 |
| លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងក្នុងសន្និសីទ ពាណិជ្ជកម្ម នារាជធានី ភ្នំពេញ កាលពីព្រឹក ថ្ងៃទី៦ តុលា ២០១៤។
RFA/An Sithav
|
របាយការណ៍ នៃការ កាន់អំណាច របស់លោក ហ៊ុន សែន រយៈពេល ៣០ឆ្នាំ
RFA / វិទ្យុ អាស៊ី សេរី | ១៣ មករា ២០១៥
អង្គការនេះ បង្ហាញថា លោក ហ៊ុន សែន គឺ ជាមេដឹកនាំ ដែលជាប់ចំណាត់ ថ្នាក់ទី៦ ក្នុងចំណោម អ្នកដឹកនាំ កាន់ដំណែង យូរជាងគេ ក្នុងពិភពលោក។ អង្គការនេះ បានចាត់ទុក លោក ថា, ជាមេដឹកនាំ កាន់អំណាច យូរ ដោយប្រើប្រាស់ មធ្យោបាយ សំខាន់ៗ មួយចំនួន, រួមមាន ការប្រើអំពើហិង្សា, ការគាបសង្កត់, និងអំពើ ពុករលួយ។ យ៉ាងណា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ច្រានចោល របាយការណ៍នេះ ដោយចាត់ទុក អង្គការនេះ ថា, ព្យាយាម បង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋាភិបាល។
ក្នុងរបាយការណ៍ ដែលមានកម្រាស់ ជាង៧០ទំព័រ របស់ អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) បានរៀបរាប់ ពីជីវិត ក្នុងឆាក នយោបាយ របស់លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលអាច កាន់កាប់ អំណាចបានយូរ គឺ នឹងចូលដល់ ៣០ឆ្នាំ នៅពេលនេះ។
របាយការណ៍ របស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ បានលើកឡើង ចំណុច ជាច្រើន ពាក់ព័ន្ធ ដល់ការ ប្រើប្រាស់ អំណាច របស់លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បី រក្សាតំណែង ចាប់តាំង ពីពេល លោក បានកាន់តំណែង ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី កាលពីឆ្នាំ ១៩៨៥។
របាយការណ៍ ដដែល លើកឡើងទៀត ថា, លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវ ដាក់បញ្ចូល ក្នុងចំណោម អ្នកដឹកនាំ ដែលឋិត ក្នុងតំណែង តាមរយៈ ការប្រើប្រាស់ អំពើហិង្សា ក្នុងចេតនា នយោបាយ គ្រប់គ្រង កងកម្លាំង ប្រដាប់អាវុធ, គៃបន្លំ ការបោះឆ្នោត, ប្រព្រឹត្ត អំពើ ពុករលួយ ធ្ងន់ធ្ងរ, និងមាន ការគាំទ្រ ពីបរទេស គឺ រដ្ឋាភិបាល ទីក្រុង ហាណូយ ដែលជ្រើសរើសលោក ឲ្យកាន់តំណែង និងអាចបន្ត តំណែង ទៅមុខទៀត ស្របតាម ការអះអាង របស់ លោក ហ៊ុន សែន នៅពេល កន្លងទៅ។
របាយការណ៍ បញ្ជាក់ទៀត ថា, នៅក្នុង ផ្នែកខ្លះ លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហាញ ឲ្យឃើញ ថា, បានខិតខំ ប្រឹងប្រែង ក្នុងឋានៈ ជាអ្នកដឹកនាំ វ័យក្មេង ក្នុងការនាំប្រទេស ត្រឡប់ទៅឆាក អន្តរជាតិ និងបាន សម្របសម្រួល ឲ្យមាន កិច្ចព្រមព្រៀង ក្រុងប៉ារីស កាលពីឆ្នាំ ១៩៩១។ ប៉ុន្តែ ក្នុងស្ថានភាព ពិត គឺ ផ្ទុយគ្នា ទៅវិញទេ, ដ្បិត ក្នុងតួនាទី ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ជំនួស ឲ្យការ ប្រើប្រាស់ តួនាទី ដើម្បី កែលំអ វិស័យ សុខាភិបាល, ការអប់រំ, និងបទដ្ឋាន រស់នៅ របស់ ពលរដ្ឋ, លោក ហ៊ុន សែន បានពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដ៏ធ្ងន់ធ្ងរទៅវិញ រួមមានអំពើកាប់សម្លាប់ក្រៅច្បាប់ ទារុណកម្ម ការចាប់ឃុំខ្លួន ត្រួតត្រា រារាំងសេរីភាពសមាគម ការជួបប្រជុំ និងការបង្កើតបណ្ដាញស៊ើបការ រាយការណ៍នៅពេញប្រទេស ក្នុងគោលបំណងបំភិតបំភ័យ បំភ័ន្តសាធារណៈមតិ។ យុទ្ធសាស្ត្រចម្បងជាងគេរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺការគំរាមកំហែង និងប្រើប្រាស់កម្លាំង។
ក្នុងពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន កាន់អំណាចមានសកម្មជននយោបាយបក្សប្រឆាំង អ្នកសារព័ត៌មាន មេដឹកនាំសហជីពជាច្រើននាក់ត្រូវបានសម្លាប់ដោយចេតនានយោបាយ។ ករណីខ្លះដែលឃាតកត្រូវគេស្គាល់ ប៉ុន្តែពុំត្រូវស៊ើបអង្កេត ចោទប្រកាន់ ឬដាក់ទោសឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័សនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ទិត សុធា មានប្រសាសន៍ថា របាយការណ៍របស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ជារបាយការណ៍បំផ្លើសការពិត ព្យាយាមបំភ្លេចរាល់សមិទ្ធផលដែលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបាន៖ «របាយការណ៍ នេះ បំភ្លេចចោល ទាំងស្រុង នូវវីរភាព គ្មាន ពីរ របស់ ថ្នាក់ដឹកនាំ ដែលបាន តស៊ូ លះបង់ បូជាអាយុជីវិត រហូតធានាបាន នូវសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍ មកដល់ បច្ចុប្បន្ននេះ, សុទ្ធតែ មានឫសគល់ នៃបញ្ហាដែលជាកត្តាប្រវត្តិសាស្ត្រពិតប្រាកដ។ ប៉ុន្តែ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ នេះ ជាទម្លាប់គាត់ តែងតែ ខ្វាក់ភ្នែក ជុំវិញ សភាពការណ៍ ពិត, ហើយ គាត់ តែងតែ និយាយបំផ្លើស នូវព័ត៌មាន ដែលបាន កើតឡើង ក្នុងសង្គម កម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន។»
ទោះយ៉ាងណារបាយការណ៍នោះបានកត់ត្រាពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សដែលពាក់ ព័ន្ធនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលអាចចាត់ទុកជាបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិចាប់តាំងពីលោកបាន កាន់តួនាទីជាមេបញ្ជាការទ័ពខ្មែរក្រហម ក្នុងអំឡុងទសវត្ស៧០ ចំពោះការប្រព្រឹត្តប្រឆាំងជនជាតិចាម។ នៅក្នុងទសវត្ស៨០ ពេលលោកធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធនឹងការងារដោយបង្ខំ និងឃុំឃាំងមនុស្សជាប្រព័ន្ធ។ លុះក្នុងទសវត្ស៩០ លោកបានពាក់ព័ន្ធនឹងការកាប់សម្លាប់ក្រៅច្បាប់ក្នុងរដ្ឋប្រហារ ការគប់គ្រាប់បែកលើហ្វូងបាតុករ។ ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ លោកបានរារាំងដំណើរការរបស់សាលាក្ដីកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម មិនគោរពគោលការណ៍នៃការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ លោកហាក់បំភ្លេចចោលអនុសញ្ញាអន្តរជាតិស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកបានផ្ដល់សច្ចាប័ន រួមនឹងការគំរាមកំហែងជាច្រើនទៀតទៅអ្នកនយោបាយ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល។ ស្របគ្នានេះកម្ពុជា ត្រូវរាយការណ៍ថា ប្រឈមនឹងបញ្ហាពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរ រីឯលោក ហ៊ុន សែន មានទ្រព្យសម្បត្តិរាប់រយលានដុល្លារតែក្នុងរយៈពេលដែលលោកលេចមុខ ក្នុងតួនាទីដឹកនាំគិតពីឆ្នាំ១៩៧៩។
លោក ទិត សុធា បន្តថា របាយការណ៍របស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ បង្ហាញថា អង្គការនេះនៅតែបន្តផ្សព្វផ្សាយបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់ប្រមុខដឹក នាំ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងឆាកអន្តរជាតិ តាមនិន្នាការប្រឆាំង៖ «ក្រុមប្រឆាំង គេ បានសហការគ្នា យ៉ាងស្អិតល្មួត ក្នុងការផ្គុំ នូវរបាយការណ៍ មួលបង្កាច់ ដើម្បី សម្អុយកេរ្តិ៍ឈ្មោះ នរណាមួយ, ជាពិសេស គឺ គេ ប៉ុនប៉ង សម្អុយកេរ្តិ៍ឈ្មោះ រាជរដ្ឋាភិបាលនេះ យូរមក ហើយ។»
នៅទំព័រ ចុងក្រោយ របស់ របាយការណ៍ បានបញ្ជាក់ ថា របាយការណ៍នេះ ស្រាវជ្រាវ នឹងសរសេរដោយនាយកប្រចាំតំបន់អាស៊ី នៃអង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លោក ប្រ៊ែដ អាដាម (Brad Adams) និងក្រុមការងាររបស់លោក។ ក្នុងរបាយការណ៍ក៏បានលើកឡើងនូវអនុសាសន៍មួយចំនួនទៅសហគមអន្តរជាតិ ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីអនុវត្តជំរុញអោយមានការផ្លាស់ប្ដូរគាំទ្រដល់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលចង់បានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ នីតិរដ្ឋបញ្ចប់អំពើពុករលួយ និងការរំលោភដីធ្លី មិនថា ក្នុងការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឬក្នុងអាណត្តិដឹកនាំរបស់អ្នកផ្សេងឡើយ។
ការចូលប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន
របាយការណ៍ជាភាសាអង់គ្លេសចំនួន ៧៣ទំព័ររបស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ រៀបរាប់អំពីប្រវត្តិនៃការចូលប្រឡូកក្នុងនយោបាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន តាំងពីដើមទសវត្សរ៍ ឆ្នាំ១៩៧០ រហូតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងនោះរួមមានជីវប្រវត្តិរបស់លោក ហ៊ុន សែន ព្រមទាំងដំណើរជីវិតរបស់លោកក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមទាក់ទងផែនការ «ក៥» នៅសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា ផងដែរ។
សូម ស្ដាប់ សេចក្ដីរាយការណ៍ របស់លោក យាង សុជាមេត្តា៖
ការប្រើប្រាស់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងសម័យអ៊ុនតាក់និងឆ្នាំ១៩៩៧
ក្នុងផ្នែកបន្តទៀតនេះ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ បានលើកឡើងអំពីការប្រើប្រាស់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងពេលដែលអាជ្ញាធរបណ្ដោះ អាសន្នរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ឬ អ៊ុនតាក់ (UNTAC) បានមកកម្ពុជា ដោយគិតពីឆ្នាំ១៩៩២ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៣ និងអំពើហិង្សាក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧។
តើអង្គការនេះបានកត់ត្រាអ្វីខ្លះពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅក្នុងពេលដែលអ៊ុនតាក់ ចូលមកកម្ពុជា និងបញ្ហានយោបាយក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧?
សូមស្ដាប់សេចក្ដីរាយការណ៍របស់អ្នកស្រី សុ ជីវី៖
អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ បានរៀបរាប់ថា ដើម្បីស្វាគមន៍ការមកដល់របស់អ៊ុនតាក់ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបង្កើតក្រុមការងារពិសេស ដើម្បីវាយប្រហារ គំរាមកំហែង និងបំភិតបំភ័យគណបក្សនយោបាយមួយចំនួន រួមមានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរីនិយមព្រះពុទ្ធសាសនា ក្រុមខ្មែរក្រហម និងក្រុមប្រឆាំងដទៃទៀត។ ក្នុងរយៈពេលនេះ លោក ហ៊ុន សែន នៅតែបន្តធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រី និងកាន់កាប់កងទ័ព។
អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ បានសំអាងរបាយការណ៍ចុងក្រោយមួយរបស់អ៊ុនតាក់ ដែលរៀបរាប់ពីអំពើហិង្សាដែលប្រព្រឹត្តដោយកងកម្លាំងនៃគណបក្ស ប្រជាជនកម្ពុជា។ ស្របគ្នានេះបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលបន្តការងារពីសាធារណរដ្ឋកម្ពុជា ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការប៉ុនប៉ងសម្លាប់ក្រុមនយោបាយប្រឆាំង ចំនួនជិត ៤០ករណី និងពលរដ្ឋជាជនស៊ីវិលជាង ២០ករណីទៀតនៅមុនពេលបោះឆ្នោតជាតិអាណត្តិទី១។ របាយការណ៍បន្តទៀតថា ការរំលោភបំពានទាំងនោះ ប្រព្រឹត្តដោយកងកម្លាំងនគរបាល និងយោធាដែលអនុវត្តក្រោមបញ្ជារបស់ភ្នាក់ងាររបស់គណបក្សប្រជាជន កម្ពុជា។ ក្រៅពីនេះ គេបានបង្កើតក្រុមកងកម្លាំងជាច្រើន មានទាំងក្រុមចំហ និងក្រុមសម្ងាត់។ ក្រុមប្រភេទនេះមានទាំងនៅថ្នាក់ក្រសួង បណ្ដាក្រុង និងខេត្ត។
អ្នកធ្វើការតាមក្រុមទាំងនោះអាចនឹងត្រូវគេជ្រើសរើសចេញពី កងកម្លាំងរក្សាសន្តិសុខ។ ភាគច្រើននៃក្រុមទាំងនោះ ត្រូវបង្កើតក្នុងគោលដៅវាយប្រហារក្រុមប្រឆាំង។ ក្នុងចំណោមក្រុមទាំងនោះមានក្រុមមួយដែលទំនងជាក្រុមដែលក្រោយមក បានពាក់ព័ន្ធនឹងការវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកលើហ្វូងបាតុករក្នុង ឆ្នាំ១៩៩៧ និងការរំលោភបំពានផ្សេងទៀត ហើយក្រោយមកក្រុមនេះបានប្ដូរឈ្មោះថ្មី គឺកងពលតូច ង៧០ ដែលត្រូវគេស្គាល់ថា ជាកងកម្លាំងផ្ទាល់របស់លោក ហ៊ុន សែន។ ក្នុងរបាយការណ៍ដដែលបានលើកឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែងពីក្រុមមួយដែលដឹកនាំ ដោយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃរដ្ឋកម្ពុជា ដែលអាចជាប់ទាក់ទងនឹងគម្រោងការសម្លាប់សកម្មជនប្រឆាំង។ មន្ត្រីម្នាក់ដែលអ៊ុនតាក់ បានសម្ភាសប្រាប់ថា នៅពេលដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ភ័យខ្លាចចាញ់ឆ្នោត ស៊ិន សុង និង ស៊ិន សេន ដែលទទួលបន្ទុកសន្តិសុខផ្ទៃក្នុង បានរួមគ្នាជាមួយក្រុមឧត្ដមសេនីយ៍ ប៉ូលិស និងទាហាន បង្កើតរចនាសម្ព័ន្ធថ្មីមួយ។ ក្រុម អា៩០ (A90) ជាក្រុមសម្ងាត់ដែលត្រួតពិនិត្យ និងគ្រប់គ្រងស្ថានភាពទូទាំងប្រទេស។ ក្រុមនេះក៏មានតួនាទីស្វែងរកចលនានយោបាយ និងក្រុមប្រឆាំង។ រីឯក្រុម អា៩២ (A92) ក៏ជាក្រុមសម្ងាត់នៅក្រោមក្រសួងមហាផ្ទៃ។
ក្រុមទាំង២នេះអាចសម្លាប់ អាចចាប់ខ្លួនដោយសម្ងាត់ និងចាប់ជំរិត។ មន្ត្រីដដែលនោះប្រាប់ទៀតថា នៅពេលក្រុមរបស់លោក ម៉ក់ ជីតូ ដែលកាលណោះជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ប៉ូលិស រកឃើញគោលដៅគឺតែងសុំសេចក្ដីសម្រេចពីថ្នាក់លើ។ លោក ម៉ក់ ជីតូ បានពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់ជាច្រើន។ លោក សុខ ផល ទទួលខុសត្រូវផ្នែកសន្តិសុខជាតិត្រូវរាយការណ៍ទៅ ស៊ិន សេន។ ចំណែក លោក លួ រ៉ាមីន កាន់ផ្នែកអន្តរជាតិ។
ក្រោយមក លោក ស៊ិន សេន ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារនៅក្នុងគម្រោងរដ្ឋប្រហារក្នុង ឆ្នាំ១៩៩៤។ ក្រុម អា (A) ក៏ត្រូវកែសម្រួល។ ពេលដែល ហ៊ុន សែន ទាមទារអោយតែងតាំងអ្នកថ្មីអោយកាន់តំណែងថ្មីដែរ គឺមេប៉ូលិសជាតិ នោះគឺលោក ហុក ឡងឌី ដែលក្រោយមកពង្រីកការគ្រប់គ្រងទៅដល់ដែនអំណាចរបស់លោក ជា ស៊ីម និងលោក ស ខេង។ បច្ចុប្បន្ននេះក្រុមនេះត្រូវដំណើរការក្រោមនគរបាល ដោយបែងចែកជា២ក្រុម គឺកម្លាំងល្អ និងកម្លាំងសម្ងាត់។
អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ បានលើកឡើងថា រហូតមកដល់ពេលនេះពុំមាននរណាម្នាក់ដែលត្រូវរៀបរាប់ក្នុង របាយការណ៍របស់អ៊ុនតាក់នោះ ត្រូវបានគេនាំអោយទៅទទួលខុសត្រូវមុខច្បាប់ឡើយ។ ប៉ុន្តែកាន់តែអាក្រក់ថែមទៀត គឺអ្នកទាំងនោះត្រូវផ្ដល់តួនាទីអោយ នៅក្រោយពេលដែលអ៊ុនតាក់ បានដកចេញ។
ចូលទៅដល់ឆ្នាំ១៩៩៧ រដ្ឋាភិបាលសម្ព័ន្ធភាពរវាងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបែកបាក់។ ការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នារវាងកងកម្លាំងបក្សទាំង២ ចាប់ផ្ដើមនៅបាត់ដំបង។
ក្រោយមកលោក សម រង្ស៊ី ដែលត្រូវបានបណ្ដេញពីតួនាទីជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ បានចាប់ផ្ដើមការតវ៉ាជាច្រើន។ ក្នុងខែមីនា ឆ្នាំដដែល លោកបានចូលរួមក្រុមអ្នកតវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល ដែលមានមនុស្សប្រមាណ ២០០នាក់ និងបានទៅដល់ក្បែរព្រះបរមរាជវាំង។ ការគប់គ្រាប់បែកទៅលើក្រុមនេះបានសម្លាប់មនុស្ស ១៦នាក់ ជាច្រើននាក់ទៀតរបួស។ ក្រុមប៉ូលិសដែលឋិតនៅទីនោះបានរារាំងមិនអោយសង្គ្រោះអ្នករងគ្រោះ។ ហេតុការណ៍នោះគឺជាលើកដំបូងបង្អស់ដែលកងកម្លាំងកងពលតូចលេខ៧០ ត្រូវគេពង្រាយឃ្លាំមើលអ្នកតវ៉ា។ យ៉ាងណា ការិយាល័យស៊ើបការណ៍សហព័ន្ធ ឬ អេហ្វ.ប៊ី.អាយ (FBI) បានបញ្ឈប់បេសកកម្មរបស់ខ្លួនមុនកំណត់ដោយពុំមានមូលហេតុ។ ចំណែករដ្ឋាភិបាលវិញ ពុំបានចោទប្រកាន់អ្នកណាម្នាក់ដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញក្រុមមន្ត្រីត្រូវឡើងតំណែង។ មេបញ្ជាការកងពលតូចលេខ៧០ លោក ហ៊ុយ ពិសិដ្ឋ ត្រូវតែងតាំងជាឧត្ដមសេនីយ៍ និងអនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិ។ ចំណែកមេបញ្ជាការរងកងពលតូចលេខ៧០ ដែរនោះ លោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង ក្រោយមកត្រូវតែងតាំងជាមេបញ្ជាការរងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ។ ករណីគប់គ្រាប់បែកនោះនៅតែត្រូវបានគេចាត់ទុកជាផ្នែកមួយនៃ និទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា។ នៅក្រោយហេតុការណ៍គប់គ្រប់បែកនោះ លោក ហ៊ុន សែន បានបន្តប្រើយុទ្ធសាស្ត្របំបែកដើម្បីទទួលបានសំឡេងភាគច្រើនក្នុង សភា ដោយផ្ដល់សំណូក និងគំរាមកំហែងប្រឆាំងសមាជិកហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។
នៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ លោក ហ៊ុន សែន បង្កើតអោយមានព្រឹត្តិការណ៍មួយដែលអង្គការសហប្រជាជាតិហៅថា ជារដ្ឋប្រហារប្រឆាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ ទ្រង់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ។
កងកម្លាំង និងក្រុមមន្ត្រីមួយចំនួនរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានលោក ជា ស៊ីម ស ខេង និងលោក កែ គឹមយ៉ាន ជាដើម បានប្រឆាំងនឹងផែនការរដ្ឋប្រហារនោះ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន បានប្រើកម្លាំងផ្ទាល់ខ្លួន។ រដ្ឋប្រហារនោះត្រូវបន្តដោយការសម្លាប់ក្រៅច្បាប់ ការបូជាសព ដែលមិនស្គាល់អត្តសញ្ញាណ ដោយលាក់កំបាំងការធ្វើទារុណកម្ម និងការឃុំឃាំងដោយកងកម្លាំងរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ អ្នករងគ្រោះភាគច្រើនជាកងកម្លាំងហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។ របាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានរកឃើញថា ពេលនោះមានមន្ត្រីបក្សនយោបាយប្រមាណពី ៤០ ទៅ ៦០នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ក្រៅច្បាប់។
ក្នុងរបាយការណ៍ក៏បានរៀបរាប់ពីការស្លាប់របស់ឧត្ដមសេនីយ៍មួយ ចំនួន មាន ចៅ សម្បត្តិ ក្រូច យឿម បន្ទាប់ពីត្រូវចាប់បាននៅថ្ងៃទី៨ កក្កដា ដោយកងកម្លាំងអង្គភាពឆត្រយោង ៩១១ ក្រោមបញ្ជាការរបស់លោក ចាប ភក្តី។ សាក្សីនិយាយថា អ្នកទាំង២ ត្រូវបាញ់ចំក្បាលចំនួន ៣គ្រាប់។ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលពុំដែលស៊ើបអង្កេតករណីនេះឡើយ គឺគ្រាន់តែអះអាងថា លោក ចៅ សម្បត្តិ ខាំអណ្ដាតសម្លាប់ខ្លួន។ យ៉ាងណាសាកសពរបស់អ្នកទាំង ២ ត្រូវបានគេរកឃើញ ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ និងក្រុមគ្រួសារដែលបង្ហាញពីអំពើទារុណកម្មមុនពេលសម្លាប់។ អង្គភាព ៩១១ ត្រូវរកឃើញថា ពាក់ព័ន្ធនឹងទារុណកម្ម។ នៅពេលដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបើកការស៊ើបអង្កេត មេបញ្ជាការអង្គភាព ៩១១ លោក ចាប ភក្តី បានទទួលស្គាល់ថា បានចាប់ខ្លួនមនុស្សមួយចំនួន ប៉ុន្តែបដិសេធថា មិនបានដឹងថា មានរឿងអ្វីកើតឡើងចំពោះអ្នកទាំងនោះឡើយ។ ក្រោយមកលោក ចាប ភក្តី ដែលស្និទ្ធនឹងលោក ហ៊ុន សែន ថែមទាំងត្រូវបានឡើងបុណ្យស័ក្ដិ តែងតាំងជាឧត្ដមសេនីយ៍ទៀត។
ករណីធ្ងន់ធ្ងរជាងគេ គឺការសម្លាប់លោក ហូ សុក ដែលជាមន្ត្រីហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ ធ្លាប់ចេញមុខប្រឆាំងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងករណីរៀបចំបណ្ដឹងប្រឆាំងលោក ម៉ុង ឬទ្ធី ជាអ្នកជំនួញដែលស្និទនឹងលោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរគ្រឿងញៀន។ លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់គំរាមអោយអ្នកហ៊ានលូកលាន់រឿងនេះអោយពាក់មួកដែក។ លោក ហូ សុក ក៏មានសត្រូវម្នាក់ទៀត នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ គឺលោក ហុក ឡង់ឌី។ នៅក្រោយរដ្ឋប្រហារលោកត្រូវបានចាប់ទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ហើយត្រូវបាញ់សម្លាប់។ សាកសពរបស់លោកត្រូវដុតចោលក្នុងវត្តមួយនៅពាក់កណ្ដាលអធ្រាត្រ។ មនុស្ស ៣នាក់ ត្រូវនាំទៅសួរចម្លើយក្នុងករណីនេះ ប៉ុន្តែត្រូវដោះលែងអោយរួចខ្លួន ហើយការស៊ើបអង្កេតបន្តក៏ពុំមានលទ្ធផល។
របាយការណ៍បន្តទៀតថា ជនស៊ីវិលដែលត្រូវសម្លាប់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៩៧ នោះ គឺអ្នកសារព័ត៌មានខ្មែរ សញ្ជាតិកាណាដា លោក ដោក សុគន្ធ ឬ ម៉ៃឃើល សេនៀ (Michael Senior) នៅពេលកំពុងថតរូប កងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាលប្រមូលជ័យភណ្ឌតាមហាង ឬផ្ទះពលរដ្ឋក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ភរិយារបស់លោក គឺជាសាក្សីផ្ទាល់ភ្នែក ប៉ុន្តែពុំមានចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ណាមួយឡើយ។
ការសម្លាប់ទាំងអំបាលម៉ាន គឺជាការបំភិតបំភ័យអ្នកនយោបាយប្រឆាំង បាននិរទេសខ្លួនរហូតដល់មានការសម្របសម្រួលរបស់ជប៉ុន អាមេរិក និងអង្គការសហប្រជាជាតិ អោយចូលរួមការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨។ ប៉ុន្តែការបោះឆ្នោតពោរពេញដោយអំពើហិង្សា និងមូលដ្ឋានទន់ខ្សោយ។ លោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជន ឈ្នះសំឡេងភាគច្រើនក្នុងសភា។ ទាំងរដ្ឋប្រហារ និងការបោះឆ្នោតបានជួយអោយលោក ហ៊ុន សែន ពង្រឹងអំណាច។
នៅចុងឆ្នាំ១៩៩៩ ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានអះអាងប្រាប់អង្គការសហប្រជាជាតិថា ខ្លួនបានដាក់បណ្ដឹងចំនួន ៧ផ្សេងៗគ្នា ប៉ុន្តែគេពុំឃើញមានដំណឹងអ្វីពីការចោទប្រកាន់ជនដៃដល់ឡើយ៕
ការវាយប្រហារទៅលើក្រុមប្រឆាំង រំលោភដីធ្លី និងការលូកដៃចូលតុលាការខ្មែរក្រហម
ក្នុងផ្នែកបន្ទាប់នេះ នឹងរៀបរាប់អំពីការវាយប្រហារទៅលើក្រុមប្រឆាំង ការរំលោភដីធ្លី និងការលូកដៃចូលក្នុងតុលាការខ្មែរក្រហមដែលបានលើកឡើងនៅក្នុង របាយការណ៍របស់ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ដែលចេញផ្សាយជាសាធារណៈកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១៣ មករា ឆ្នាំ២០១៥។
សូមស្ដាប់ការរៀបរាប់របស់លោក អាន ស៊ីថាវ អំពីរបាយការណ៍នេះ៖
ចុចត្រង់នេះ ដើម្បី អានរបាយការណ៍ របស់ អង្គការ ឃ្លាំមើល សិទ្ធិមនុស្ស អន្តរជាតិ
No comments:
Post a Comment