដល់ផ្លូវទាល់មួយ ដែលជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលមិនអាចរកដំណោះស្រាយដល់វិបត្តិសង្គមសព្វ ថ្ងៃបាន មានតែការចាប់ចង និងឃុំខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ។
«យើងមើលទៅវាហាក់ដូចជានយោបាយខ្មែរយើងនេះ វាដល់កន្លែងមួយ គឺយើងទាល់ច្រកក៏ថា បានដែរ បើតាមទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ។ ទាល់ច្រកត្រង់ថា មិនមានដំណោះស្រាយអីក្រៅពីរឿងគំរាមកំហែង ហើយនិងចាប់ខ្លួន។ ការតវ៉ាទាំងឡាយលែងមានប្រសិទ្ធភាព លែងមានការចូលមកដោះស្រាយ ហើយវាទៅជារឿងហ្នឹងគឺជារឿងឲ្យតែធ្វើអីដែលមិនសូវសម គេចាប់ ហើយចាប់យកទៅដាក់គុកអីអញ្ចឹងទៅ ដល់ពេលអញ្ចឹងទៅ រដ្ឋាភិបាលហ្នឹងហើយជាអ្នកដែលត្រូវខូចឈ្មោះ ដែលត្រូវទទួលរងនូវការរិះគន់ពីអន្តរជាតិ»។
នៅមុនការឃាត់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ លោកស្រី ទេព វន្នី បានប្រាប់ VOA ថា ក្រុមតស៊ូមតិរបស់លោកស្រីមានក្តីបារម្ភអំពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ ខ្លួនដែរ តែដោយសារការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលអាក្រក់ខ្លាំងពេក ក្រុមអ្នកស្រីក៏បន្តការតវ៉ាទាំងដឹងថា រាល់សកម្មភាពរបស់ក្រុមអ្នកស្រីត្រូវគេឃ្លាំមើលយ៉ាងដិតដល់នោះ។
លោកស្រីនិយាយថា៖
«រាល់ថ្ងៃហ្នឹងយើងចង់និយាយថាអញ្ចេះ គេចង់ឲ្យយើង គេវាស់ម៉ែត្រឲ្យយើងដើរ។ ហើយគេក៏គេឲ្យ សេរីភាពយើងសម្រេចលើគេ ក្នុងការដកដង្ហើមរបស់យើងដែរ គេចង់ឲ្យយើងដើរសេរីភាព ដើរបានប៉ុណ្ណា ប៉ុណ្ណឹង។ គេចង់ឲ្យយើងដកដង្ហើមបានរយៈពេលប៉ុន្មាន គឺប៉ុណ្ណឹងគឺសម្រេចលើគេអីអញ្ចឹងច៎ា»។
ក៏ប៉ុន្តែ លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ ថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលមិនបានបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការ សម្តែងមតិនោះទេ តែអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើនោះគឺការអនុវត្តច្បាប់។ លោកអះអាងថា ការអនុវត្តច្បាប់នេះមិនអាចធ្វើឲ្យខូចមុខមាត់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ។
«យើងមានច្បាប់ទម្លាប់របស់យើង។ យើងអនុវត្តច្បាប់យើង។ ខូចមុខ ខូចមាត់អី! ចង់ឲ្យមុខមាត់ល្អម៉េច បើសិនមុខមាត់ល្អខាងក្រៅ តែនៅខាងក្នុងជួបសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុងម៉េចទៅ? ឧទាហរណ៍គណបក្សប្រឆាំង គេចង់ឲ្យមានការស្អី ដែលហៅថា បដិវត្តន៍ពណ៌អីអញ្ចឹង ហើយបែកបែកផ្ទៃក្នុង។ វាមិនល្អទេ។ សុខចិត្តឲ្យប្រទេសសន្តិភាពអញ្ចឹងទៅ ហើយនរណាថាអីថាទៅ! សេដ្ឋកិច្ចដើររីកចម្រើនអីអញ្ចឹងទៅហ្នឹង។ ប៉ុន្តែវាមានប៉ះពាល់អីទៅដល់មុខមាត់? សំខាន់ក្រពះយើង»។
នៅក្នុងទិដ្ឋភាពរក្សាអំណាចវិញ លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគត ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយក្នុងស្រុក បានប្រាប់ VOA នៅរសៀលថ្ងៃច័ន្ទនេះថា លោកនៅមានជំនឿថា រដ្ឋាភិបាលនៅតែមានការបារម្ភជ្រុលហួសហេតុអំពីការផ្ទុះឡើងនូវ បដិវត្តន៍ ហើយក៏សម្រេចចិត្តតាមប្រមាញ់អ្នករៀបចំយុទ្ធនាការថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ ខ្មៅនេះ។
រូបឯកសារ៖ លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគត
នៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១៦
ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកសារព័ត៌មានអំពីបណ្តឹងបរិហាកេរ្តិ៍របស់បក្ស
ប្រជាជនកម្ពុជាប្រឆាំងរូបលោក។ (ហ៊ុល រស្មី/VOA)
លោកនិយាយថា ការតាមចាប់ឃុំខ្លួននេះ
ក៏មិនចំណេញដល់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ
ហើយទង្វើនេះក៏កំពុងស្ថិតក្នុងក្រសែភ្នែករបស់យុវជន
ដែលបច្ចុប្បន្នហ៊ាននិយាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាល
មិនដូចកម្ពុជាកាលពីអតីតកាលនោះទេ។«ខ្ញុំមើលថា ការព្រួយបារម្ភរបស់រដ្ឋាភិបាលជាមូលហេតុ ដោយសារអញ្ចឹងទៅ ការព្រួយបារម្ភជ្រុល គាត់ទៅធ្វើប្រតិកម្មបែបការគាបសង្កត់ ឬមួយក៏ការចាប់ខ្លួន គឺធ្វើឲ្យខាតមុខមាត់កម្ពុជា ខាតទៅលើ ខ្ញុំមើលទៅ ខាតទៅលើផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ហើយមានការរិះគន់ ជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសគឺក្មេងៗ ធ្វើការរិះគន់ទៅលើរដ្ឋាភិបាលច្រើន ហើយដោយសារអញ្ចឹងហើយ ខ្ញុំមិនឃើញចំណេញអីសម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាចនោះទេ បាទ»។
ថ្វីត្បិតតែមានការលើកឡើងនានាអំពីការគាបសង្កត់សិទ្ធិសេរីភាព ដោយការបង្ក្រាបសកម្មជនធ្វើយុទ្ធនាការថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅនៅរាជធានី ភ្នំពេញក៏ដោយ ក៏លោកមាន ចាន់យ៉ាដា អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលនឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការប្រមូលផ្តុំយុទ្ធនាការនេះបន្ត ទៀតទេ។
ឆ្លើយទៅនឹងសំណួររបស់ VOA ថា តើអាជ្ញាធរនឹងបន្តចាប់ខ្លួនអ្នកធ្វើយុទ្ធនាការនាថ្ងៃច័ន្ទក្រោយ នេះដែរឬទេ លោកមាន ចាន់យ៉ាដា មានប្រសាសន៍ថា៖
«ហ្នឹងមិនមែនជារឿងចាប់បន្តទេ អានេះជាគោលការណ៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ហើយបងប្អូនដដែលៗហ្នឹងនៅតែចចេះធ្វើនូវការងារហ្នឹង។ យើងគ្រាន់តែជាការអនុវត្តវិធានការរដ្ឋបាល និងវិធានការច្បាប់តែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីថែរក្សាសន្តិសុខ ស្ថិរភាពជូនប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងរាជធានី ក៏ដូចជានៅក្នុងទូទាំងប្រទេស»។
នៅក្នុងការគ្រប់គ្រងតាមបែបយោធាដែលធ្លាប់កើតមាននៅប្រទេស ភូមា ហើយដែលកំពុងកើតឡើងនៅប្រទេសថៃ ការជួបជុំសម្តែងមតិប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលត្រូវបាន ហាមឃាត់ ឬចាប់ខ្លួនអ្នកធ្វើចលនាបាតុកម្ម។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់ពីក្រុមសង្គមស៊ីវិលដែលបំពេញការងារក្នុង ប្រទេសទាំងនោះ។
ក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជានិយាយថា កម្ពុជានឹងមិនវិលទៅរបបនយោបាយគ្រប់គ្រងដោយយោធានោះទេ ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយខ្មែរហ៊ានទទួលស្គាល់ការណ៍ពិតនៃលទ្ធផល បោះឆ្នោតនាឆ្នាំ២០១៨៕
No comments:
Post a Comment