Paris Peace Accords 23 Oct. 1991

Thursday, February 20, 2014

បទ​វិភាគ៖ តើ​ ការ​ចរចា​ បញ្ចប់​បញ្ហា​ នយោបាយ​ អាច​កើត​មាន​ឆាប់ៗ​ ដែរ​ឬ​ទេ?

សុន ឆ័យ ព្រុំ សុខា ៦១០
រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ មន្ត្រី​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា លោក ព្រុំ សុខា (ឆ្វេង) និង​ប្រធាន​ក្រុម​អ្នក​តំណាងរាស្ត្រ​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ លោក សុន ឆ័យ ថ្លែង​ក្នុង​សន្និសីទ​កាសែត​ក្រោយ​ជំនួប​នា​មន្ទីរ​ព្រឹទ្ធសភា កាល​ពី​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​១៨ កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៤។
RFA/Tin Zakariya

បទ​វិភាគ៖ តើ​ ការ​ចរចា​ បញ្ចប់​បញ្ហា​ នយោបាយ​ អាច​កើត​មាន​ឆាប់ៗ​ ដែរ​ឬ​ទេ?

ដោយ កែវ និមល / អស៊ីសេរី​ | ២០ កុម្ភៈ ២០១៤
ការ​បោះ​ឆ្នោត​សភា​ជាតិ​បាន​ចប់​ជា​យូរ​មក​ហើយ ហើយ​លទ្ធផល​ក៏​បាន​ប្រកាស​ជា​ផ្លូវ​ការ​ទៀត។ ចំណែក​នីតិវិធី​ប្ដឹង​តវ៉ា​ប្រឆាំង​លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត បាន​ផុត​កំណត់​ចប់​សព្វ​គ្រប់​ហើយ​ដែរ។ ប៉ុន្តែ គណបក្ស​ប្រឆាំង​មិន​អាច​ទទួល​យក​បាន និង​ចាត់​ទុក​ថា លទ្ធផល​កើត​មាន​ពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នោះ ពោរពេញ​ទៅ​ដោយ​ការ​លួច​បន្លំ។
នៅ​ខណៈ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មិន​ព្រម​ទទួល​យក​លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត និង​ចេញ​តវ៉ា​តាម​រូបភាព​ផ្សេងៗ​នោះ គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ជា​គណបក្ស​កាន់​អំណាច ក៏​ចេះ​តែ​បន្ត​រៀប​ចំ​ដំណើរ​ការ​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​ជា​បណ្ដើរ​តែ​ម្នាក់​ឯង ដោយ​ប្រើ​ពាក្យ​ថា «រទេះ​ចេះ​តែ​ទៅ ឆ្កែ​នៅ​តែ​ព្រួស»។
តើ​ជំនួប​ចរចា​រវាង​ក្រុម​បច្ចេកទេស​នៃ​បក្ស​ទាំង​ពីរ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៨ កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៤ នេះ អាច​ជា​ចំណុច​ចាប់​ផ្ដើម​នៃ​ការ​បញ្ចប់​វិបត្តិ​នយោបាយ ដែល​អូស​បន្លាយ​អស់​រយៈពេល​ជិត ៧​ខែ​នេះ​ទេ?
ការ​បោះ​ឆ្នោត​បាន​កន្លង​ទៅ ៦​ខែ​ហើយ ហើយ​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង ចំពោះ​ភាព​មិន​ត្រឹមត្រូវ​របស់​ស្ថាប័ន​បង្កើត​ឡើង​ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត គឺ​នៅ​តែ​បន្ត។
ការ​តវ៉ា​អូស​បន្លាយ​ក្នុង​រយៈពេល​យូរ​ជាង ៦​ខែ​មក​នេះ បាន​បង្ហាញ​ថា គណបក្ស​កាន់​អំណាច​មិន​យល់​ព្រម​តាម​ការ​ទាមទារ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ទេ។ ការ​តវ៉ា​ជាង ៦​ខែ​មក​នេះ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង គឺ​តាម​រូបភាព​ធ្វើ​មីទិញ​ជួប​ជុំ​មនុស្ស​ថ្លែង​សារ​នយោបាយ​នានា ពី​សំណាក់​អ្នក​មិន​គាំទ្រ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច។ ការ​តវ៉ា​ក្រោម​រូបភាព​ផ្សេងៗ ដោយ​មាន​ការ​អូស​ទាញ​មនុស្ស​ក្នុង​សង្គម​គ្រប់​វណ្ណៈ ឲ្យ​ចូល​រួម និង​ប្ដូរ​រូបភាព​ច្រើន​យ៉ាង បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​មនុស្ស​ស្លាប់​យ៉ាង​តិច ៦​នាក់ និង​រង​របួស​ជាច្រើន​នាក់ តាម​រយៈ​ការ​បង្ក្រាប​របស់​អាជ្ញាធរ ដែល​គាំទ្រ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច ទៅ​លើ​ការ​ជួប​ជុំ​នានា​តាម​ទី​សាធារណៈ។
ការ​តវ៉ា​នានា​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ចំពោះ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​នោះ តាម​រយៈ​សកម្មភាព​ផ្សេងៗ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រធាន អនុ​ប្រធាន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ និង​តំណាង​សង្គម​ស៊ីវិល​មួយ​ចំនួន ជាប់​ឈ្មោះ​ក្នុង​ពាក្យ​ប្ដឹង​នៅ​តុលាការ​ក្រុង​ភ្នំពេញ ដែល​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ចៅក្រម​តុលាការ​នោះ​អាច​កោះ​ហៅ​ទៅ​សាកសួរ ឬ​ចេញ​ដីកា​ចាប់​ខ្លួន ឃាត់​ខ្លួន​នៅ​ម៉ោង​ណា​ក៏​បាន។ ក្រៅ​ពី​មាន​អ្នក​ជាប់​ឈ្មោះ​ក្នុង​បញ្ជី​សាកសួរ​របស់​តុលាការ​ក្រុង​នោះ មាន​កម្មករ និង​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស ២១​នាក់ កំពុង​ជាប់​ឃុំ​នៅ​គុក​ត្រពាំងផ្លុង ក្រោម​បទ​ចោទ​ថា ប្រើ​ហិង្សា​ដោយ​ចេតនា​មាន​ស្ថាន​ទម្ងន់​ទោស និង​ទី​២ បទ​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូចខាត​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​សាធារណៈ។
ឥឡូវ​នេះ គឺ​មាន​តែ​ការ​ដោះស្រាយ​តាម​ផ្លូវ​តុ​ចរចា​ប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះ​ការ​សាក​កម្លាំង​តាម​ដង​ផ្លូវ បាន​បង្ហាញ​ថា គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ មិន​ហ៊ាន​ប្រើ​វិធាន​ការ «អំណាច​ប្រជាជន» ដើម្បី​ដក​ហូត​អំណាច​ដឹក​នាំ​ប្រទេស​ពី​សំណាក់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​កំពុង​កាន់​អំណាច​ឡើយ។
តើ​ការ​ចរចា​អាច​ដោះស្រាយ​ជម្លោះ​នយោបាយ​នេះ​បាន​ឬ​ទេ? ការ​ចរចា​បាន​ចាប់​ផ្ដើម​ជុំ​ទី​ពីរ​ម្តង​ទៀត​ហើយ ក្រោយ​ពី​ការ​ចរចា​ជុំ​ទី​១​បាន​ចប់​ទៅ ដោយ​គ្មាន​លទ្ធផល​ដុំ​កំភួន​អី​ក្នុង​ការ​បញ្ចប់​ជម្លោះ​នយោបាយ​នេះ។ ប្រជាពលរដ្ឋ​ទូទាំង​ប្រទេស​នៅ​រង់ចាំ​លទ្ធផល​ការ​ជួប​ចរចា​គ្នា រវាង​តំណាង​គណបក្ស​ទាំង​២​យ៉ាង​អន្ទះសា និង​ចង់​ដឹង​ថា តើ​ចុង​ក្រោយ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​បាន​ទទួល​អ្វី​ដែល​ខ្លួន​ប្រកាស​ទាមទារ​ដែរ​ឬ​ទេ?
ការ​សាក​កម្លាំង​គ្នា​រវាង​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច និង​គណបក្ស​ប្រឆាំង នៅ​តាម​ដង​ផ្លូវ​សាធារណៈ​កន្លង​ទៅ បាន​គំរាម​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក។ ហើយ​ចុង​ក្រោយ គណបក្ស​កាន់​អំណាច​បាន​សម្រេច​ស្វែង​រក​ការ​គាំទ្រ​ពី​កង​ទាហាន​ប្រដាប់​ដោយ​អាវុធ បាញ់​បង្ក្រាប​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង ក្រោម​រូបភាព​តវ៉ា​ផ្សេងៗ។ ការ​ស្វែង​រក​ការ​គាំទ្រ​កងទ័ព​ពី​សំណាក់​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​នោះ មាន​ភាព​ងាយ​ស្រួល​ជា​ទី​បំផុត ពីព្រោះ​សមាជិក​ជាន់​ខ្ពស់​របស់​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​មួយ​ចំនួន គឺ​ជា​មេ​បញ្ជាការ​យោធា​ជាន់​ខ្ពស់។ ចំពោះ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​វិញ បើ​ទោះ​ជា​មាន​នាយ​ទាហាន នាយ​ប៉ូលិស នាយ​ប៉េអិម​មួយ​ចំនួន​គាំទ្រ​ក៏ដោយ ក៏​ពួក​គេ​មិន​ហ៊ាន​បង្ហាញ​អត្តសញ្ញាណ​ដែរ ពីព្រោះ​ខ្លាច​ទទួល​រង​ការ​ដាក់​ទោស​ពិន័យ​ពី​សំណាក់​មេ​បញ្ជាការ​របស់​ពួក​គេ ដែល​មាន​និន្នាការ​គាំទ្រ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច។
អ្នក​តាម​ដាន​សភាពការណ៍​នយោបាយ​កម្ពុជា មួយ​ចំនួន​យល់​ថា ការ​អូស​បន្លាយ​ការ​ដោះស្រាយ​ទំនាស់​នយោបាយ​រវាង​គណបក្ស​ប្រឆាំង និង​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​កាន់​តែ​យូរ គឺ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ជាតិ និង​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​មាន​ការ​ខាត​បង់​កាន់​តែ​ច្រើន។ ការ​ខាត​បង់​ទាំង​នោះ មាន​ដូច​ជា ការ​ផ្អាក​វិនិយោគ​របស់​ជន​បរទេស ការ​ផ្អាក​សំណង់ និង​គម្រោង​មួយ​ចំនួន ដោយសារ​ភាព​មិន​ច្បាស់​លាស់​នៃ​សភាពការណ៍​នយោបាយ ភាព​មិន​ប្រាកដ​ប្រជា​របស់​អ្នក​នយោបាយ និង​ភាព​មិន​ស្រប​ច្បាប់​នៃ​រដ្ឋាភិបាល​បច្ចុប្បន្ន ដោយសារ​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​មិន​បញ្ជាក់​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់​លាស់​ថា ខ្លួន​ទទួល​ស្គាល់ ឬ​បដិសេធ។
ប៉ុន្តែ ប្រជាពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន​យល់​ថា ការ​ចូល​រួម​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង ដែល​មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​ការ​សន្យា​ណា​មួយ សម្រាប់​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ពី​គណបក្ស​ប្រជាជន គឺ​វា​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ចុះ​ទន់​ខ្សោយ ពីព្រោះ​ម្ចាស់​ឆ្នោត​ដែល​បាន​បោះ​ឆ្នោត​ជូន​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ គឺ​ចង់​អោយ​មាន​ការ​ផ្លាស់​ប្ដូរ​សង្គម ពី​សង្គម​ដែល​ពុក​រលួយ មក​សង្គម​ស្អាតស្អំ ពី​សង្គម​និទ្ទណ្ឌភាព មក​សង្គម​នីតិរដ្ឋ ពី​សង្គម​ខ្វះ​ការងារ​ធ្វើ មក​សង្គម​សម្បូរ​ការងារ​ធ្វើ ពី​សង្គម​ដែល​មន្ត្រី​រាជការ​ទទួល​បាន​ប្រាក់​រស់​ទាំង​ត្រដរ មក​សង្គម​មាន​ប្រាក់​ខែ​សមរម្យ​ថ្លៃថ្នូរ។ល។ និយាយ​ឲ្យ​ចំ​ទៅ គឺ​ប្រជាពលរដ្ឋ​មួយ​ចំនួន​ភ័យ​ខ្លាច​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​លេប​គណបក្ស​ប្រឆាំង ធ្វើ​ឲ្យ​ការ​តស៊ូ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ជួប​ភាព​បរាជ័យ ហើយ​អ្វីៗ​ដែល​គណបក្ស​នេះ​បាន​ប្ដេជ្ញា​សន្យា​ជាមួយ​ពលរដ្ឋ​កន្លង​មក នឹង​មិន​អាច​សម្រេច​ទៅ​បាន បន្ទាប់​ពី​ចូល​រួម​រដ្ឋសភា​ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ​អ្វី​ច្បាស់​លាស់​ពី​គណបក្ស​ប្រជាជន។
គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ធ្លាប់​មាន​ស្នាដៃ​ខាង​បំបែក​បំបាក់ ជាពិសេស​គឺ​អនុ​ប្រធាន​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា គឺ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ផ្ទាល់​តែ​ម្តង ដែល​បាន​បំបែក​អង្គការ​ចាត់​តាំង​របស់​ពួក​ខ្មែរ​ក្រហម អោយ​ដួល​រលំ។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ក៏​បាន​បំបែក​កម្លាំង​នយោបាយ​ជំទាស់ គឺ​ធ្វើ​អោយ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ចុះ​ខ្សោយ និង​បែក​បាក់​ខ្ទេចខ្ទី​ជាច្រើន​ក្រុម។
អ្វី​ដែល​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​មាន​ការ​បារម្ភ​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន គឺ​និន្នាការ​ទាមទារ​ផ្លាស់​ប្តូរ​របស់​មនុស្ស​ជំនាន់​ថ្មី ដែល​បាន​រៀន​សូត្រ​រីក​ធំ​លូតលាស់​ក្រោយ​ឆ្នាំ​១៩៧៩ ហើយ​បាន​បោះ​ឆ្នោត​គាំទ្រ​គណបក្ស​ប្រឆាំង។ ចរន្ត និង​កម្លាំង​គាំទ្រ​របស់​មនុស្ស​ជំនាន់​ថ្មី​នេះ អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា បាត់​បង់​សំឡេង​គាំទ្រ​ច្រើន។ ជាក់ស្តែង ក្នុង​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៣ នេះ ធ្វើ​ឲ្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា បាន​បាត់​បង់​កៅអី​សភា​ពី​ចំនួន ៩០​កៅអី មក ៦៨​កៅអី។
ចំណុច​ខ្វែង​ទំនាស់​គ្នា​សំខាន់​រវាង​គណបក្ស​ប្រឆាំង និង​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន គឺ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ចាត់​ទុក​ថា លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៨ កក្កដា កន្លង​មក គឺ​មិន​ត្រឹមត្រូវ ហើយ​សុំ​ឲ្យ​មាន​ការ​ផ្ទៀងផ្ទាត់​លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត​ឡើង​វិញ និង​បើ​មាន​កំហុស​ច្រើន គឺ​សុំ​ឲ្យ​មាន​ការ​រៀប​ចំ​បោះ​ឆ្នោត​ឡើង​វិញ​មុន​អាណត្តិ។ ប៉ុន្តែ មន្ត្រី​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​បាន​និយាយ​ថា បើ​សិន​ជា​គណបក្ស​ប្រឆាំង​យល់​ថា លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត​នោះ​មិន​ត្រឹមត្រូវ សុំ​ឲ្យ​តំណាង​គណបក្ស​ប្រឆាំង​បង្ហាញ​ឯកសារ​ភស្តុតាង ដែល​អាច​យក​ជា​ការ​បាន​ថា ការ​បោះ​ឆ្នោត​នោះ​ពិត​ជា​មាន​កំហុស​ច្រើន ដែល​ប៉ះពាល់​ទៅ​ដល់​លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត ហើយ​មិន​អាច​ទទួល​យក​បាន។
ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា អង្គការ ERA ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធ​បណ្ដុំ​នូវ​អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ធំៗ​ចំនួន​ជិត​២០ បាន​ចេញ​របាយការណ៍​ចំនួន ៥១​ទំព័រ ចុះ​កាល​បរិច្ឆេទ​ខែ​វិច្ឆិកា ឆ្នាំ​២០១៣ បញ្ជាក់​ថា ការ​បោះ​ឆ្នោត​សភា​ជាតិ​កាល​ពី​ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០១៣ ពិត​ជា​មាន​បញ្ហា​មិន​ប្រក្រតី​ធ្ងន់ធ្ងរ ខុស​ពី​ស្តង់ដារ​អន្តរជាតិ។
អំពី​ការ​បង្ក្រាប​វិញ នៅ​ក្នុង​ពេល​ដែល​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​តែ​បន្ត​តវ៉ា​កាន់​តែ​យូរ និង​កាន់​តែ​ច្រើន​រូបភាព​នោះ ការ​បង្ក្រាប​របស់​អាជ្ញាធរ​គាំទ្រ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច កាន់​តែ​ខ្លាំង​ដែរ និង​កាន់​តែ​សាហាវ​ដែរ ដោយ​មាន​ទាំង​ការ​បាញ់​បង្ក្រាប​ដោយ​ប្រើ​គ្រាប់​កាំភ្លើង​ពិត ការ​ចាប់​ចង​វាយ​ដំ​បែក​ឈាម និង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​តាម​ផ្លូវ​តុលាការ ជាដើម។
ចុង​ក្រោយ​នេះ ហេតុការណ៍​កើត​មាន​នៅ​ស្រុក​ស្អាង ខេត្ត​កណ្ដាល នៅ​ខេត្ត​កំពង់ចាម និង​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ធំ បាន​បង្ហាញ​ថា គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា បាន​ចាប់​ផ្ដើម​ប្រើ​មធ្យោបាយ​តបត​ដោយ​កម្លាំង​ហិង្សា គឺ​តាម​ពាក្យ​សម្ដី​របស់ លោក ហ៊ុន សែន កន្លង​មក គឺ​វិធី​យក​បន្លា​ជោះ​បន្លា ដែល​វិធី​នេះ​ត្រូវ​រង​ការ​រិះគន់​យ៉ាង​ខ្លាំង​ពី​មជ្ឈដ្ឋាន​នានា។
គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ គ្មាន​កម្លាំង​ទ័ព គ្មាន​កម្លាំង​ប្រដាប់​អាវុធ និង​គ្មាន​បរទេស​ណា​ហ៊ាន​ផ្តល់​អាវុធ​គាំទ្រ​ទៅ​ឲ្យ​ដែរ។ ហើយ​មនុស្ស​ដែល​គាំទ្រ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ភាគ​ច្រើន គឺ​ជា​អ្នក​ស្អប់​ខ្ពើម​អំពើ​អយុត្តិធម៌ បញ្ហា​ពុក​រលួយ ការ​លួច​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ជាតិ និង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ព្រៃ​ឈើ ជាដើម គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ខ្លួន​ឯង​តែង​បាន​ប្រកាស​ថា ការ​តវ៉ា​នានា​របស់​ខ្លួន គឺ​ប្រើ​រូបភាព​អហិង្សា​ដែរ។ តែ​ចំពោះ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​វិញ បាន​ប្រកាស​ថា នឹង​ប្រើ​គ្រប់​មធ្យោបាយ ដើម្បី​ការពារ​សណ្ដាប់ធ្នាប់​សង្គម ការពារ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ និង​ជំនឿ​អ្នក​វិនិយោគ ការពារ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ពិនិត្យ​តាម​ការ​ជាក់ស្តែង គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ នៅ​មាន​ពេល​វេលា និង​ឱកាស​ជាច្រើន​ទៀត ដើម្បី​ផ្ដួល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា តាម​រយៈ​វេទិកា​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​នានា និង​ជាពិសេស បើ​សិន​ជា​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា មិន​អាច​ធ្វើ​ការ​កែ​ទម្រង់​ឆ្លើយ​តប​សេចក្តី​ត្រូវ​ការ​ចាំបាច់​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទេ ប្រហែល​ជា​ចំនួន​កៅអី​ក្នុង​សភា​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា អាច​ចុះ​កាន់​តែ​តិច​ជាង​បច្ចុប្បន្ន​ទៅ​ទៀត។ ប៉ុន្តែ គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ក៏​មិន​ទាន់​ប្រើ​អស់​ស្នៀត​ផ្ដួល​រំលំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ នៅ​ឡើយ។ គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា អាច​ប្រើ​វិធី​ទាក់ទាញ​ទិញ​ទឹក​ចិត្ត​អ្នក​តំណាង​រាស្ត្រ​ជាប់​ឆ្នោត​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ និង​សមាជិក​គណបក្ស​មួយ​ចំនួន ដើម្បី​បំបែក​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ បាន​ទៀត​ផង។ រឿង​ល្បិច​ស្រី​ស្អាត ស្រា​ឆ្ងាញ់ លុយ​សំណូក ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​មហាសាល​នេះ មាន​មនុស្ស​លោក​តិច​ណាស់​ដែល​អាច​លោត​រំលង​បាន។ ហើយ​វិធី​នេះ មនុស្ស​លោក​បាន​ប្រើ​វា​រាប់​រយ​ពាន់​ឆ្នាំ​មក​ហើយ នឹង​នៅ​តែ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ជានិច្ច។
ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា អ្នក​សង្កេតការណ៍​នយោបាយ​ខ្លះ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ នៅ​មិន​ទាន់​មាន​សមត្ថភាព និង​បទ​ពិសោធន៍​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​គ្រប់គ្រាន់​នៅ​ឡើយ​ទេ ពីព្រោះ​ការ​ប្រកួត​ដណ្ដើម​រដ្ឋ​អំណាច វា​ជា​ភារកិច្ច​លំបាក​មួយ​ទៅ​ហើយ ប៉ុន្តែ​ការ​គ្រប់គ្រង​រដ្ឋ​អំណាច​ដឹក​នាំ​មនុស្ស និង​ស្ថាប័ន វា​រឹតតែ​លំបាក​ជាង​ការ​វាយ​ដណ្ដើម​យក​អំណាច​ទៅ​ទៀត។ ប៉ុន្តែ មតិ​មួយ​ទៀត​អោយ​ដឹង​ថា រឿង​សមត្ថភាព​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​ជា​រឿង​ដោយ​ឡែក។ រឿង​សំខាន់ គឺ​សច្ចភាព​នៃ​លទ្ធផល​បោះ​ឆ្នោត ថា​តើ​អ្នក​ណា​ជា​អ្នក​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ពិត​ប្រាកដ។
ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា គេ​សង្កេត​ឃើញ​ថា គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ បាន​បន្ទន់​ជំហរ​របស់​ខ្លួន​ជាច្រើន បន្ទាប់​ពី​ដឹង​ថា គណបក្ស​ប្រជាជន មិន​ព្រម​តាម​ការ​ទាមទារ​របស់​ខ្លួន។ ដំបូង គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ បាន​ទាមទារ​អោយ​បង្កើត​គណៈកម្មាធិការ​ស៊ើប​អង្កេត​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត។ ក្រោយ​ពេល​ធ្វើ​មហា​បាតុកម្ម​ជាច្រើន​ដង និង​ត្រូវ​កម្លាំង​រដ្ឋាភិបាល​ប្រើ​ហិង្សា​បង្ក្រាប ហើយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា នៅ​តែ​មិន​ព្រម ក៏​បន្ថយ​មក​ត្រឹម​ទាមទារ ៤​ចំណុច​ខាង​ក្រោម ដោយ​ទុក​ការ​ទាមទារ​រក​ការ​ពិត​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​មួយ​អន្លើ​សិន។
ទី​១ គឺ​ទាមទារ​អោយ​មាន​ការ​បោះ​ឆ្នោត​មុន​អាណត្តិ។ ទី​២ គឺ​ទាមទារ​អោយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ មាន​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ដូច​គណបក្ស​ប្រជាជន ដែរ។ ទី​៣ គឺ​ទាមទារ​អោយ​មាន​ការ​កែ​ទម្រង់​ការ​បោះ​ឆ្នោត។ ទី​៤ គឺ​ទាមទារ​អោយ​មាន​ចំនួន​សមាជិក​ក្នុង​គណៈកម្មាធិការ​អចិន្ត្រៃយ៍​រដ្ឋសភា​ស្មើ​គ្នា​ជាមួយ​គណបក្ស​ប្រជាជន។ ក្នុង​ចំណោម​ការ​ទាមទារ​ទាំង​បួន​នេះ ចំណុច​ដែល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ទំនង​ជា​មិន​ចង់​យល់​ព្រម​ជាមួយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ នោះ គឺ​ប្រហែល​ជា​ចំណុច​ទី​១ និង​ទី​២ គឺ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​មុន​អាណត្តិ និង​ការ​យល់​ព្រម​អោយ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​មាន​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ផ្ទាល់​ខ្លួន។
ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា លទ្ធផល​នៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​នៃ​គណបក្ស​ទាំង​ពីរ កាល​ពី​ថ្ងៃ​អង្គារ ទី​១៨ កុម្ភៈ ទំនង​ជា​អាច​ជា​ចំណុច​ផ្ដើម​នៃ​ការ​បញ្ចប់​វិបត្តិ​ជាប់​គាំង​នយោបាយ​នៅ​កម្ពុជា ដែល​បាន​អូស​បន្លាយ​ជា​យូរ​ខែ​មក​ហើយ បន្ទាប់​ពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​សកល​កាល​ពី​ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០១៣។ បើ​ទោះ​ជា​មិន​ទាន់​ដឹង​អំពី​លទ្ធផល​ជាក់​លាក់​នៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​រយៈពេល​ជាង ២​ម៉ោង​នោះ​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​តំណាង​គណបក្ស​ទាំង​ពីរ​បាន​ប្រកាស​ក្រោយ​កិច្ច​ប្រជុំ​ថា បាន​ទទួល​ជោគជ័យ​ក្នុង​ការ​ពិភាក្សា​គ្នា​អំពី​កំណែ​ទម្រង់​យន្តការ​បោះ​ឆ្នោត។
ចំពោះ​ស្ថានភាព​នយោបាយ​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន គណបក្ស​ទាំង​ពីរ​ហាក់​បី​ដូច​ជា​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ភាព​ទាល់ច្រក​រៀងៗ​ខ្លួន។ គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ មិន​អាច​ដឹក​នាំ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​អហិង្សា​បាន ដូច​កាល​ពី​មុន ដោយ​មាន​ការ​បង្ក្រាប លុះត្រា​តែ​សម្រេច​ចិត្ត​ថា ហ៊ាន​ប្រឈម​ប្រថុយ​នឹង​ការ​លះ​បង់​ជីវិត។ រីឯ​រដ្ឋាភិបាល​វិញ ក៏​ប្រឈម​នឹង​បញ្ហា​មួយ​ចំនួន​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស ពីព្រោះ​ថា ក្នុង​១​ឆ្នាំៗ រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវ​ការ​ថវិកា​ប្រមាណ ១​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ពី​បរទេស ជា​ប្រភេទ​ជំនួយ​ឥត​ចំណង​ផង និង​ជា​ប្រភេទ​ខ្ចី​បុល​គេ​ផង។ បើ​នៅ​តែ​ជាប់​គាំង​នយោបាយ​បែប​នេះ ប្រហែល​ប្រទេស​ម្ចាស់​ជំនួយ​ធំៗ​មិន​ផ្តល់​អោយ​ទេ។
បើ​និយាយ​ពី​ការ​ចរចា​វិញ ទោះ​ជា​ការ​ចរចា​នយោបាយ​ក្តី ឬ​ការ​ចរចា​អ្វីៗ​ដទៃ​ទៀត​ក្តី គឺ​ភាគី​នីមួយៗ​ត្រូវ​មាន​ការ​លះ​បង់​ខ្លះ ដើម្បី​ទទួល​បាន​អ្វី​ខ្លះ​មក​វិញ។ បើ​គ្មាន​ការ​សម្រួល និង​ការ​លះ​បង់​ខ្លះ​ទេ វា​មិន​មែន​ជា​ការ​ចរចា​ទេ នេះ​ជា​គោលការណ៍​នៃ​ការ​ចរចា។ គឺ​ភាគី​មួយ​មិន​អាច​យក​ឈ្នះ​អោយ​បាន ឬ​សម្រេច​អោយ​បាន​នូវ​អ្វី​ដែល​ខ្លួន​ចង់​បាន​ទាំងអស់​នោះ​ទេ។ អ្វី​ដែល​សំខាន់​ដែល​ម្ចាស់​ឆ្នោត​មើល​ឃើញ​ទាំង​អន្ទះសា​នៅ​ពេល​នេះ គឺ​ភាគី​នៃ​បក្ស​នយោបាយ​ទាំង​ពីរ​ត្រូវ​ទុក​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ខ្ពស់​ជាង​ប្រយោជន៍​បក្ស និង​ប្រយោជន៍​បុគ្គល៕



No comments:

Post a Comment