អាស៊ាន នឹងធ្វើ សមាហរណកម្ម តាមផែនការ កំណត់
VOA | ១ កក្កដា ២០១៤
ភ្នំពេញ — អាស៊ាន បានកំណត់ កាលបរិច្ឆេទ របស់ខ្លួន ថា នឹងកសាង សមាហរណកម្ម សេដ្ឋកិច្ច ក្នុងចំណោម បណ្តាប្រទេស ជាសមាជិកខ្លួន ឲ្យបាន។
ប៉ុន្តែ មន្ត្រីកាទូត និងអ្នកវិភាគ យល់ថា វិបត្តិ នយោបាយ ផ្ទៃក្នុង
និងទំនាស់ព្រំដែន រវាង សមាជិក អាស៊ាន អាចប៉ះពាល់ ដល់សមាហរណកម្ម កម្រិតតំបន់ មួយនេះ។
អាស៊ាន នៅមានបញ្ហា សន្តិសុខ និងនយោបាយ ផ្ទៃក្នុងច្រើន ដែលអាច ប៉ះពាល់ ដល់សមាហរណកម្ម របស់ខ្លួន នៅចុងឆ្នាំ ២០១៥ នេះ បើ តាមមន្ត្រីការទូត ជាន់ខ្ពស់ អាស៊ានម្នាក់។
សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថា «អាស៊ាន» ដែលមានសមាជិក ចំនួន១០ប្រទេសបានដាក់កាលបរិច្ឆេទថានឹងសម្រេចឲ្យបានសមាហរណកម្ម របស់ខ្លួនក្នុងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច សង្គមវប្បធម៌ និង សមាហរណកម្មនយោបាយសន្តិសុខនៅចុងឆ្នាំក្រោយនេះ។
លោកបណ្ឌិត Hassan Wirajuda ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌូណេស៊ីប្រចាំកម្ពុជានិងជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង ការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបានថ្លែងក្នុងសន្និសីទមួយដែលរៀបចំឡើងដោយ វិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការនិងសន្តិភាពនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ ថា ការណ៍ដែលអាស៊ាននៅមានបញ្ហានយោបាយសន្តិសុខគឺដោយសារបញ្ហាគម្លាត នយោបាយក្នុងចំណោមរដ្ឋជាសមាជិករបស់ខ្លួន។
«ដោយសារ តែ ភាពខុសគ្នា នៃប្រទេស ជាសមាជិក អាស៊ាន ជុំវិញ ការវិវឌ្ឍ នយោបាយ របស់ ប្រទេសខ្លួន ដែលខ្លះ ជាប្រទេស ប្រជាធិបតេយ្យ, ខ្លះ ពាក់កណ្ដាល ប្រជាធិបតេយ្យ, និងខ្លះទៀត ជារដ្ឋាភិបាល ផ្ដាច់ការ ដែលធ្វើ ឱ្យសមាហរណកម្ម នយោបាយ សន្តិសុខ ជាប្រធានបទ រសើប របស់ សមាជិកខ្លះ។ ប៉ុន្តែ តាំងពីធម្មនុញ្ញ អាស៊ាន និងគោលដៅ អាស៊ាន ត្រូវ បានអនុម័ត, យើង មានការឈាន ទៅមុខ គួរឲ្យកត់សម្គាល់ ថ្វីបើ មិនលឿន ដូចអ្វី ដែលយើង ចង់បាន ក៏ដោយ។»
បញ្ហាសន្តិសុខនិងនយោបាយរបស់អាស៊ាន ត្រូវគេមើលឃើញថាបានជាប់ទាក់ទងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយបញ្ហាសិទ្ធិ មនុស្សនិងការត្រលប់ក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសជាសមាជិក មួយចំនួន ដូចជាការឡើងកាន់អំណាចដោយរបបយោធានៅប្រទេសថៃ ការបញ្ជូន ពលករខ្មែរពីប្រទេសថៃដោយបង្ខំ និងបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលជា បន្តបន្ទាប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងម៉ាឡេស៊ី និងទំនាស់ជនជាតិភាគតិច ក្នុងប្រទេសភូមាជាដើម។ក្រៅពីទំនាស់ផ្ទៃក្នុង អាស៊ាននាពេលកន្លង មកក៏បានអាកខានក្នុងការដោះស្រាយទំនាស់រវាងរដ្ឋជាសមាជិកខ្លួនផង ដែរ ដូចជាទំនាស់សមុទ្រចិនខាងត្បូង និងទំនាស់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហាររវាងកម្ពុជានិងថៃដែលវិវត្តទៅ ជាអំពើហិង្សាតាមព្រំដែនជាដើម។
លោក Hassan Wirajuda បានអត្ថាធិប្បាយដោយប្រុងប្រយ័ត្នថាប្រសិនបើបញ្ហាទាំងនោះនៅតែ បន្ត វាអាចប៉ះពាល់ដល់សមាហរណកម្មអាស៊ាននាពេលខាងមុខ។
«យើងត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហាអ្វីគ្រប់បែបយ៉ាងរួមបញ្ចូលទាំង ជម្លោះព្រំដែនដែលប្រទេសជាសមាជិកយើងមួយចំនួនកំពុងជួបប្រទះ និង ព្យាយាមដោះស្រាយដោះសន្តិវិធី។ កុំបន្តបញ្ហាទាំងនោះដល់មនុស្ស ជំនាន់ក្រោយ។ នេះជាគោលការណ៍ដែលប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីប្រកាន់ខ្ជាប់បើមិន ដូច្នេះទេ យើងមិនមិនអាចបង្កើតសហគមន៍ដែលរឹងមាំនិងប្រកបដោយ សាមគ្គីភាពមួយក្នុងចំណោមពួកយើងបានទេ។»
យ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកការទូតនេះបានកត់សំគាល់ថាថ្វីបើមានការយឺត យ៉ាវ អាស៊ានមានការវិវត្តជាជំហានៗសម្រាប់បញ្ហានយោបាយសន្តិសុខនេះ ដែលលោកបានលើកជាឧទាហរណ៍ថាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានមានការអធ្យាស្រ័យ និងនិយាយពីបញ្ហានយោបាយនិងសិទ្ធិមនុស្សជាមួយគ្នាដោយបើកចំហជាង មុន។
លោក ពូ សុធីរៈ នាយកប្រតិបត្តិវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការនិង សន្តិភាព ក៏បានអះអាងថាអាស៊ាននៅមានបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុងនិង ទំនាស់ក្នុងតំបន់ច្រើនដែលត្រូវដោះស្រាយ ប៉ុន្តែលោកយល់ថាអាស៊ានមិន គួរពន្យាកាលបរិច្ឆេទនៃសមាហរណកម្មរបស់ខ្លួនដោយសារវិបត្តិទាំងអស់ នេះទេ។
«ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានគេកំណត់យកថ្ងៃហ្នឹងហើយ មិនអាចលើក ទេ ប៉ុន្តែគេបន្តធ្វើទៀត គេមិនបានឈប់ធ្វើត្រឹមប៉ុណ្ណឹងឯណា។ មិន មែនមានតែខ្មែរយើងទេដែលតាមគេមិនទាន់ ប្រទេសឡាវ ប្រទេស ភូមា វៀតណាម។ យើងត្រូវប្រឹងថែមទៀតទៅ។យើងធ្វើម៉េចសម្រេចឱ្យបានយើង ត្រូវប្រឹងជាមួយគេទៅ។ ការកសាងសមាហរណកម្មអាស៊ានដូចជារទេះភ្លើង មួយអញ្ចឹង បើយើងមិនធ្វើអ្វីទេ វាហ្នឹងបើកទៅចោលយើងហើយ។»
លោក កុយ កួង អ្នកនាំពាក្យនៃក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាមិនអាចទំនាក់ទំនងដើម្បីស្នើអត្ថាធិប្បាយបានទេនៅថ្ងៃនេះ៕
អាស៊ាន នៅមានបញ្ហា សន្តិសុខ និងនយោបាយ ផ្ទៃក្នុងច្រើន ដែលអាច ប៉ះពាល់ ដល់សមាហរណកម្ម របស់ខ្លួន នៅចុងឆ្នាំ ២០១៥ នេះ បើ តាមមន្ត្រីការទូត ជាន់ខ្ពស់ អាស៊ានម្នាក់។
សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ហៅកាត់ថា «អាស៊ាន» ដែលមានសមាជិក ចំនួន១០ប្រទេសបានដាក់កាលបរិច្ឆេទថានឹងសម្រេចឲ្យបានសមាហរណកម្ម របស់ខ្លួនក្នុងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច សង្គមវប្បធម៌ និង សមាហរណកម្មនយោបាយសន្តិសុខនៅចុងឆ្នាំក្រោយនេះ។
លោកបណ្ឌិត Hassan Wirajuda ឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌូណេស៊ីប្រចាំកម្ពុជានិងជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង ការបរទេសឥណ្ឌូណេស៊ីបានថ្លែងក្នុងសន្និសីទមួយដែលរៀបចំឡើងដោយ វិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការនិងសន្តិភាពនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ ថា ការណ៍ដែលអាស៊ាននៅមានបញ្ហានយោបាយសន្តិសុខគឺដោយសារបញ្ហាគម្លាត នយោបាយក្នុងចំណោមរដ្ឋជាសមាជិករបស់ខ្លួន។
«ដោយសារ តែ ភាពខុសគ្នា នៃប្រទេស ជាសមាជិក អាស៊ាន ជុំវិញ ការវិវឌ្ឍ នយោបាយ របស់ ប្រទេសខ្លួន ដែលខ្លះ ជាប្រទេស ប្រជាធិបតេយ្យ, ខ្លះ ពាក់កណ្ដាល ប្រជាធិបតេយ្យ, និងខ្លះទៀត ជារដ្ឋាភិបាល ផ្ដាច់ការ ដែលធ្វើ ឱ្យសមាហរណកម្ម នយោបាយ សន្តិសុខ ជាប្រធានបទ រសើប របស់ សមាជិកខ្លះ។ ប៉ុន្តែ តាំងពីធម្មនុញ្ញ អាស៊ាន និងគោលដៅ អាស៊ាន ត្រូវ បានអនុម័ត, យើង មានការឈាន ទៅមុខ គួរឲ្យកត់សម្គាល់ ថ្វីបើ មិនលឿន ដូចអ្វី ដែលយើង ចង់បាន ក៏ដោយ។»
បញ្ហាសន្តិសុខនិងនយោបាយរបស់អាស៊ាន ត្រូវគេមើលឃើញថាបានជាប់ទាក់ទងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយបញ្ហាសិទ្ធិ មនុស្សនិងការត្រលប់ក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសជាសមាជិក មួយចំនួន ដូចជាការឡើងកាន់អំណាចដោយរបបយោធានៅប្រទេសថៃ ការបញ្ជូន ពលករខ្មែរពីប្រទេសថៃដោយបង្ខំ និងបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលជា បន្តបន្ទាប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជានិងម៉ាឡេស៊ី និងទំនាស់ជនជាតិភាគតិច ក្នុងប្រទេសភូមាជាដើម។ក្រៅពីទំនាស់ផ្ទៃក្នុង អាស៊ាននាពេលកន្លង មកក៏បានអាកខានក្នុងការដោះស្រាយទំនាស់រវាងរដ្ឋជាសមាជិកខ្លួនផង ដែរ ដូចជាទំនាស់សមុទ្រចិនខាងត្បូង និងទំនាស់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហាររវាងកម្ពុជានិងថៃដែលវិវត្តទៅ ជាអំពើហិង្សាតាមព្រំដែនជាដើម។
លោក Hassan Wirajuda បានអត្ថាធិប្បាយដោយប្រុងប្រយ័ត្នថាប្រសិនបើបញ្ហាទាំងនោះនៅតែ បន្ត វាអាចប៉ះពាល់ដល់សមាហរណកម្មអាស៊ាននាពេលខាងមុខ។
«យើងត្រូវតែដោះស្រាយបញ្ហាអ្វីគ្រប់បែបយ៉ាងរួមបញ្ចូលទាំង ជម្លោះព្រំដែនដែលប្រទេសជាសមាជិកយើងមួយចំនួនកំពុងជួបប្រទះ និង ព្យាយាមដោះស្រាយដោះសន្តិវិធី។ កុំបន្តបញ្ហាទាំងនោះដល់មនុស្ស ជំនាន់ក្រោយ។ នេះជាគោលការណ៍ដែលប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីប្រកាន់ខ្ជាប់បើមិន ដូច្នេះទេ យើងមិនមិនអាចបង្កើតសហគមន៍ដែលរឹងមាំនិងប្រកបដោយ សាមគ្គីភាពមួយក្នុងចំណោមពួកយើងបានទេ។»
យ៉ាងណាក៏ដោយអ្នកការទូតនេះបានកត់សំគាល់ថាថ្វីបើមានការយឺត យ៉ាវ អាស៊ានមានការវិវត្តជាជំហានៗសម្រាប់បញ្ហានយោបាយសន្តិសុខនេះ ដែលលោកបានលើកជាឧទាហរណ៍ថាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានមានការអធ្យាស្រ័យ និងនិយាយពីបញ្ហានយោបាយនិងសិទ្ធិមនុស្សជាមួយគ្នាដោយបើកចំហជាង មុន។
លោក ពូ សុធីរៈ នាយកប្រតិបត្តិវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការនិង សន្តិភាព ក៏បានអះអាងថាអាស៊ាននៅមានបញ្ហានយោបាយផ្ទៃក្នុងនិង ទំនាស់ក្នុងតំបន់ច្រើនដែលត្រូវដោះស្រាយ ប៉ុន្តែលោកយល់ថាអាស៊ានមិន គួរពន្យាកាលបរិច្ឆេទនៃសមាហរណកម្មរបស់ខ្លួនដោយសារវិបត្តិទាំងអស់ នេះទេ។
«ថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានគេកំណត់យកថ្ងៃហ្នឹងហើយ មិនអាចលើក ទេ ប៉ុន្តែគេបន្តធ្វើទៀត គេមិនបានឈប់ធ្វើត្រឹមប៉ុណ្ណឹងឯណា។ មិន មែនមានតែខ្មែរយើងទេដែលតាមគេមិនទាន់ ប្រទេសឡាវ ប្រទេស ភូមា វៀតណាម។ យើងត្រូវប្រឹងថែមទៀតទៅ។យើងធ្វើម៉េចសម្រេចឱ្យបានយើង ត្រូវប្រឹងជាមួយគេទៅ។ ការកសាងសមាហរណកម្មអាស៊ានដូចជារទេះភ្លើង មួយអញ្ចឹង បើយើងមិនធ្វើអ្វីទេ វាហ្នឹងបើកទៅចោលយើងហើយ។»
លោក កុយ កួង អ្នកនាំពាក្យនៃក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាមិនអាចទំនាក់ទំនងដើម្បីស្នើអត្ថាធិប្បាយបានទេនៅថ្ងៃនេះ៕
No comments:
Post a Comment