រដ្ឋាភិបាល កម្ពុជា មិនបាន អនុវត្ត តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ទាំងស្រុងទេ ជាង២០ ឆ្នាំនេះ
RFA / វិទ្យុ អាស៊ី សេរី | ២៤ កញ្ញា ២០១៤
ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទ សម្ដេច ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី
ថតរូប ជាមួយ អ្នកតំណាងរាស្ត្រ គណបក្ស ប្រជាជន កម្ពុជា
នៅខាងមុខ អគារ រដ្ឋសភា ក្នុងរាជធានី ភ្នំពេញ កាលពីព្រឹក ថ្ងៃ ២៣
កញ្ញា ២០១៣។ RFA/Van Vichar
រដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺ ជាច្បាប់កំពូល របស់រដ្ឋ ដែលមាន ក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ មានសមត្ថកិច្ច ធានា, ការពារ, គោរព រដ្ឋធម្មនុញ្ញ បកស្រាយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ ដែលរដ្ឋសភា បានអនុម័ត និងព្រឹទ្ធសភា បានពិនិត្យ ចប់សព្វគ្រប់ ហើយ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងរយៈពេល ជាង២០ឆ្នាំ មកនេះ អ្នកច្បាប់ និង អនុប្រធានសភា ខ្លួនឯងផង លើកឡើងថា ការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលកន្លងមកនេះ មិនបានអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានទាំងស្រុងទេ។
អ្នកជំនាញ ខាងវិទ្យាសាស្ត្រ នយោបាយ, អ្នកច្បាប់ លើកឡើង ថា, ត្បិតតែ កម្ពុជា អនុវត្តតាម រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដូច ដែលមានចែង ក្នុងមាត្រា១ ប្រទេស កម្ពុជា ជាព្រះរាជាណាចក្រ ទ្រង់ ប្រតិបត្តិតាម រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងតាម លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស។ ក៏ប៉ុន្តែ បញ្ហា ជាច្រើនទៀត ដែលរដ្ឋាភិបាល ដឹកនាំផ្ទុយ ពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ថ្ងៃ ទី២៤ កញ្ញានេះ ជាខួបលើក ទី២១ ហើយ ដែលក្រុមប្រឹក្សា ធម្មនុញ្ញ ប្រកាស ឲ្យប្រើ កាលពីថ្ងៃ ទី២៤ កញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣។
លោក បណ្ឌិត សុខ ទូច ជាអ្នកជំនាញខាងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យ មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញជាច្បាប់កំពូលរបស់រដ្ឋមានខ្លឹមសារល្អណាស់ តែការអនុវត្តរបស់រដ្ឋាភិបាល បានប្រមាណ២០%ប៉ុណ្ណោះ។ លោកបញ្ជាក់ថា មិនបានអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញទេ ដូចជាករណី រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការបាញ់សម្លាញ់មនុស្សក្រៅ ប្រព័ន្ធច្បាប់ សិទ្ធិសេរីភាពអ្នកសារព័ត៌មាន ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលខុសរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ធ្វើឡើងតាមឆន្ទៈរបស់អ្នកនយោបាយ។ល។។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញជាច្បាប់កំពូល និងជាមូលដ្ឋានគតិយុទ្ធសំខាន់បំផុតសម្រាប់ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ អគ្គលេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ និងចងក្រងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះឡើង ដើម្បី បម្រើសេចក្ដីត្រូវការរបស់មន្ត្រីរាជការស៊ីវិល និងយោធិន ជាអ្នកគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ ក្រោមជាតិ យកទៅគោរពប្រតិបត្តិ ពេលបំពេញការងារតាមវិស័យ ឬជំនាញនីមួយៗ ដោយធានា ឲ្យស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ការរៀបចំចងក្រងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ អគ្គលេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានធ្វើការស្រាវជ្រាវរក សំណៅដើមពីមន្ទីររដ្ឋសភា ក្រោយពេលដែលសភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័តរួចនៅថ្ងៃទី២១កញ្ញា និងបានប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ដោយព្រះរាជក្រមនៅថ្ងៃសុក្រទី២៤កញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣។
លោក បណ្ឌិត សុខ ទូច បន្ថែមថា គិតចាប់ពីថ្ងៃប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់មក រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ ត្រូវបាន សភាបានធ្វើវិសោធនកម្មជាច្រើនលើក ពិសេសសភាបានធ្វើវិសោធនកម្មឲ្យបោះឆ្នោតជាកញ្ចប់ នៅឆ្នាំ២០០៤ ដែលជាសកម្មភាពមួយផ្ទុយខុសឆ្គងនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។ លោក លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលដើរតួខ្លួនឯងសំខាន់ជាងច្បាប់ ដែលប្រើប្រាស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីបំរើផលប្រយោជន៍នយោបាយរបស់ខ្លួន។
ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា បានបង្កើតរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាច្រើនដំណាក់កាល ពិសេសនៅពេល ផ្លាស់របបគ្រប់គ្រង។ ហើយការរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាលើកដំបូងបង្អស់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៤៧។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញទី២ ត្រូវបង្កើតនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧២ ដែលកាលណោះបានផ្លាស់ប្ដូររបបដឹកនាំពីរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ទៅជារបបសាធារណរដ្ឋ។ មកដល់ឆ្នាំ១៩៧៦ របបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យបានបង្កើតរដ្ឋធម្មនុញ្ញមួយទៀត ដោយផ្លាស់ប្ដូរទៅជារបបកុម្មុយនិស្ត។
ចំណែករដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី៤ បានបង្កើតនៅឆ្នាំ១៩៨១ គឺក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា។ ឯរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី៥ គឺកើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៩ ក្នុងរបបរដ្ឋកម្ពុជា។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញចុងក្រោយនេះគឺបង្កើតក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ ចេញពីការបោះឆ្នោត នៅក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស។ បច្ចុប្បន្នរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះមាន ១៥៨មាត្រា និង ១៦ជំពូក។
នៅដំណាក់កាលជាប់គាំងនយោបាយអូសបន្លាយពេលជិត១ឆ្នាំគឺនៅ ពេលគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំង ពីរត្រូវរ៉ូវគ្នាកាលពីថ្ងៃទី២២កក្កដាឆ្នាំ១០១៤ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ ព្រមព្រៀងគ្នាធ្វើវិសោធនកម្មមាត្រា៧៦ និង បន្ថែមជំពូកទី១៥ថ្មីទៀត។ ដែលការធ្វើវិសោធកម្មនេះ គណៈកម្មការជំនាញគណបក្សទាំងពីរកំពុងដំណើរការនៅឡើយ។
អនុប្រធានទី១រដ្ឋសភានិងជាអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ទទួលស្គាល់ថា ការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលជាង២០ឆ្នាំមកនេះ រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់គោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានពេញ លេញនៅឡើយ។ លោក កឹម សុខា បានលើកពីចំណុចធំមួយចំនួនដូចជា រដ្ឋាភិបាលមិនបានធ្វើ សមាជជាតិ១ឆ្នាំម្ដង ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះឡើយ។ ក្រៅពីនេះទៀត បញ្ហាអធិបតេយ្យ ភាព បូរណភាពទឹកដី និង ឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការជាដើម។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និង ជាប្រធានគណៈកម្មការ កិច្ចការបរទេស សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ឃោសនាការ និងព័ត៌មាននៃរដ្ឋសភា និងអតីតជាសមាជិកសភាធម្មនុញ្ញផងនោះ លោក ឈាង វុន អះអាងថារដ្ឋាភិបាល បានអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានល្អ។ លោកបញ្ជាក់ថារដ្ឋាភិបាល បានធានានូវ សន្តិសុខ និងស្ថេរភាពសង្គម។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី ប្រធានគណៈកម្មាធិការពង្រឹងវិស័យច្បាប់ ដើម្បីការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លោក ហ៊ាង ឫទ្ធី មានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងថាការអនុវត្តរដ្ឋធម្មនុញ្ញល្អនេះ គ្រាន់តែជាទ្រឹស្ដី ទេ ដោយលោកបានលើកឧទាហរណ៍មកបញ្ជាក់ថា ការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញម្ដងហើយ ម្ដងទៀតនោះ ពិសេសការធ្វើវិសោធនធម្មនុញ្ញពីការបោះឆ្នោតអនុម័តពីសំឡេង២ភាគ៣ ទៅសំឡេង៥០%បូក១ ការកែនេះគឺរុញច្រានឲ្យកម្ពុជាងាកចេញពីប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក បណ្ឌិត ហ៊ាង ឫទ្ធី បានលើកវាក្យខ័ណ្ឌទី២ មាត្រា១នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញថា ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជារដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាព សន្តិភាព អព្យាក្រឹត្យ អចិន្ត្រៃយ៍មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ លោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលមិនបានធានាឲ្យកម្ពុជា មានអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួននោះ ឡើយ។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញកើតចេញពីសភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័ត។ បន្ទាប់ពីសភាធម្មនុញ្ញបានអនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ សភាធម្មនុញ្ញក៏បានប្រែក្លាយទៅជារដ្ឋសភា ដែលបានកើតមកពីការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យលើកដំបូង ដែលរៀបចំដោយអ៊ុនតាក់អាណត្តិទី១ឆ្នាំ១៩៩៣។ នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ បានធានាឲ្យ ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិផ្ដល់មតិយោបល់លើក សេចក្ដី ព្រាងច្បាប់ ឬសេចក្ដីស្នើច្បាប់ មុនការអនុម័តតាមរយៈតំណាងរាស្ត្រ របស់ខ្លួនមុនដាក់ឲ្យសភាអនុម័ត និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត៕
No comments:
Post a Comment